| KOKU ALMA BOZUKLUKLARI Koku Nasıl Alınır? Koku duyusu havadaki koku partiküllerinin buruna taşınması ile oluşur. Burun mukozasının üst 1/3 lük kısmı koku duyusuna hassas olan bölgedir. Bu bölgede milyonlarca koku alma bakılırsavi olan hücre mevcuttur. Teneffüs havası ile gelen koku partikülleri bu bölgeye ulaştığında, koku hücreleri uyarılırlar. Bu koku hücrelerinin oluşturduğu hudut lifleri burnun üst kısmından kafatası içine girerek beynin ön kısmındaki koku merkezine ulaşırlar. bu biçimdece beyin kokuyu algılamış olur. Olağan teneffüsle, havanın birden fazla burnun alt kısmından geçer. Az bir kısmı üst taraftaki koku bölgesinden geçer. Derin nefes alma ile birlikte daha epey hava koku bölgesine ulaşacağı için daha fazla koku alınır. Koku Duyusu niye Bozulur? Koku duyusu değişik hallerde bozulabilir. Az koku almaya hiposmi, hiç koku alamamaya anosmi denir. Koku duyusunun bozulması için ya havanın koku bölgesine ulaşmasının engellenmesi, ya da koku hücreleri ya da koku merkezinin hastalanması gerekir. En sık görülen koku bozuklukları burunda havanın koku bölgesine ulaşmasını engelleyen hastalıklardır. Bu hastalıkları şöyleki sıralayabiliriz: -Burun ortasındaki iltihaplar: Nezle, grip, sinüzit –Burunda kemik eğriliği(Deviasyon) -Burunda et büyümesi -Allerjik Rinit -Buruna yabancı cisim kaçması -Burundaki tümör ya da öteki kitleler Koku hücrelerini ya da koku merkezini etkileyen hastalıklar ise şunlardır: -kimi vakit üst teneffüs yolu infeksiyonlarında iltihap geçtikten daha sonra da koku duyusu iyileşmez. Bu durum koku hücrelerinin kalıcı hasarına bağlıdır. Bayanlarda daha sık görülür. -Burnun üst bölgesi ya da beyindeki tümörler -Kafaya gelen darbeler -Yaşlılık -Bazı toksinler ve kimyasal hususlar -Doğumsal olarak beyindeki koku merkezinin gelişmemiş olması -Psikiyatrik hastalıklar -Bazı ilaçlar -niçini bilinmeyen koku hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir? Koku bozukluklarının niçinini anlamak kolay değildir. Teşhiste en değerli mevzu hastanın anlattıkları ve muayenedir. Sorunun ne vakit başladığı, hangi durumlarda ortaya çıktığı, ilaçlarla düzelip düzelmediği değerlidir. Burun ortasındaki havanın koku bölgesine gitmesini sağlayan durumlar genelde burnun endoskopik muayenesi ile belirlenir. kimi vakit bilhassa sinüzitle ilgili sinema çekmek ya da allerjiyle ilgili testler yapmak gerekebilir. Şayet koku hücreleri ya da koku merkezi ile ilgili bir sorun düşünülüyorsa ekseriyetle bilgisayarlı tomografi ya da manyetik resonans çektirmek gerekir. Nasıl Tedavi Edilir: Koku duyusu bozukluklarının tedavisi niçinin ne olduğuna görfe belirlenir. Şayet burun ortasında tıkanıklık yapan bir sebep bulunursa, bunun tedavisi koku duyusunun da düzelmesine yol açar. Et, kemik,iltihap ve alerji ile ilgili kısımlarda anlatıldığı üzere tedavi edilir. Şayet beyinde tümör ya da ona misal bir sorun tesbit edilirse bu çoklukla beyin cerrahisi kısmıyla ortak çalışmayı gerektirir. Koku hücrelerinin ölmesine niye olan durumlarda koku duyusu tedavi edilemez. |