İnternet sitelerine ve uygulamalarına erişim niye çoğunlukla kesiliyor?

flormar

New member
Mark Zuckerberg’in insanların Facebook paylaşımlarına yaptığı yorumları okuduğundan şüpheliyim.

Okusaydı, geçen hafta platformların çöküşünden dolayı özür diledikten daha sonra kendisine bırakılan yorumları hiç uyumadan okuması yaklaşık 145 gününü alacaktı.

Facebook’un kurucusu ve CEO’su; Facebook, WhatsApp ve Instagram’ın yaklaşık altı saat çevrimdışı olmasının akabinde “Bugün yaşanan aksaklık için özür dilerim” iletisini yayımladı.

Facebook, kesinti için rutin bir bakım işini suçladı – mühendisleri ezkaza Facebook data merkezlerin internetten ilişkisini kesen bir komut yayınladı.

Zuckerberg’in özrüne yaklaşık 827.000 kişi karşılık verdi.

İtalyan bir kullanıcının esprili bir biçimde, “Korkunçtu, ailemle konuşmak zorunda kaldım” kelamları de iletiler içindeydı, başı karışmış bir Namibyalının “Telefonumun bozulduğunu düşünerek tamirciye götürdüm” sözleri de.

Ve elbette, fazlaca üzgün ve öfkeli olanlar da vardı: “Her şeyi birebir anda kapatamazsınız. Eşi gibisi görülmedi” diyordu bir Nijeryalı iş insanı. Hindistan’dan bir diğeri, işlerindeki aksama için tazminat istedi.

Şu anda açıklığa kavuşan şey, şayet şimdiye kadar gereğince açık değildiyse, milyarlarca insanın bu hizmetlere ne kadar bağımlı hale geldiği – yalnızca cümbüş için değil, beraberinde irtibat ve ticaret için de.


Açık olan bir başka şey şu ki, bu, tek seferlik bir durum olmaktan uzaktı. Uzmanlar, yaygın kesintilerin daha sık ve daha işleri aksatır bir hale geldiğini öne sürüyor.

İnternet hizmetlerindeki ve sitelerindeki kesintileri izleyen Down Detector’ın Baş Teknik Sorumlusu Luke Deryckx, “Son birkaç yılda gördüğümüz şeylerden biri, internet içeriğinin büyük bir kısmını sunmaları için az sayıda ağ ve şirkete artan bir biçimde bel bağladığımızdır” diyor ve ekliyor:

“Bunlardan birinin yahut birden çoksının bir sorunu olduğunda, yalnızca onları değil, yüzbinlerce diğer hizmeti de etkiliyor.”

Örneğin Facebook, artık bir dizi farklı hizmet ve akıllı televizyonlar üzere bir dizi farklı aygıtta oturum açmak için kullanılıyor.

Bu platformlara erişimin vakit zaman kesildiğini hatırlatan Deryckx, “Bir şeyler oluyor [ve] hepimiz birbirimize ‘Peki, artık ne yapacağız?’ der üzere bakıyoruz” diyor.

Deryckx, büyük çaplı hizmetleri etkileyen yaygın kesintilerin daha sık ve daha önemli hale geldiğini söylüyor:

“Facebook’ta bir sorun olduğunda, bu, interneti olduğu kadar ekonomiyi de tesirler, toplumu da o denli. Milyonlarca yahut potansiyel olarak yüz milyonlarca insan oturup, California’daki küçük bir takımın bir şeyi düzeltmesini bekliyor. Bu son birkaç yılda gelişen değişik bir olgu.”


Kıymetli kesintiler:

  • Ekim 2021: Bir “sistem yenilenmesi sırasında meydana gelen arıza” Facebook, Instagram ve WhatsApp’ı yaklaşık 6 saat boyunca devre dışı bıraktı. Twitter üzere başka siteler de platformlarına yönelik ilginin artması niçiniyle kesintiye uğradı.
  • Temmuz 2021: Ortalarında Airbnb, Expedia, Home Depot ve Salesforce’un da bulunduğu 48’den çok hizmete, içerik dağıtım şirketi Akamai’de Alan İsimleri Sistemi’nde (DNS) meydana gelen bir kusurun akabinde yaklaşık bir saat müddetle erişilemedi. Bundan bir ay evvel de şirkette misal bir sorun meydana gelmişti.
  • Haziran 2021: Amazon, Reddit, Twitch, Github, Shopify, Spotify ve birkaç haber sitesi, bulut bilişim hizmeti sağlayıcısı Fastly’deki bir müşteri tarafınca daha evvel bilinmeyen bir kusurun kazara tetiklenmesinden daha sonra yaklaşık bir saat boyunca ulaşılamaz oldu.
  • Aralık 2020: Gmail, YouTube, Google Drive ve öteki Google hizmetleri, şirketin “dahili depolama kotası sorunu” ile karşılaştığını söylemesinin akabinde yaklaşık 90 dakika boyunca birebir anda çöktü.
  • Kasım 2020: Amazon İnternet Hizmetleri’nin ABD’nin Virginia eyaletindeki tesislerinden biriyle ilgili çıkan bir teknik sorun, birçok Kuzey Amerika’da olmak üzere binlerce üçüncü taraf çevrimiçi hizmeti birkaç saat boyunca etkiledi.
  • Mart 2019: Facebook, Instagram ve WhatsApp, bir “sunucu yapılandırma değişikliğinden” daha sonra yaklaşık 14 saat boyunca çöktü yahut önemli biçimde kesintiye uğradı. Oturum açmak için Facebook’u kullanan Tinder ve Spotify dahil öbür birtakım siteler de meseleden etkilendi.
Büyük bir hizmet kesintisinin bir evresinde kaçınılmaz olarak beşerler, kesintinin niçininin bir çeşit siber taarruz olduğunu düşünebiliyorlar.

Ancak uzmanlar birden fazla vakit kesintilerin, internetin miadını doldurmuş ve ince maharet gerektiren bir dizi karmaşık sistemle bir ortada tutulmasıyla bir arada daha kolay bir insan kusuruna bağlı olduğunu öne sürüyorlar.

Facebook kesintisi sırasında, uzmanlar toplumsal medya platformu Twitter’da birtakım kesinti problemlerinin niçinlerinin “Spice Girls’ten daha yaşlı” ve “peçetenin ardına yazılarak tasarlanmış” olduğu esprilerini yaptı.

İnternet bilimcisi Profesör Bill Buchanan, bu tanımlamaya katılıyor: “İnternet, internetin yepyeni mimarları olan DARPA’nın (ABD Savunma Gelişmiş Araştırma Projeleri Ajansı) yaratmaya çalıştığı, nükleer bir atağa dayanabilecek büyük ölçekli dağıtılmış bir ağ değil” diyor.

“Kullandığı protokoller, temel olarak, ana bilgisayara programlanmaz/programlanmayan uçbirimlerden bağlandığımızda hazırlanan protokollerdir. Çekirdek altyapısındaki tek bir aksaklık, her şeyin çökmesine niye olabilir.”

Profesör Buchanan, interneti daha sağlam hale getirmek için iyileştirmeler yapılabileceğini, lakin ağın temellerinin birçoklarının güzel ya da makus de olsa bizimle bir arada olmaya devam edeceğini söylüyor.

“Genel olarak, sistemler çalışıyor ve onları bir daha oluşturmaya çalışmak için internetin makul protokollerini bir günlüğüne ‘kapatamazsınız’.”


Profesör Buchanan, internetin sistemlerini ve yapısını bir daha inşa etmeye çalışmak yerine, bilgileri depolamak ve paylaşmak için interneti kullanma halimizi güzelleştirmemiz yahut gelecekte daha fazla toplu kesinti riskini göze almamız gerektiğini düşünüyor.

İnternetin epey merkezileştiğini, mesela tek bir kaynaktan epey fazla datanın geldiğini savunuyor. Bu eğilimin birden çok devreye sahip sistemlerde bilakis çevrilmesi gerektiğini söylüyor, bu biçimdece hiçbir yanılgı bir hizmetin çalışmasını engelleyemez.

Burada işin bir öbür tarafı daha var. Kıymetli internet kesintileri, kullanıcıların hayatlarını ve işlerini etkilese de, nihayetinde internetin ve buna bağlı hizmetlerinin dayanıklılığını artırmaya da yardımcı olabilirler.

Örneğin, Forbes, reklam verenlerin sitedeki faaliyetlerini askıya alınması yahut siteden çıkması niçiniyle Facebook’un altı saatlik kesinti sırasında 66 milyon dolar kaybettiğini varsayım ediyor. Bu büyüklükte bir kayıp üst seviye yöneticileri, bunun yeniden olmasını önlemek için çalışmaya itecektir.

Deryckx’e bakılırsa, “O gün yalnızca pay senedi fiyatlarında değil, operasyonel gelirlerinde de büyük ölçüde para kaybettiler.” “Ve Fastly ve Cloudflare üzere içerik dağıtım ağlarının niye olduğu kesintilere bakarsanız, rakiplerine de hayli sayıda müşteri kaptırdılar. ötürüsıyla, bu teknisyenlerin hizmetleri çevrimiçi tutmak için ellerinden gelen her şeyi yaptığını düşünüyorum.”
 
Üst