Gürültü, kulaklar ve İşitmenin korunması

Leyla

Global Mod
Global Mod
10 şahıstan birinde işitme kaybı vardır, bu kayıp olağan konuşmayı ve anlayabilmeyi tesirler. Çok sese maruz kalma işitme kaybının en sık niçinidir.

GÜRÜLTÜ HAKİKATEN KULAKLARIMI ETKİLEYEBİLİR Mİ?

Evet,gürültü tehlikeli olabilir. Şayet ses gereğince yüksekse ve uzun sürerse işitmemize ziyan verebilir. Gürültü kararı meydana gelen hasara işitme hududu ile ilgili işitme kaybı ya da hudut kaybı diyoruz. Bu gürültüden öbür faktörlerle de oluşabilir lakin gürültü sebebiyle meydana gelen işitme kaybının diğer taraftan kıymeti vardır:azaltılabilir ve hatta önlenebilir.

KULAKLARIMI GÜZELLEŞTİREBİLİR MİYİM?

Hayır,eğer kulağınızın yüksek sese alıştığını düşünüyorsanız bu durum kulaklarınıza büyük olasılıkla ziyan vermiştir ve hiçbir tedavi sistemi yoktur. Ne ilaç, ne cerrahi ne de işitme aleti kulağınız sahiden ziyan görmüşse nitekim işitmenizi düzeltmez.

KULAK NASIL ÇALIŞIR?

Kulağın üç ana kısmı vardır:dış kulak, orta kulak, iç kulak. Dışarıdan bakılırsabildiğimiz kesim olan dış kulak kendi kanalına açılır. Kulak zarı dış kulak yolunu orta kulaktan ayırır. Orta kulaktaki örs, çekiç ve üzengi kemikçikleri iç kulağa sesin iletilmesine yardımcı olurlar. İç kulakda işitme ve istikrara hassas hücrelerle, bebir daha giden işitme hududu vardır.

Rastgele bir ses kaynağı kulağa titreşim yahut ses dalgaları gönderir. Bunlar dış kulak yolu vasıtasıyla iletilir ve kulak zarına çarparak zarın titreşimini sağlar. Bu titreşimler orta kulağın küçük kemikçiklerine iletilir ve kemikçikler yoluyla iç kulağa buradan da işitme sonuna geçerler. Titreşimler iç kulakda hudut ihtarları haline dönüştürülür ve direkt olarak bebir daha sarfiyatlar. Beyne gelen ihtarlar müzik, kapı çarpması üzere ses olarak algılanır.

Ses fazlaca fazla olduğu vakit iç kulaktaki hudut uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma mühleti uzadıkça daha fazla hudut ucu harap olur. Hudut ucu sayısı azaldıkça da işitme azalır. Meyyit hudut uçlarını canlandırmak mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

SESİN ZİYANLI OLDUĞUNU NASIL ANLAYABİLİRİM?

Beşerler gürültüye hassaslıkları açısından farklıdır. Genel olarak sesinizi duyurmak için bağırmak zorunda kaldığınız gürültülü ortam, kulağınızı ağrıtan sesler, kulağınızı çınlatan gürültü yahut maruz kaldıktan daha sonra sağırlık yaşattıran sesler işitmenize ziyan verebilir.

Bilimsel olarak ses iki türlü ölçülebilir: şiddet yahut sesin yüksekliği desibel (dB) olarak ölçülür. Tizlik ise saniyedeki ses titreşim frekansı olarak ölçülür. Düşük tizlik (tuba üzere derin ses) daha az titreşim yaparken yüksek ses (violin gibi) daha fazla titreşim yapar.

FREKANS VE İŞİTME KAYBI ORTASINDA NASIL BAĞLANTI VARDIR?

Frekans saniyedeki evre yahut Hertz (Hz) olarak ölçülür sesin tizliği ne kadar yüksekse frekansı o kadar fazladır. Genel olarak en âlâ duyan çocuklar büyük kilise orgunun en düşük notası olan 20 Hertz’lik sesten köpek havlama sesinin en tizliği olan 20.000 Hertz’lik sese kadar sesleri ayırt edebilir . İnsan konuşması 500 – 2.000 Hz içinde değişir ve bir hayli beşere çok yüksek yahut epey alçak frekanslı seslerden daha gürültülü gelir. Duyma kaybı başlayınca yüksek frekanslar daha evvel kaybedilir. Bu da işitme kayıplı insanların bayan ve çocukların yüksek tizlik seslerini niye daha sıkıntı duyduklarını açıklar.

Yüksek frekanslardaki duyma kaybı ses bozulmasına niye olur. bu biçimdece ses duyulmasına karşın anlaşılamaz. Ayrıyeten işitme kayıplı hastalar misal duyulan sözler içindeki farkı ayırt edemezler zira bu sessiz harfler öteki sessizlere ve sesli harflere nazaran daha yüksek frekans aralığına sahiptirler.

DESİBEL NEDİR?

Sesin şiddeti desibel (dB) olarak ölçülür. Yelpaze insan kulağının duyabileceği en silik sesten (0dB) roketin havalanma sesine (180dB) kadar değişir. dB logaritmik bir tabirdir, bu yüzden dB şiddetinde 10 ünitelik artış bir alttakinin 10 katı fazlası manasına gelir; yani 20 dB, 10 dB’in 10 katı ve 30dB de 10 dB’in 100 katıdır.

0 dB: İnsan kulağının duyabileceği en silik ses.

30 dB: Fısıldama sessiz kütüphane ortamı.

60 dB: Olağan konuşma,daktilo, dikiş makinesi

90 dB: Çimen biçme makinesi, kamyon trafiği (günlük 8 saat azamî maruz kalma müddetidir.)

100 dB: Demir testeresi,havalı delici,kar aracı (korumasız azamî 2 saat maruz kalma müddetidir.)

115 dB: Rock konseri, oto kornası (korumasız max.15 dakika maruz kalma müddetidir.)

140: Jet motoru (gürültü ağrı yaratır ve süreksiz sağırlık oluşturur)

DUYMAMI ETKİLEMEKSİZİN DB NE KADAR YÜKSEĞE ÇIKABİLİR?

bir hayli uzman 85 dB’ den daha fazla sese maruz kalmanın ziyanlı olduğu konusunda hem fikirdir.

DUYDUĞUM GÜRÜLTÜYE MARUZ KALMA MÜHLETİNİN İŞİTMEDEKİ HASARLA BAĞLANTISI VAR MIDIR?

Vardır. Yüksek sese ne kadar uzun müddet maruz kalırsanız o kadar hasar gelişir. Ayrıyeten sesin kaynağına ne kadar yakınsanız hasar o kadar fazla olur. Her silah sesi yakın etraftaki her insanın kulağına ziyan verebilir. Daha büyük ve topçu sınıfı silahlar en berbatıdır zira en çok gürültüyü bunlar çıkarır. Lakin patlama yakınınızda olursa küçük silahlar bile işitmenize ziyan verebilir. Ateşli silah kullanan biri kulaklık kullanmıyorsa işitme kaybı riskiyle karşı karşıyadır. Son çalışmalar ergenlerde işitme kaybı sıklığının arttığını göstermektedir. Yüksek sesle dinlenen rock müziği ve kulaklıklı taşınabilir radyo-teyp (Walkman) kullanmasındaki artış ergenlerdeki işitme kaybından sorumlu olabilir.

GÜRÜLTÜ İŞİTMEM DIŞINDA ÖBÜR BİR ZİYAN VEREBİLİR Mİ?

Kulak çınlaması gürültüye maruz kalma daha sonrası görülür ve çoğunlukla kalıcıdır. Kimi beşerler yüksek sese sonluluk tepkisi gösterirler ayrıyeten kalp suratı ve kan basıncı yahut mide asidinde artma görülebilir. Çok yüksek ses güç nazaranvleri yerine getirmeyi dikkati dağıtmak suretiyle azaltır.

KİM İŞİTME KORUYUCUSU KULLANMALIDIR?

Şayet gürültülü bir ortamda çalışmak zorundaysanız esirgeyici kullanmalısınız. Ayrıyeten bu koruyucular; kuvvetli elektrikli aletler, gürültülü bahçe aletleri yahut ateşli silah kullanırken de giyilmelidir.

İŞ SIRASINDA GÜRÜLTÜYE MARUZ KALMA İLE İLGİLİ KANUNLAR NELERDİR?

bir hayli beşerde devamlı 85 dB üzerinde gürültüye maruz kalma manalı biçimde işitme kaybına niye olur ve daha yüksek sesler bu hasarı arttırır. Korunmamış kulaklar için müsaade verilen maruz kalma müddeti ortalama gürültü düzeyinde her 5dB artış için yarısı kadar azaltılmalıdır. Örneğin 90dB için maruz kalma müddeti 8 saat, 95 dB için 4 saat ve 100 dB için 2saat olmalıdır. Müsaade verilen en yüksek gürültü düzeyi korunmuş kulak için günde 15 dakika ve 115 dB’dir.140 dB üstündeki gürültü kabul edilemez.

ABD’de mesleksel güvenlik ve sıhhat birliği idaresi 1983 yılı işitme muhafaza kanununda gürültülü çalışma ortamlarında işitme muhafaza programı uygulamayı istemektedir. Bu ise ortalama 85 dB yahut daha fazla gürültüye maruz kalan yaklaşık 5milyon çalışanda yıllık işitme testi yapmayı kapsar. Ülkü olarak gürültülü makine ve çalışma ortamları daha az gürültülü aletlerle donatılmalı yahut çalışma saatleri azaltılmalıdır. Fakat bunun maliyeti değerlidir. Alternatif olarak şahsi işitme muhafazaları ortalama 90 dB’den yüksek gürültüde kullanılmalıdır. Gürültü ölçümleri işitme müdafaası gereksinimini gösterirse patron en az kulak tıkacı ve bir tip de kulak susturucusunu fiyatsız olarak çalışanlarına vermek zorundadır. Yıllık işitme testleri yüksek frekanslarda 10 dB yahut daha fazla işitme kaybını gösterirse çalışan bilgilendirilmeli ve gürültü 8 saat için 85 dB’den çok ise işitme muhafazaları kullanmalıdır. İşitmede daha fazla kayıp ve/veya kulak hastalığı ihtimali KBB uzmanına görünmeyi gerektirir.

İŞİTME KORUYUCULARI NEDİR VE NE KADAR TESİRLİDİR?

İşitme esirgeyici aletleri kulak zarına ulaşan sesin şiddetini azaltırlar. 2 formu vardır: kulak tıkacı ve kulak maskesi.

Kulak tıkacı dış kulak yoluna uyan küçük aletlerdir. Tesirli olmaları için total olarak kulak kanalını tıkamaları gerekir. Çeşitli tip ve ebatlarda olabilirler. Kulakta tutamayan şahıslar için baş bandı ile kullanılabilirler.

Kulak maskesi kulağı kaplayacak biçimde oturur ve kulak kanalının tüm etrafını bloke eder. Bunlar uyumlu bantlarla yerlerinde tutulur. Gözlük etrafını ve uzun saç etrafını kapatmazlar ve ayarlanabilir baş bandı kulak maskeyi yerinde tutmak için kafidir. Kulak tıkaçları rahat bir biçimde yerleştirilmeli ve bu biçimdece kulak kanalı büsbütün kapanmalıdır. Yeterli uymayan kirli yahut yırtılmış tıkaçlar kanalı kapatmaz ve rahatsız edebilir. Uygun, yeterli oturmuş tıkaçlar sesi 15-30 dB azaltabilir. Güzel tıkaçlar ve maskeler sesin azaltılmasında eşittirler fakat tıkaçlar düşük; susturucular yüksek frekanslarda etkilidirler. Tıkaç ve susturucuların bir arada kullanması tek başlarına kullanıma nazaran 10-15 dB daha fazla muhafaza sağlar. 105 dB’den yüksek sesler için birlikte kullanım düşünülmelidir.

İŞİTMEMDEKİ HASAR ESKİ İSE BUNU NASIL ANLAYABİLİRİM?

İşitme kaybı uzun yıllar mühletince oluşur. Yavaş, ilerleyici ve ağrısız olduğu için fark edilmeyebilirler. Fark edebildiğiniz kulakta çınlama yahut diğer seslerdir. Bu da uzun vadeli olarak işitme hududuna ziyan veren gürültüye maruz kalma kararında gelişir. Yahut insanların söylemiş olduklerini manaya kuvvetliğü çekilebilir. Bilhassa gürültülü bir ortamdayken beşerler mırıldanıyor üzere gelebilir. Bu yüksek frekans işitme kaybının başlangıcı olabilir ve işitme testi bunu tesbit edebilir. Şayet bu bulgulardan rastgele biri var ise kulakta kulak kiri yahut kulak enfeksiyonu üzere düzeltilebilir hastalıklarınız olabilir. Fakat gürültüye bağlı işitme kaybı da olabilir.

Her durumda işinizi bahta bırakmayın. Gürültüye bağlı işitme kaybı kalıcıdır. Şayet işitme kaybından şüpheleniyorsanız bir KBB uzmanına görünün. Hekim işitme sorununu teşhis eder ve en âlâ tedavi yolunu önerir.
 
Üst