Global şirketlerin ‘Vergi Oyunu’nda sona gelindi

Zübeyde

Global Mod
Global Mod
OECD’nin son senelerda üzerinde çalıştığı global minimum kurumlar vergisi düzenlemesi, Biden idaresinden gelen dayanakla global iktisat gündemindeki yerini bir daha aldı.

Biden idaresinin takviyesiyle Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) asgari kurumlar vergisi çağırısının bir daha global iktisat gündemine gelmesi ve Avrupa Birliği’nin (AB) de çağrıyı desteklemesiyle bu bahiste bir muahede sağlanmasına yönelik beklentiler artıyor.


Dijital iktisat devlerinin yalnızca merkez binalarının bulunduğu ülkelere vergi ödemesi toplumsal reaksiyonlara yol açarken, büyük teknoloji şirketlerinin para kazandıkları ülkelerde vergi yükümlülüklerini azaltmak için kullandıkları yasal boşlukların yakında kapanması bekleniyor.

Dünya genelinde kurumlar vergisi oranları 1980’den bu yana düşüş eğilimine girerken, global iktisat başkanlarının kurumlar vergisinde minimum bir oran belirlenmesine yönelik davetlerini seslendirmeye başladığı görülüyor.

OECD’nin 2012’de bu yana üzerinde çalıştığı ve 140 ülke içindeki müzakereleri koordine ettiği global kurumlar vergisi düzenlemesinin, Biden idaresinden gelen takviyeyle global iktisat gündemindeki yerini bir daha alması dikkati çekiyor.

Memleketler arası muahede ile oluşturulacak yasal yerle, epey uluslu şirketlerin karlarını, “vergi cennetlerine” kaydırmasının önüne geçilebileceği ve bu şirketlerin adil olarak vergi yükünü paylaşacağı belirtiliyor.

Fransa’daki sarı yelekliler hareketi aksiyonlarında de dijital iktisat devlerinin vergilendirilmesi ve büyük firmaların vergi kaçırmalarının önlenmesi, taleplerden biri olarak öne çıkmıştı.

ABD’den global taban kurumlar vergisi oranı için yüzde 15 önerisi

Yellen’ın global taban kurumlar vergisi davetinin akabinde Memleketler arası Para Fonu (IMF) Lideri Kristalina Georgieva da kurumlar vergisine ait global bir muahede konusunda bu yıl optimist olduklarını belirterek, bunun vergi yahut ticaret savaşına girme riskinden kaçınmak için hemen gerekli olduğunu vurguladı.

Nisan ayı başında açıklanan Vergi Planı’nda ülkedeki kurumlar vergisini yüzde 21’den yüzde 28’e çıkarmayı önbakılırsan ABD Hazine Bakanlığı, geçen hafta da global minimum kurumlar vergisi oranının en az yüzde 15 olması gerektiğini bildirdi. Bu oranın bir taban olduğu belirten Bakanlık, yükseltilmesi gerektiğini vurguladı.

ABD’nin önerisi, daha evvel OECD müzakerelerinde görüşülen yüzde 12,5 oranının üzerinde yer alırken, kelam konusu uygulamayla fazlaca uluslu şirketlerin karlarının ve vergi gelirlerinin vergi oranının düşük olduğu ülkelere kaydırılmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Çok uluslu şirketlerin, bilhassa dijital şirketlerin, karları konusunda ülkelerin tek taraflı olarak farklı uygulamaları benimseyerek hayata geçirmesi dikkati çekmişti. Fransa bu alanda öncü olurken, AB’nin de vergi kaçırmakla suçlanan büyük şirketlerin dijital gelirlerine yüzde 3 vergi getirme planı bulunuyordu.

AB ülkelerinde, bilhassa dijital vergi konusunda, ABD’nin kendi şirketlerini korumak için misilleme yapacağı telaşıyla fikir ayrılıkları oluşmuştu. Avrupa’nın en büyük iktisadına sahip Almanya, OECD’nin öncülüğünde bir memleketler arası muahedeyi bekleyeceğini açıklamıştı.

AB’den ABD’nin davetine dayanak

Fransa ve Almanya üzere AB ülkelerinden de ABD’nin global taban kurumlar vergisi davetine dayanak gelirken, kurumlar vergisinin düşük olduğu ve “vergi cenneti” olarak isimlendirilen İrlanda üzere ülkeler bu davete karşı çıkıyor.

Fransa, Almanya ve İtalya, yeni teklifin milletlerarası bir muahedeyi temmuz ayına kadar imzalamak için düzgün bir temel olduğunu savunuyor. Almanya ve Fransa’nın milletlerarası şirketler için minimum yüzde 21 vergi uygulanmasını önerdiği biliniyor.

Öte yandan, OECD’nin yaklaşık 10 yıldır devam eden “küresel adil vergi” çalışmasının akabinde G7 kümesinin, Facebook, Apple, Amazon ve Google üzere dünyanın en büyük şirketlerinin vergilendirilmesi konusunda mutabakata yakın olduğu belirtiliyor.

Son olarak Financial Times’ta yer alan habere göre, G7 kümesi, farklı ülkeleri kapsayan tek tip bir kurumlar vergisi konusunda mutabakata varmaya yaklaştığı kaydediliyor.

OECD tarafınca gözden geçirilmesi beklenen son muahede üzerinde resmi yetkisi olmasa da G7 ülkeleri içinde mutabakatın, yakın periyotta global bir muahedenin önünü açacağı belirtiliyor.

Vergi gelirlerinde yıllık 500 milyar doları aşan bir kaybın önlenmesi amaçlanıyor

Adil, sürdürülebilir ve çağdaş bir memleketler arası vergi sistemi için OECD, G20’nin tavsiyesiyle fazlaca uluslu şirketlerin hudut ötesi süreçlerde vergi düzenlemelerini ihlal etmesinin önüne geçmeyi hedefleyen Matrah Aşındırma ve Kar Kaydırma Aksiyon Planı (MAKA) üzerinde 2012’den beri çalışıyor.

Google ya da Facebook üzere şirketlerin İrlanda üzere vergi avantajı olan ülkelere merkez binasını kurarak burada düşük vergi ödediği biliniyor. Bu firmalardan vergi alamayan hükümetlere kamuoyu baskısının ise her geçen gün artıyor.

Vergi gelirlerinde yıllık 500 milyar dolardan fazla kaybı önlemeyi hedefleyen MAKA Hareket Planı, milletlerarası hukuk kuralları çerçevesinde epeyce taraflı tahlil üretme düzeneği oluşturarak vergi mevzuatını tek bir çatı altında toplamayı öngörüyor.

Aksiyon planı kapsamında oluşturulacak yasal tabanla, epeyce uluslu şirketlerin karlarını, “vergi cennetlerine” kaydırmasının önüne geçilebileceği ve bu şirketlerin adil olarak vergi yükünü paylaşacağı belirtiliyor.

Yasal tabanla bir arada, İrlanda üzere ülkelerin hayli düşük kurumlar vergisi teşvikleriyle direkt yabancı yatırım çekmesinin zorlaşacağı da kaydediliyor.

Bunun yanında, OECD’nin çalışması mutabakat ile sonuçlanırsa gelişmekte olan ülkelerin memleketler arası şirketlerden toplayamadıkları vergileri toplamaya başlayacağı belirtiliyor.

“Kabul edilirse, global taban kurumlar vergisi oranı epey az fark yaratacaktır”

Peterson Memleketler arası İktisat Enstitüsü (PIIE) Kıdemli Uzmanı Gary Hufbauer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, büyük ekonomilere sahip ülkelerin taban kurumlar vergisine yönelik davetlerinin siyasetçiler için bir “uyanma” daveti olduğunu, bir diğer deyişle tanınan hislere hitap ettiğini, tartışmanın “vergi kaçırmayı ortadan kaldırmaya” gittiğini söylemiş oldu.

Hufbauer, “Kabul edilirse, global minimum kurumlar vergisi oranı hayli az fark yaratacaktır. pek oldukcauluslu şirket tarafınca ödenen verginin, vergi tabanı ile vergi oranının çarpılması ve tüm vergi indirimlerinin çıkarılmasına eşit olduğunu unutmayın. Global taban vergi oranını kabul etmeyen ülkeler, vergi tabanını azaltmak için daha fazla kesinti yaratacak, mesela, artan fiyatlar yahut Ar-Ge için yüzde 150 kesintiye müsaade verecek yahut yeni vergi indirimleri oluşturacaklar.” dedi.

Global minimum kurumlar vergisi uygulamasının gelişmekte olan ülkeleri etkileyip etkilemeyeceğine de değinen Hufbauer, şunları kaydetti:

“Bazı gelişmekte olan ülkeler için, epeyce uluslu şirketleri çekmenin en güzel yolu, düşük kurum vergileri dahil, iş dostu bir ortam sunmaktır. Bu ülkeler, ABD, AB yahut Çin’in sunduğu sübvansiyon çeşitlerini sunacak mali alana sahip değil. Global taban kurumlar vergisi oranından şad olmayacaklar ve tesirini dengelemek için yeni kesintiler yahut vergi kredileri yaratacaklar. Bu ülkeler, OECD ülkelerinin ve IMF’nin epeyce az sayıdaki kalkınma araçlarından birini ellerinden alma teşebbüslerine kızacaklar.”

Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
 
Üst