Avrupa ve Asya’da beklentilerin altında açıklanan PMI bilgilerinin (büyümenin öncü göstergesi) global ekonomik yavaşlama kaygılarını kuvvetlendirmesi ile dün global mali piyasalar günün büyük bir kısmını satış baskısı ile tamamladı. Artan borçlanma maliyetleri, yüksek enflasyon, Ukrayna savaşı ve Çin’deki koronavirüs kısıtlamaları, Almanya, İngiltere, Japonya ve Çin’de imalat PMI datalarının gerilemesinde büyük rol oynadı.
Çin’in yeni COVID-19 karantina tedbirlerini sıkılaştırmaya devam etmesi de küresel piyasaların olumsuz havasına âdeta tuz biber ekti. Güneybatı Çin metropolü Chengdu 21,2 milyon sakininin karantinaya alındığını duyururken, teknoloji merkezi Shenzhen’de olaylar artmaya devam ettikçe büyük etkinlikler ve kapalı cümbüşler üç gün müddetle askıya alındı. Yeni eğitim periyodunun de tarihi (okulların dün açılması bekleniyordu) ertelendi. Yetkililer, vatandaşlara acil bir durum olmadığı sürece kenti terk etmemeleri tarafında davette bulundu. Alınan önlemler, petrol fiyatlarının da sert bir biçimde gerilemesine niye oldu. Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı dün %3’ten çok gerilerken, 92 dolar düzeyinin de altını test ederek neredeyse son 6 ayın en düşük düzeyinden süreç gördü.
ABD, çip üreticisi Nvidia’nın yapay zeka çalışmalarında en hayli kullanılan iki çip çeşidinin Çin’e ihracatını durdurmasını talep etmesinin akabinde sert gerilerken, teknoloji borsası Nasdaq dün geceyi düşüşle tamamladı. ABD’de açıklanan işsizlik maaşı için yeni müracaatlar, geçen hafta iki ayın en düşük düzeyine gerilerken, işten çıkarmalar Ağustos ayında düştü. İşgücü piyasasının kuvvetli kalmaya devam ettiğine dair son işaretler, FED’in potansiyel bir resesyon riskine karşın faiz oranlarını yükseltmekte agresif kalacağına dair beklentileri sağlamlaştırdı.
Gümüşün ons fiyatı, 20,80 dolar düzeyindeki teknik bölgesini aşamayarak son 3 haftadır mütemadiyen düşerek 17,50 dolar düzeylerine kadar geriledi. Emsal bir biçimde, Çin’in COVID-19 tedbirleri, altın fiyatları üzerinde de baskı kurarak bu sabah sarı metali de kıymetli bir teknik düzey olan 1,685 dolara kadar itti. 1,685 dolar düzeyinin teknik mânâda çok kıymetli olduğunun altını bir defa daha çizmek gerekiyor. Düzeyin takviye bakılırsavi üstlenememesi durumunda, daha da aşağıda 1,600 dolar düzeyine kadar büyük bir boşluk bizleri bekliyor.
USDTRY kurunun bebek adımları 18,20 düzeyini aşarak kuzeye ilerlediği, lâkin altının sert düştüğü dünkü günde gram altın ruhsal 1,000TL düzeyinin altına geriledi. Teknik bir bakış açısıyla, 990TL seviyesinin dayanak vazifesi üstlenmesini bekliyoruz aksi takdirde daha da aşağıda 935TL düzeyine kadar düşüş devam edebilir.
Rusya’nın güç konusunda Avrupa’yı en hassas yerinden ‘vurması’ akabinde İran nükleer mutabakatının canlanması da güç fiyatlar üzerinde tartı kurmaya devam ettiği göz arkası edilmemelidir. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, muahedenin önümüzdeki günlerde sonuçlanmasını umduğunu söylemiş oldu. Hazır güçten kelam etmişen, Pazartesi günü bültenimizde Almanya ve Fransa’da 1 yıl ileri elektrik fiyatlarının rekor kırdığından söz etmiştik. Almanya’da dün MW/saat başına güç fiyatları 1,050 €’dan dün 545 €’ya inerek neredeyse yarılandı! Elektrik piyasasında kimin faaliyet gösterdiği ve balonun ne derece büyük olduğu hatta gerçek kıtlığı yansıtan fiyatlar bunları mı insan sormadan da edemiyor. Petrol fiyatlarının sert gerilemesi niçiniyle OPEC+’nın pazartesi günü yapacağı görüşmede üretim kesintilerini tartışacağına dair beklentiler, bu sabah düşüşün önüne geçtiğini görüyoruz.
Avrupa’da büyümenin zayıflamasına ilaveten, hafta ortasında açıklanan Euro Bölgesi enflasyonunun da rekor kırdığını not etmek gerekiyor. Tüketici meblağları Ağustos ayında yıllık bazda %9,1 artarak %9,0 olan kestirimi de aştı. Öte yandan, çekirdek enflasyon da tüm vakit içinderın yeni doruğuna yükselerek %4,3 artış kaydetti. Çekirdek enflasyondaki artış Avrupa Merkez Bankası (ECB) üstündeki baskıyı artırırken (önümüzdeki haftaya yönelik ECB’den faiz artırım beklentisi 75 baz puan) Avrupa pay senedi endeksleri, rekor enflasyonla çaba için agresif faiz artırımlarına ait kaygıların derinleşmesiyle yedi haftanın en düşük düzeyine geriledi. Ortak para ünitesi EUR adım adım zayıflamaya devam ederken, Sterlin dolar karşısında 1,15 düzeyinin altına gerileyerek uzun bir müddetdir hedeflediğimiz 1,1450 düzeyine dayandı. kuvvetli dolar karşısında hem EUR birebir vakitte GBP’de riski aşağı taraflı görüyoruz.
Cleveland FED Lideri Mester, FED’in enflasyonu gaye düzeye geri çekmek için faiz oranını önümüzdeki yılın başında %4’ün üzerine çıkarması ve bir süre yüksek tutması gerektiğini söylemiş oldu. Mester’in açıklamaları, önümüzdeki bir iki yıl ortasında resesyon görüleceği kaygısını kuvvetlendirdi. Havanın âdeta ‘kararması’ ve inançlı liman muhtaçlığının tırmanması ile dolar endeksi DXY kritik bir eşik olarak gördüğümüz 109,3 düzeyinin üzerine yükselerek 110 düzeyine dayanmak suretiyle son 20 yılın en yükseğini test etti. Teknik mânâda daha da üstte 121 düzeyini göz gerisi etmiyoruz! FED’in faiz artırımına en hassas 2 yıllık gösterge devlet tahvil getirisi, son 15 yılın en yüksek düzeyi olan %3,5 düzeyini aştığını da not edelim.
Türkiye cephesinde dün pek hareketli bir seyir yaşandı. TCMB, TL mevduat/katılım fonu hissesi hem gerçek hem hükmî kişi mevduatta %50’nin üzerinde olan bankalar hariç yabancı para mevduat/katılım fonu yükümlülükleri için tesis edilmesi gereken zarurî karşılık meblağı üzerinden yıllık %3 komite uygulanacağını duyurdu. TCMB’nin bankalara gönderdiği yazıda, “dönüşüm maksatlarına göre kurul uygulanmasının temel maksadı olan mevduattaki TL hissesindeki güzelleşmenin desteklenmesi, liralaşma siyaseti çerçevesinde TL’nin hissesinin artırılmasına dönük ek adımlarla sürdürülmektedir” denildi.
BOTAŞ doğalgazın satış fiyatına %20 ile %51 içinde artırım yaptı. Konutlarda kullanılan doğalgazın fiyatı ortalama %20,4, küçük-orta ölçekli endüstride kullanılan gazın fiyatı %47,6 , büyük ölçekli endüstride kullanılan gazın fiyatı %50,8, elektrik üretiminde kullanılan gazın fiyatı %49,5 artırıldı. Güç Piyasası Düzenleme Konseyi (EPDK) ise dünden geçerli olmak üzere konutta kullanılan elektriğe %20, sanayi kesitinde kullanılan elektriğe ise %50 oranında artırım yapıldığını duyurdu. EPDK tarafınca tarafınca yapılan açıklamada, koronavirüs salgını ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle bir arada tırmanan güç fiyatlarına atıfta bulunuldu. Fiyat artışlarının Temmuz ayında 24 yılın yeni doruğuna tırmanan tüketici meblağlarını daha da yükseltmesi, üretici meblağlarında yol açacağı artışların da dolaylı olarak en son eser meblağlarına yansıması bekleniyor. Tüketici meblağları sepetinde elektrik fiyatlarının %2,32, doğalgaz fiyatının ise %1,55 tartısı bulunuyor. Reuters tarafınca yapılan hesaplamaya göre 1 Eylül’den itibaren geçerli elektrik ve gaz artışının tüketici enflasyonuna direkt yaklaşık 0,8 puan artırıcı tesir yapması bekleniyor.
Hazır enflasyondan kelam etmişken, dün İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafınca açıklanan Ağustos ayı enflasyon verisi ruhsal %100 düzeyine dayanarak (%99,9) 1998 yılından beri en yüksek düzeye yükseldi. TÜİK Pazartesi günü resmî enflasyon bilgilerini açıklayacak. Hatırlatmak gerekirse, Temmuz’da manşet TÜFE enflasyonu %79,60 düzeyine yükselmişti. 2021 Ağustos’ta ise enflasyonun aylık olarak %1,12 olduğunun altını çizelim.
Yeni gün başlangıcında, Asya pay senetlerinin taraf bulmakta zorlandığını görüyoruz. Yatırımcıların doruğunda sallanan Demokles’in kılıcı misali FED’in para siyasetini daha da sertleştirmeye devam edeceğini beklentisi yetmezmiş üzere, Çin’de artan karantina tedbirlerinin fabrika faaliyetini de zayıflatması ile emtia fiyatlarının dünü âdeta özgür dalış ile geçirmesi daha sonrasında bugün gözler her ayın birinci cuması olduğu üzere ABD’de resmî istihdam raporunu çevrildi. Reuters’e nazaran manşet istihdam artışının Ağustos ayında 300bin kişi artması, işsizlik oranının ise %3,5 sabit kalması, enflasyon göstergesi olarak kabul edilen yıllık ortalama hasılatların ise %5,3 yükselmesi bekleniyor.
iktisatbank.com
Çin’in yeni COVID-19 karantina tedbirlerini sıkılaştırmaya devam etmesi de küresel piyasaların olumsuz havasına âdeta tuz biber ekti. Güneybatı Çin metropolü Chengdu 21,2 milyon sakininin karantinaya alındığını duyururken, teknoloji merkezi Shenzhen’de olaylar artmaya devam ettikçe büyük etkinlikler ve kapalı cümbüşler üç gün müddetle askıya alındı. Yeni eğitim periyodunun de tarihi (okulların dün açılması bekleniyordu) ertelendi. Yetkililer, vatandaşlara acil bir durum olmadığı sürece kenti terk etmemeleri tarafında davette bulundu. Alınan önlemler, petrol fiyatlarının da sert bir biçimde gerilemesine niye oldu. Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı dün %3’ten çok gerilerken, 92 dolar düzeyinin de altını test ederek neredeyse son 6 ayın en düşük düzeyinden süreç gördü.
ABD, çip üreticisi Nvidia’nın yapay zeka çalışmalarında en hayli kullanılan iki çip çeşidinin Çin’e ihracatını durdurmasını talep etmesinin akabinde sert gerilerken, teknoloji borsası Nasdaq dün geceyi düşüşle tamamladı. ABD’de açıklanan işsizlik maaşı için yeni müracaatlar, geçen hafta iki ayın en düşük düzeyine gerilerken, işten çıkarmalar Ağustos ayında düştü. İşgücü piyasasının kuvvetli kalmaya devam ettiğine dair son işaretler, FED’in potansiyel bir resesyon riskine karşın faiz oranlarını yükseltmekte agresif kalacağına dair beklentileri sağlamlaştırdı.
Gümüşün ons fiyatı, 20,80 dolar düzeyindeki teknik bölgesini aşamayarak son 3 haftadır mütemadiyen düşerek 17,50 dolar düzeylerine kadar geriledi. Emsal bir biçimde, Çin’in COVID-19 tedbirleri, altın fiyatları üzerinde de baskı kurarak bu sabah sarı metali de kıymetli bir teknik düzey olan 1,685 dolara kadar itti. 1,685 dolar düzeyinin teknik mânâda çok kıymetli olduğunun altını bir defa daha çizmek gerekiyor. Düzeyin takviye bakılırsavi üstlenememesi durumunda, daha da aşağıda 1,600 dolar düzeyine kadar büyük bir boşluk bizleri bekliyor.
USDTRY kurunun bebek adımları 18,20 düzeyini aşarak kuzeye ilerlediği, lâkin altının sert düştüğü dünkü günde gram altın ruhsal 1,000TL düzeyinin altına geriledi. Teknik bir bakış açısıyla, 990TL seviyesinin dayanak vazifesi üstlenmesini bekliyoruz aksi takdirde daha da aşağıda 935TL düzeyine kadar düşüş devam edebilir.
Rusya’nın güç konusunda Avrupa’yı en hassas yerinden ‘vurması’ akabinde İran nükleer mutabakatının canlanması da güç fiyatlar üzerinde tartı kurmaya devam ettiği göz arkası edilmemelidir. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, muahedenin önümüzdeki günlerde sonuçlanmasını umduğunu söylemiş oldu. Hazır güçten kelam etmişen, Pazartesi günü bültenimizde Almanya ve Fransa’da 1 yıl ileri elektrik fiyatlarının rekor kırdığından söz etmiştik. Almanya’da dün MW/saat başına güç fiyatları 1,050 €’dan dün 545 €’ya inerek neredeyse yarılandı! Elektrik piyasasında kimin faaliyet gösterdiği ve balonun ne derece büyük olduğu hatta gerçek kıtlığı yansıtan fiyatlar bunları mı insan sormadan da edemiyor. Petrol fiyatlarının sert gerilemesi niçiniyle OPEC+’nın pazartesi günü yapacağı görüşmede üretim kesintilerini tartışacağına dair beklentiler, bu sabah düşüşün önüne geçtiğini görüyoruz.
Avrupa’da büyümenin zayıflamasına ilaveten, hafta ortasında açıklanan Euro Bölgesi enflasyonunun da rekor kırdığını not etmek gerekiyor. Tüketici meblağları Ağustos ayında yıllık bazda %9,1 artarak %9,0 olan kestirimi de aştı. Öte yandan, çekirdek enflasyon da tüm vakit içinderın yeni doruğuna yükselerek %4,3 artış kaydetti. Çekirdek enflasyondaki artış Avrupa Merkez Bankası (ECB) üstündeki baskıyı artırırken (önümüzdeki haftaya yönelik ECB’den faiz artırım beklentisi 75 baz puan) Avrupa pay senedi endeksleri, rekor enflasyonla çaba için agresif faiz artırımlarına ait kaygıların derinleşmesiyle yedi haftanın en düşük düzeyine geriledi. Ortak para ünitesi EUR adım adım zayıflamaya devam ederken, Sterlin dolar karşısında 1,15 düzeyinin altına gerileyerek uzun bir müddetdir hedeflediğimiz 1,1450 düzeyine dayandı. kuvvetli dolar karşısında hem EUR birebir vakitte GBP’de riski aşağı taraflı görüyoruz.
Cleveland FED Lideri Mester, FED’in enflasyonu gaye düzeye geri çekmek için faiz oranını önümüzdeki yılın başında %4’ün üzerine çıkarması ve bir süre yüksek tutması gerektiğini söylemiş oldu. Mester’in açıklamaları, önümüzdeki bir iki yıl ortasında resesyon görüleceği kaygısını kuvvetlendirdi. Havanın âdeta ‘kararması’ ve inançlı liman muhtaçlığının tırmanması ile dolar endeksi DXY kritik bir eşik olarak gördüğümüz 109,3 düzeyinin üzerine yükselerek 110 düzeyine dayanmak suretiyle son 20 yılın en yükseğini test etti. Teknik mânâda daha da üstte 121 düzeyini göz gerisi etmiyoruz! FED’in faiz artırımına en hassas 2 yıllık gösterge devlet tahvil getirisi, son 15 yılın en yüksek düzeyi olan %3,5 düzeyini aştığını da not edelim.
Türkiye cephesinde dün pek hareketli bir seyir yaşandı. TCMB, TL mevduat/katılım fonu hissesi hem gerçek hem hükmî kişi mevduatta %50’nin üzerinde olan bankalar hariç yabancı para mevduat/katılım fonu yükümlülükleri için tesis edilmesi gereken zarurî karşılık meblağı üzerinden yıllık %3 komite uygulanacağını duyurdu. TCMB’nin bankalara gönderdiği yazıda, “dönüşüm maksatlarına göre kurul uygulanmasının temel maksadı olan mevduattaki TL hissesindeki güzelleşmenin desteklenmesi, liralaşma siyaseti çerçevesinde TL’nin hissesinin artırılmasına dönük ek adımlarla sürdürülmektedir” denildi.
BOTAŞ doğalgazın satış fiyatına %20 ile %51 içinde artırım yaptı. Konutlarda kullanılan doğalgazın fiyatı ortalama %20,4, küçük-orta ölçekli endüstride kullanılan gazın fiyatı %47,6 , büyük ölçekli endüstride kullanılan gazın fiyatı %50,8, elektrik üretiminde kullanılan gazın fiyatı %49,5 artırıldı. Güç Piyasası Düzenleme Konseyi (EPDK) ise dünden geçerli olmak üzere konutta kullanılan elektriğe %20, sanayi kesitinde kullanılan elektriğe ise %50 oranında artırım yapıldığını duyurdu. EPDK tarafınca tarafınca yapılan açıklamada, koronavirüs salgını ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle bir arada tırmanan güç fiyatlarına atıfta bulunuldu. Fiyat artışlarının Temmuz ayında 24 yılın yeni doruğuna tırmanan tüketici meblağlarını daha da yükseltmesi, üretici meblağlarında yol açacağı artışların da dolaylı olarak en son eser meblağlarına yansıması bekleniyor. Tüketici meblağları sepetinde elektrik fiyatlarının %2,32, doğalgaz fiyatının ise %1,55 tartısı bulunuyor. Reuters tarafınca yapılan hesaplamaya göre 1 Eylül’den itibaren geçerli elektrik ve gaz artışının tüketici enflasyonuna direkt yaklaşık 0,8 puan artırıcı tesir yapması bekleniyor.
Hazır enflasyondan kelam etmişken, dün İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafınca açıklanan Ağustos ayı enflasyon verisi ruhsal %100 düzeyine dayanarak (%99,9) 1998 yılından beri en yüksek düzeye yükseldi. TÜİK Pazartesi günü resmî enflasyon bilgilerini açıklayacak. Hatırlatmak gerekirse, Temmuz’da manşet TÜFE enflasyonu %79,60 düzeyine yükselmişti. 2021 Ağustos’ta ise enflasyonun aylık olarak %1,12 olduğunun altını çizelim.
Yeni gün başlangıcında, Asya pay senetlerinin taraf bulmakta zorlandığını görüyoruz. Yatırımcıların doruğunda sallanan Demokles’in kılıcı misali FED’in para siyasetini daha da sertleştirmeye devam edeceğini beklentisi yetmezmiş üzere, Çin’de artan karantina tedbirlerinin fabrika faaliyetini de zayıflatması ile emtia fiyatlarının dünü âdeta özgür dalış ile geçirmesi daha sonrasında bugün gözler her ayın birinci cuması olduğu üzere ABD’de resmî istihdam raporunu çevrildi. Reuters’e nazaran manşet istihdam artışının Ağustos ayında 300bin kişi artması, işsizlik oranının ise %3,5 sabit kalması, enflasyon göstergesi olarak kabul edilen yıllık ortalama hasılatların ise %5,3 yükselmesi bekleniyor.
iktisatbank.com