~~Ataksi yürüme, oturma üzere istemli hareketlerde bozukluk olmasıdır. En sıradan tabiri ile dengesizliğe ataksi diyoruz. Fakat birtakım farklılıkları mevcuttur. Beyincik ve beyinciğe bağlı hudut yollarının etkilenmesinde, omurilik hastalıklarında, ayaklarda his kayıplarında, hududu ve beyni ilgilendiren hastalık durumlarında gelişebilir. Serebellar ataksi beyincik kaynaklı olan ataksi, hafifçeten ağıra kadar değişen dengesizlik, geniş tabanlı sarhoşvari bir yürüyüş ile karakterizedir. Her an düşecekmiş üzere olduğundan ayaklarını yerden kaldırmadan sürüyerek yürürler. Dengesizlik ani duruş ve dönüşlerde daha barizleşir. Hasta ayakları bitişik, ayakta durmakta kuvvetlik çekerler. Bu hastalarda çoğunlukla sakarlık kelam konusudur. Marifet gerektiren işlerde zorluk yaşanır.
Ataxinin en sık niçinleri ilaç zehirlenmeleri, suçiçeği üzere enfeksiyonları izleyen beyincik tutulumları ve beyin-beyincik tümörleridir. Enfeksiyon ile bağlı ataksi niçinleri ortasında çocuklarda en sık görülen akut serebellar ataksidir. Viral ve başka enfeksiyonlardan (suçiceği, kabakulak, parvovirus, Epstein-Barr virüs) daha sonra 1-3 hafta ortasında gelişir. Çoklukla 1-4 yaş içindeki çocuklarda görülür. Ansızın başlar. yavaşça yahut ağır derecede olabilir. Ağır olsa dahi şuur açıktır. Başlangıçta kusma olabilir, ense sertliği ve ateş yoktur. Gövde ve ekstremitelerde (kollarda ve bacaklarda) ataksi, dizartri (konuşma bozukluğu) ve hastaların yarısında gözlerde istemsiz haraket (nistagmus) gözlenir. Akut serebellar ataksi birkaç günde bizatihi düzelmeye başlar, birden fazla vakit 3-4 haftada düzgünleşir. kimi vakit yavaşça derecede olmak üzere 2-5 ay devam edebilir. Çok azında davranış ve konuşma bozukluğu, hareketlerde bozukluk (koordinasyon bozukluğu) kalabilir.
Dengesizlik bir beyin tümörünün birinci bulgusu olabilir. Beyin ve beyincik tümörlerinde ataksi yavaş yavaş başlayarak giderek artar. Baş içi basıncının artması sonucunda bulantı, kusma, çift görme, gözlerde şaşılık ve şuur değişiklikleri görülebilir. Okulda fazlaca başarılı olan bir çocuğun başarısı giderek gerileyebilir. Birtakım çocuklar yürüyemez hale gelebilir.
İlaç zehirlenmeleri de ataksi sebebidir. Yeşil reçete birtakım ilaçların zehirlenmelerinde çabucak ortaya çıkar. Çoklukla konutta bu ilaçları kullanan birileri vardır. Bazande misafirlikte yaramazlık yapan çocuk kimse görmeden içebilir. Bu durumun özelliği bir anda başlayan ataksidir. İlacın tesirlerine bağlı öteki bulgularda (aşırı ahenge, şuur değişiklikleri, anlamsız konuşma) görülebilir. Bu niçinle konutta bilhassa yeşil reçete ve öbür tüm ilaçlar çocukların ulaşamayacağı yerlere konulmalıdır. Zehirlenme durumunda çabucak acile başvurulmalı ve mide yıkaması uygulaması yapılmalıdır.
Ülkemizde ataksinin diğer bir sebebi de Guillain-Barre Sendromu denilen hastalıktır. GBS diye kısaltılarak söz edilen bu hastalık bir felç durumudur. GBS çoklukla geçirilen bir üst teneffüs yolu enfeksiyonu izleyen günlerde bazan beraberinde gelişir. Hastalık yavaşça bir dengesizlik, yürüme bozukluğu ile başlayarak ayaklardan üste gerçek ilerler. Ağır hastalarda tüm beden etkilenebilir. Bazan teneffüs aygıtı gereksinimi olabilir. Tedavi ile hastalarda sıklıkla düzgünleşme olur.
Birtakım genetik hastalıklarda beyincik erimesine niye olarak ataxiye niye olabilir. En güç hastalar bunlardır. Çoklukla bir tedavisi yoktur. Hastalık giderek ilerleyerek yürüme işlevi bile etkilenebilir. Ataksi telenjektazi denilen hastalıkta istikrar bozukluğu ile hastalık başlar. İleri yaşlarda gözün beyazındaki damarlarda artış olur. İmmün sistem etkilenerek sık enfeksiyon görülür. Beyincik giderek erir. Kimi hastalarda nöbetler görülebilir. SCA denilen spinoserebellar ataksi hastalığı 1den 15’lere kadar klasifiye edilmiş başka bir genetik ataksi sebebidir. Bu hastaların bahtı giderek yürüme bozukluğudur. İlerleyen hastalar spastik hastalar üzere olurlar. Sonunda hastalar kaybedilir.
Çocuklarda ataksi epey kıymetli bir bulgudur. Hele hele ani başlayan bir ataxi fazlaca önemli bir hastalığın belirtisi olabilir. Bu niçinle bir çocukta dengesizlik fark edildiği anda çocuk nöroloji uzmanına acil olarak başvurmalıdır.
Ataxinin en sık niçinleri ilaç zehirlenmeleri, suçiçeği üzere enfeksiyonları izleyen beyincik tutulumları ve beyin-beyincik tümörleridir. Enfeksiyon ile bağlı ataksi niçinleri ortasında çocuklarda en sık görülen akut serebellar ataksidir. Viral ve başka enfeksiyonlardan (suçiceği, kabakulak, parvovirus, Epstein-Barr virüs) daha sonra 1-3 hafta ortasında gelişir. Çoklukla 1-4 yaş içindeki çocuklarda görülür. Ansızın başlar. yavaşça yahut ağır derecede olabilir. Ağır olsa dahi şuur açıktır. Başlangıçta kusma olabilir, ense sertliği ve ateş yoktur. Gövde ve ekstremitelerde (kollarda ve bacaklarda) ataksi, dizartri (konuşma bozukluğu) ve hastaların yarısında gözlerde istemsiz haraket (nistagmus) gözlenir. Akut serebellar ataksi birkaç günde bizatihi düzelmeye başlar, birden fazla vakit 3-4 haftada düzgünleşir. kimi vakit yavaşça derecede olmak üzere 2-5 ay devam edebilir. Çok azında davranış ve konuşma bozukluğu, hareketlerde bozukluk (koordinasyon bozukluğu) kalabilir.
Dengesizlik bir beyin tümörünün birinci bulgusu olabilir. Beyin ve beyincik tümörlerinde ataksi yavaş yavaş başlayarak giderek artar. Baş içi basıncının artması sonucunda bulantı, kusma, çift görme, gözlerde şaşılık ve şuur değişiklikleri görülebilir. Okulda fazlaca başarılı olan bir çocuğun başarısı giderek gerileyebilir. Birtakım çocuklar yürüyemez hale gelebilir.
İlaç zehirlenmeleri de ataksi sebebidir. Yeşil reçete birtakım ilaçların zehirlenmelerinde çabucak ortaya çıkar. Çoklukla konutta bu ilaçları kullanan birileri vardır. Bazande misafirlikte yaramazlık yapan çocuk kimse görmeden içebilir. Bu durumun özelliği bir anda başlayan ataksidir. İlacın tesirlerine bağlı öteki bulgularda (aşırı ahenge, şuur değişiklikleri, anlamsız konuşma) görülebilir. Bu niçinle konutta bilhassa yeşil reçete ve öbür tüm ilaçlar çocukların ulaşamayacağı yerlere konulmalıdır. Zehirlenme durumunda çabucak acile başvurulmalı ve mide yıkaması uygulaması yapılmalıdır.
Ülkemizde ataksinin diğer bir sebebi de Guillain-Barre Sendromu denilen hastalıktır. GBS diye kısaltılarak söz edilen bu hastalık bir felç durumudur. GBS çoklukla geçirilen bir üst teneffüs yolu enfeksiyonu izleyen günlerde bazan beraberinde gelişir. Hastalık yavaşça bir dengesizlik, yürüme bozukluğu ile başlayarak ayaklardan üste gerçek ilerler. Ağır hastalarda tüm beden etkilenebilir. Bazan teneffüs aygıtı gereksinimi olabilir. Tedavi ile hastalarda sıklıkla düzgünleşme olur.
Birtakım genetik hastalıklarda beyincik erimesine niye olarak ataxiye niye olabilir. En güç hastalar bunlardır. Çoklukla bir tedavisi yoktur. Hastalık giderek ilerleyerek yürüme işlevi bile etkilenebilir. Ataksi telenjektazi denilen hastalıkta istikrar bozukluğu ile hastalık başlar. İleri yaşlarda gözün beyazındaki damarlarda artış olur. İmmün sistem etkilenerek sık enfeksiyon görülür. Beyincik giderek erir. Kimi hastalarda nöbetler görülebilir. SCA denilen spinoserebellar ataksi hastalığı 1den 15’lere kadar klasifiye edilmiş başka bir genetik ataksi sebebidir. Bu hastaların bahtı giderek yürüme bozukluğudur. İlerleyen hastalar spastik hastalar üzere olurlar. Sonunda hastalar kaybedilir.
Çocuklarda ataksi epey kıymetli bir bulgudur. Hele hele ani başlayan bir ataxi fazlaca önemli bir hastalığın belirtisi olabilir. Bu niçinle bir çocukta dengesizlik fark edildiği anda çocuk nöroloji uzmanına acil olarak başvurmalıdır.