Halid Ziya Uşaklıgil’in oğlu Vedad Uşaklıgil, Tiran’da büyükelçilikte görevli olduğu sırada 3 Aralık 1937’de intihar etmiştir. Bir Acı Kıssa, bu büyük romancımızın oğlu ile ilgili anılarını bir ortaya getiriyor.
Hatırat, öteki türlü tiplerin puslu, mekanik, kurgusal tarafını yıkan, müellifini perdesiz, daha yürekli kılan bir cepheden seslenir bize. Anılarını yazmaya oturan bir müellifin, kendisini deneyimin aynasında sınadığı ve başbaşa kaldığı tek gerçeğin hayat olduğu inkâr edilemez. Hatırat muharriri bize didaktik bir dünya kurmayı tasavvur etmez. Geçmişin biriktirdiği ne var ise, hangi hisler canlı kalmışsa onlarla okuru başbaşa bırakır. Yazılan her hatıra, geçmiş vakti bugüne ve yarına taşımak için vardır. Hatırat, sürekli kendisini yeniler.
Bir sanatkarın, atletin, esnafın, edebiyatçının, akademisyenin kim olursa olsun yazdıkları evvel hafızanın temas ettiği toplumu ve insanı anlamak, daha sonra kendi disiplini içerisinde yarın yaşanacaklara bir temel teşkil etmek dileği taşır. Türk edebiyatında yazılan anıların çabucak tamamı da, periyodun insanını tanımak ve Türk edebiyatının birikimini bugüne taşımak için kıymetli vesikalardır.
EN GÜÇLÜ KALEMLERDEN
Türk edebiyatının 1850’lerden 1940’ların başına kadar uzun öyküsünü okuyabileceğimiz en kuvvetli kalemlerin başında Halid Ziya Uşaklıgil gelir. Ömrünün birinci kırk yılını Kırk Yıl’da, II. Meşrutiyet’in edebiyat ve siyaset etraflarını Saray ve Ötesi’nde yüksek bir bürokrat olarak anlatan Uşaklıgil, bu iki hacimli hatta günlük düzeyinde ağır anılarından daha sonra bu cinste kalem oynatmanın ülküsünü de terk etmişken talih onu evlat acısıyla sınayacaktır. Oğlu Vedad’ın akabinde bütün metanetini koruyarak aile anılarını yazmaya koyulur. 1940 yılının Ağustos ayında Son Posta’da tefrikaya başlanan Bir Acı Öykü aralıklarla kırk sayı devam etmiştir. Bir iki yazının da ilavesiyle 1942’de kitaplaşmıştır. Bu kitap ve tefrika daha evvel Rahim Tarım tarafınca yayınlanmış, elimizdeki son baskı ise Necati Tonga’nın düzenlemesiyle okura sunulmuştur.
Bir Acı Öykü hakkında birinci elden kaleme alınmış yazı Uşaklıgil’e aittir. Yeğeni Ali Ekrem Uşaklıgil’e hitaben yazdığı yazıda dostlarının ısrarına direnç edemeyerek bu tefrikaya başladığını söyler. Yazıların sanat pahası taşımadığını sav eder. Recaizade’nin oğlu Nijad’ı kaybettikten daha sonra yazdığı Nijad Ekrem kitabı üzere bir sanat yapıtı ortaya çıkarmadığını lisana getirir. halbuki Bir Acı Kıssa hem bir edebiyat ve üslup şölenidir tıpkı vakitte bir periyot Osmanlı kültür hayatının ve ailesinin mahrem cephesini anlayan bir doküman kıymetindedir. Uşaklıgil’in kör talihi Türk edebiyatının lehine bir yapıtı doğurmuştur.
Hâlid Ziya bu anılarını, oğlu Vedad’ı doğduğu günden toprağa girdiği güne kadar yaşatmak için ağlaya ağlaya yazmıştır. Lakin onu okuyacakları ağlatacak sanialardan kaçtığını nakleder. Aile evrakı içinde kalacak birtakım malzemeyi de buraya dökmekle bir daha bu cinsten bir faciayla karşılaşabilecek insanlara dostça uzanmayı amaçlamıştır.
KAYNAK: YENİ ŞAFAK
Hatırat, öteki türlü tiplerin puslu, mekanik, kurgusal tarafını yıkan, müellifini perdesiz, daha yürekli kılan bir cepheden seslenir bize. Anılarını yazmaya oturan bir müellifin, kendisini deneyimin aynasında sınadığı ve başbaşa kaldığı tek gerçeğin hayat olduğu inkâr edilemez. Hatırat muharriri bize didaktik bir dünya kurmayı tasavvur etmez. Geçmişin biriktirdiği ne var ise, hangi hisler canlı kalmışsa onlarla okuru başbaşa bırakır. Yazılan her hatıra, geçmiş vakti bugüne ve yarına taşımak için vardır. Hatırat, sürekli kendisini yeniler.
Bir sanatkarın, atletin, esnafın, edebiyatçının, akademisyenin kim olursa olsun yazdıkları evvel hafızanın temas ettiği toplumu ve insanı anlamak, daha sonra kendi disiplini içerisinde yarın yaşanacaklara bir temel teşkil etmek dileği taşır. Türk edebiyatında yazılan anıların çabucak tamamı da, periyodun insanını tanımak ve Türk edebiyatının birikimini bugüne taşımak için kıymetli vesikalardır.
EN GÜÇLÜ KALEMLERDEN
Türk edebiyatının 1850’lerden 1940’ların başına kadar uzun öyküsünü okuyabileceğimiz en kuvvetli kalemlerin başında Halid Ziya Uşaklıgil gelir. Ömrünün birinci kırk yılını Kırk Yıl’da, II. Meşrutiyet’in edebiyat ve siyaset etraflarını Saray ve Ötesi’nde yüksek bir bürokrat olarak anlatan Uşaklıgil, bu iki hacimli hatta günlük düzeyinde ağır anılarından daha sonra bu cinste kalem oynatmanın ülküsünü de terk etmişken talih onu evlat acısıyla sınayacaktır. Oğlu Vedad’ın akabinde bütün metanetini koruyarak aile anılarını yazmaya koyulur. 1940 yılının Ağustos ayında Son Posta’da tefrikaya başlanan Bir Acı Öykü aralıklarla kırk sayı devam etmiştir. Bir iki yazının da ilavesiyle 1942’de kitaplaşmıştır. Bu kitap ve tefrika daha evvel Rahim Tarım tarafınca yayınlanmış, elimizdeki son baskı ise Necati Tonga’nın düzenlemesiyle okura sunulmuştur.
Bir Acı Öykü hakkında birinci elden kaleme alınmış yazı Uşaklıgil’e aittir. Yeğeni Ali Ekrem Uşaklıgil’e hitaben yazdığı yazıda dostlarının ısrarına direnç edemeyerek bu tefrikaya başladığını söyler. Yazıların sanat pahası taşımadığını sav eder. Recaizade’nin oğlu Nijad’ı kaybettikten daha sonra yazdığı Nijad Ekrem kitabı üzere bir sanat yapıtı ortaya çıkarmadığını lisana getirir. halbuki Bir Acı Kıssa hem bir edebiyat ve üslup şölenidir tıpkı vakitte bir periyot Osmanlı kültür hayatının ve ailesinin mahrem cephesini anlayan bir doküman kıymetindedir. Uşaklıgil’in kör talihi Türk edebiyatının lehine bir yapıtı doğurmuştur.
Hâlid Ziya bu anılarını, oğlu Vedad’ı doğduğu günden toprağa girdiği güne kadar yaşatmak için ağlaya ağlaya yazmıştır. Lakin onu okuyacakları ağlatacak sanialardan kaçtığını nakleder. Aile evrakı içinde kalacak birtakım malzemeyi de buraya dökmekle bir daha bu cinsten bir faciayla karşılaşabilecek insanlara dostça uzanmayı amaçlamıştır.
KAYNAK: YENİ ŞAFAK