celikci
New member
Vakıa mühleti Türkçe ve Arapça okunuşu, Vakıa müddeti Türkçe meali nedir? Vakıa müddeti faziletleri ve tefsiri nedir?
Vakıa müddetinde geniş halde cennet ve cehennemin nasıl bir yer olduğunu anlatır. Kur’an’ın Allah tarafınca indirilmiş bulunduğuna ve Kur’an’ın beşerler için büyük bir nimet ve yol gösterici olduğuna dikkat çekilmektedir. Uzun bir mühlet olduğu için ezberlenmesi zordur bu sebeple vatandaşlar Vakıa müddetini okumak için sık sık araştırma yaparlar. Bu yazımızda sizler için -Vakıa müddeti Türkçe ve Arapça okunuşu, Vakıa müddeti faziletleri ve tefsiri nedir?- gibisorulara yanıt verdik. İşte, ayrıntılar.
VAKIA MÜDDETİ TÜRKÇE VE ARAPÇA OKUNUŞU
-Bismillahirrahmanirrahim —
1. İza veka’atilvaki’atu.
2. Leyse livak’atiha kazibetun.
3. Hafıdatun rafi’tun.
4. İza ruccetil’ardu reccen.
5. Ve bussetilcibalu bessen.
6. Ve fekanet hebaen munbessen.
7. Ve kuntum ezvacen selaseten.
8. Feashabulmeymeneti ma ashaulmeymeneti
9. Ve ashabulmeş’emeti ma ashabulmeş’emeti
10. Vessabikunessabikune.
11. Ulaikelmukarrabune.
12. Fiy cennatin na’ıymi.
13. Sulletun minel’öncedeniyne.
14. Ve kaliylun minel’ahıriyne
15. ‘ala sururin medunetun.
16. Muttekiiyne ‘aleyha mutekabiliyne.
17. Yetufu ‘aleyhim veldanun muhalledune
18. Biekvabin ve ebariyka ve ke’sin min ma’ıynin
19. La yusadda’une ‘anha ve la yunzifune.
20. Ve fakihetin mimma yetehayyerune.
21. Ve lahmi tayrin mimma yeştehune.
22. Ve hurun ‘ıynun.
23. Keemsalillu’luilmeknuni.
24. Cezaen bima kanu ya’melune.
25. La yesme’une fiyha lağven ve la te’siymen
26. İlla kıylen selamen selamen.
27. Ve ashabulyemiyni ma ashabulyemiyni
28. Fiy sidrin mahdudin.
29. Ve talhın mendudin.
30. Ve zıllin memdudin.
31. Ve main meskubin.
32. Ve fakihetin kesiyretin
33. La maktu’atin ve la memnu’atin
34. Ve furuşin merfu’atin
35. İnna enşe’nahunne inşaen.
36. Fece’alnahunne ebkaren.
37. ‘Uruben etraben
38. Liashabilyemiyni.
39. Sulletun minel’öncedeniyne.
40. Ve sulletun minelahiriyne.
41. Ve ashabuşşimali ma ishabuşşimali.
42. Fiy semumin ve hamiymin.
43. Ve zıllin min yahmumin.
44. La baridin ve la keriymin
45. İnnehum kanu kable zalike mutrefiyne.
46. Ve kanu yusırrune ‘alelhınsil’azıymi.
47. Ve kanu yekulune eiza mitna ve kunna turaben ve ‘ızamen einne lemeb’usune
48. Konuta abaunel’öncedenune.
49. Kul innel’öncedeniyne vel’ahıriyne
50. Lemecmu’une ila miykati yevmin ma’lumin.
51. Summe innekum eyyuheddallunelmukezzibune
52. Leakilune min şecerin min zakkumin.
53. Femaliune minhelbutune.
54. Feşaribune ‘aleyhi minelhamiymi
55. Feşaribune şurbelhiymi.
56. Haza nuzuluhum yevmeddiyni.
57. Nahnu halaknakum felevla tusaddikune
58. Efereeytum ma tumnune.
59. Eentum tahlukunehu em nahnulhalikun
60. Nahnu kadderna beynekumulmevte ve ma nahnu bimesbukıyne.
61. ‘Ala en nubeddile emsalekum ve nunşiekum fiy ma la ta’lemune.
62. Ve lekad ‘alimtumunneş’etel’ula felevla tezekkerune.
63. Efereeytum ma tahrusune.
64. Eeentum tezre’unehu em nahnuzzari’une.
65. Lev neşa’u lece’alnahu hutamen fezaltum tefekkehune.
66. İnna lemuğremune.
67. Bel nahnu mahrumune.
68. Efereeytumulmaelleziy teşrebune.
69. Eentum enzeltumuhu minelmizni em nahnulmunzilune.
70. Lev neşa’u ce’alnahu ucacen felevla teşkurune.
71. Efereeytumunnarelletiy tipine
72. Eentum enşe’tum şecereteha em nahnul munşiune.
73. Nahnu ce’alnaha tezkireten ve meta’an lilmukviyne.
74. Fesibbıh bismi rabbikel’azıymi.
75. Fela uksimu bimevakı’ınnnucumi
76. Ve innehu lekasemun lev ta’lemune ‘azıymun.
77. İnnehu lekur’anun keriymun.
78. Fiy kitamin meknunin.
79. Lya yemessuhu illelmutahherune.
80. Tenziylun min rabbil’alemiyne.
81. Efebihazelhadiysi entum mudhinune
82. Ve tec’alune rizkakum ennekum tukezzibune.
83. Felevla iza beleğatilhulkume
84. Ve entum hıyneizin tenzurune.
85. Ve nahnu akrebu ileyhi minkum ve lakin la tubsırune.
86. Felevla in kuntum ğayre mediyniyne.
87. Terci’uneha in kuntum sadikıyne.
88. Feemma in kane minelmukarrebiyne.
89. Feravhun ve reyhanun ve cennetu na’ıymin.
90. Ve emma in kane min ashabilyemiyni.
91. Feselamun leke min ashabilyemiyni.
92. Ve emma in kane minelmukezzibiyneddalliyne.
93. Fenuzulun min hamiymin.
94. Ve tasliyetu cahıymin.
95. İnne haza lehuve hakkulyakıyni.
96. Fesebbih bismi rabbikel’azıymi.
VAKIA MÜHLETİ TÜRKÇE MEALİ
1. İza veka’atilvaki’atu.Büyük olay gerçekleştiği vakit;
2. Leyse livak’atiha kazibetun. Artık onun vukuunu palavra sayacak kimse kalmayacaktır.
3. Hafıdatun rafi’tun. O, alçaltır, yükseltir.
4. İza ruccetil’ardu reccen. Yer şiddetle sarsıldığı vakit;
5. Ve bussetilcibalu bessen. (5-6)Dağlar parçalanıp toz duman haline geldiği;
6. Ve fekanet hebaen munbessen.
7. Ve kuntum ezvacen selaseten. Sizler de üç kümeye ayrıldığınız vakit:
8. Feashabulmeymeneti ma ashaulmeymeneti. Biri, amel defteri sağından verilenlerdir; ne keyifli o sağından verilenlere!
9. Ve ashabulmeş’emeti ma ashabulmeş’emeti. Başkası amel defteri solundan verilenlerdir; ne bedbaht o solundan verilenler!
10. Vessabikunessabikune. Önde olanlar; (erdem, amel ve ödülde) önde olanlar;
11. Ulaikelmukarrabune. (11-12) İşte onlar nimetlerle dolu cennetlerde Allah’a en yakın olanlardır.
12. Fiy cennatin na’ıymi.
13. Sulletun minel’öncedeniyne. Birçok evvel gelip geçmişlerden;
14. Ve kaliylun minel’ahıriyne.Birazı da daha sonrakilerdendir.
15. ‘ala sururin medunetun. (15-16) Karşılıklı olarak mücevherlerle işlenmiş tahtlar üstüne oturup kurulmuşlardır.
16. Muttekiiyne ‘aleyha mutekabiliyne.
17. Yetufu ‘aleyhim veldanun muhalledune. (17-18)Çevrelerinde kaynaktan doldurulmuş testiler, ibrikler ve kadehlerle sonsuza dek hizmet sunacak gençler dolaşır.
18. Biekvabin ve ebariyka ve ke’sin min ma’ıynin.
19. La yusadda’une ‘anha ve la yunzifune.Bundan dolayı ne baş ağrısına tutulurlar ne de sarhoş olurlar.
20. Ve fakihetin mimma yetehayyerune.Beğendikleri meyvelerle,
21. Ve lahmi tayrin mimma yeştehune.Ve canlarının çektiği kuş etleriyle.
22. Ve hurun ‘ıynun.Güzel gözlü hûriler;
23. Keemsalillu’luilmeknuni.Saklı inciler misali.
25. La yesme’une fiyha lağven ve la te’siymen.Orada ne boş bir kelam işitirler ne de günaha sokacak bir şey.
26. İlla kıylen selamen selamen. Yalnızca şu kelam: “Size iyilikler, size mutluluklar!”
27. Ve ashabulyemiyni ma ashabulyemiyni.Amel defteri sağından verilenler; ne keyifli o sağından verilenlere!
28. Fiy sidrin mahdudin.(28-29) Onlar dalbastı kiraz ve meyve yüklü muz ağaçları içinde;
29. Ve talhın mendudin.
30. Ve zıllin memdudin.Kesintisiz gölgeler altında;
31. Ve main meskubin.Çağlayanların kenarında;
32. Ve fakihetin kesiyretin.(32-33) Bitip tükenmeyen ve yasaklanmayan bol meyveler içinde;
33. La maktu’atin ve la memnu’atin.
34. Ve furuşin merfu’atin. Kabartılmış döşekler üzerinde (olacaklar).
35. İnna enşe’nahunne inşaen.Şüphesiz biz onları (eşlerini) yesyeni bir yaratılışla yaratmışızdır.
36. Fece’alnahunne ebkaren.(36-37) Onları bâkire, eşlerine sevgiyle bağlı ve yaşıt kılmışızdır.
37. ‘Uruben etraben.
38. Liashabilyemiyni.Bütün bunlar, hakkın ve faziletin yanında olanlar içindir.
39. Sulletun minel’öncedeniyne.Onların bir kısmı öncekilerdendir;
40. Ve sulletun minelahiriyne.Bir kısmı da daha sonrakilerdendir.
41. Ve ashabuşşimali ma ishabuşşimali. Amel defteri solundan verilenler; ne bedbaht o solundan verilenler!
42. Fiy semumin ve hamiymin.İçlerine işleyen bir ateş ve kaynar su arasındadirler.
43. Ve zıllin min yahmumin. (43-44)Serin ve rahatlatıcı olmayan, kapkara bir duman gölgesindedirler.
44. La baridin ve la keriymin.
45. İnnehum kanu kable zalike mutrefiyne.Çünkü daha evvel onlar hazlarına tutsak olmuşlardı.
46. Ve kanu yusırrune ‘alelhınsil’azıymi.O büyük günah üzerinde ısrar ediyorlardı.
47. Ve kanu yekulune eiza mitna ve kunna turaben ve ‘ızamen einne lemeb’usune. Şöyle diyorlardı: “Sahi biz, ölüp de toprak ve kemik yığını haline gelmişken bir daha mi diriltilecekmişiz?
48. Meskene abaunel’öncedenune.Üstelik gelip geçmiş cetlerimiz da mı?”
49. Kul innel’öncedeniyne vel’ahıriyne.De ki: “Hem evvelkiler hem daha sonrakiler;
50. Lemecmu’une ila miykati yevmin ma’lumin.Bilinen bir günün belirlenmiş bir vaktinde kesinlikle bir ortaya getirilecekler!”
51. Summe innekum eyyuheddallunelmukezzibune.daha sonra siz ey yoldan sapmış inkârcılar!
52. Leakilune min şecerin min zakkumin. Kesinlikle zakkum ağacından yiyeceksiniz.
53. Femaliune minhelbutune.Karınlarınızı onunla dolduracaksınız.
54. Feşaribune ‘aleyhi minelhamiymi.Üstüne de o kaynar sudan içeceksiniz.
55. Feşaribune şurbelhiymi.aynı vakitte susamış develerin suya kanmaz içişleriyle.
56. Haza nuzuluhum yevmeddiyni.İşte hesap gününde onların ağırlanması bu biçimde olacak!
57. Nahnu halaknakum felevla tusaddikune. Sizi biz yarattık; artık inansanıza!
58. Efereeytum ma tumnune.Akıttığınız meniyi düşündünüz mü?
59. Eentum tahlukunehu em nahnulhalikune.Onu siz mi yaratıyorsunuz yoksa biz miyiz yaratan?
60. Nahnu kadderna beynekumulmevte ve ma nahnu bimesbukıyne. (60-61)Aranızda mevti biz takdir ettik; sizi benzerlerinizle değiştirmemiz ve bilemeyeceğiniz bir biçimde sizi bir daha var etmemiz konusunda bizim önümüze asla geçilemez.
61. ‘Ala en nubeddile emsalekum ve nunşiekum fiy ma la ta’lemune.
62. Ve lekad ‘alimtumunneş’etel’ula felevla tezekkerune. Hiç kuşkusuz birinci yaratılışınızı biliyorsunuz; düşünüp ibret alsanıza!
63. Efereeytum ma tahrusune.Ektiğiniz tohumu düşündünüz mü?
64. Eeentum tezre’unehu em nahnuzzari’une.Onu siz mi bitiriyorsunuz yoksa biz miyiz bitiren?
65. Lev neşa’u lece’alnahu hutamen fezaltum tefekkehune.Dileseydik onu kuru bir çöpe çevirirdik de şaşırır kalırdınız:
66. İnna lemuğremune.”Doğrusu fazlaca ziyana uğradık!
67. Bel nahnu mahrumune. Daha doğrusu tamamen yoksun kaldık” (derdiniz).
68. Efereeytumulmaelleziy teşrebune. İçtiğiniz suyu düşündünüz mü?
69. Eentum enzeltumuhu minelmizni em nahnulmunzilune.Onu buluttan siz mi indirdiniz yoksa biz miyiz indiren?
70. Lev neşa’u ce’alnahu ucacen felevla teşkurune. Dileseydik onu tuzlu yapardık. bu biçimde şükretmeli değil misiniz?
71. Efereeytumunnarelletiy cinsine. Tutuşturmakta olduğunuz ateşi düşündünüz mü?
72. Eentum enşe’tum şecereteha em nahnul munşiune. Onun ağacını siz mi yarattınız yoksa yaratan biz miyiz?
73. Nahnu ce’alnaha tezkireten ve meta’an lilmukviyne. Biz onu çöl yolcularına ve açlık çekenlere bir işaret ve nimet kıldık.
74. Fesibbıh bismi rabbikel’azıymi. Öyleyse ulu rabbinin ismini tesbih et.
75. Fela uksimu bimevakı’ınnnucumi.Bakın! Yıldızların yerlerine yemin ederim,
76. Ve innehu lekasemun lev ta’lemune ‘azıymun. Ki bilseniz, bu sahiden pek büyük bir yemindir.
77. İnnehu lekur’anun keriymun.Kuşkusuz o, bedeli fazlaca ulu Kur’an’dır.
78. Fiy kitamin meknunin.(Aslı) korunmuş bir kitaptadır.
79. Lya yemessuhu illelmutahherune. Ona lakin tertemiz olanlar (melekler) dokunabilir.
80. Tenziylun min rabbil’alemiyne.O, âlemlerin rabbinden indirilmiştir.
81. Efebihazelhadiysi entum mudhinune.Şimdi siz bu kelamı mü küçümsüyorsunuz?
82. Ve tec’alune rizkakum ennekum tukezzibune.Size verilen rızka yalanlamayla mı karşılık veriyorsunuz?
83. Felevla iza beleğatilhulkume.Ama can boğaza gelip dayandığında;
84. Ve entum hıyneizin tenzurune.İşte bu biçimde siz (çaresiz) bakar durursunuz.
85. Ve nahnu akrebu ileyhi minkum ve lakin la tubsırune.Biz ona sizden yakınız, ama bakılırsamezsiniz.
86. Felevla in kuntum ğayre mediyniyne.Madem ki kimsenin hâkimiyeti altında değilmişsiniz;
87. Terci’uneha in kuntum sadikıyne. Haydi onu (yaşamı) geri döndürün, sözünüzde doğruysanız!
88. Feemma in kane minelmukarrebiyne. Şayet o, Allah’a yakın olanlardan ise;
89. Feravhun ve reyhanun ve cennetu na’ıymin. Ona huzur, hoş nasip ve nimetlerle dolu cennet vardır.
90. Ve emma in kane min ashabilyemiyni. (90-91) Şayet amel defteri sağından verilenlerden ise, (ona şöyleki denir
“Selâm sana ey hakkın ve faziletin yanında olmuş kişi!”
91. Feselamun leke min ashabilyemiyni.
92. Ve emma in kane minelmukezzibiyneddalliyne.Ama yoldan sapmış inkârcılardan ise;
93. Fenuzulun min hamiymin. (93-94)Onu da kaynar sudan bir ziyafet ve atılacağı cehennem ateşi beklemektedir!
94. Ve tasliyetu cahıymin.
95. İnne haza lehuve hakkulyakıyni. Elbet bu kesin gerçeğin ta kendisidir.
96. Fesebbih bismi rabbikel’azıymi.Öyleyse ulu rabbinin ismini tesbih et.
VAKIA MÜHLETİ FAZİLETLERİ
-Bu sureyi okuyanın meskenine fakirlik girmez nimetler kendi ayaklarıyla gelir.
-Açlık ve susuzluk yaşamadan bu dünyadan göçer.
-Sabah namazından daha sonra abdestli biçimde okunursa o kişi tehlikelerle yüz yüze gelmez.
VAKIA MÜHLETİ TEFSİRİ
Kıyamet sahneleriyle ilgili çarpıcı bir tasvire yer verildikten daha sonra, âhirette insanların üç kümeye ayrılacakları belirtilmektedir. Bu kümelerden birincisi, 8. âyette “ashâbü’l-meymene”, 27, 38, 90 ve 91. âyetlerde “ashâbü’l-yemîn” olarak isimlendirilmiş olup, Kur’an’daki diğer açıklamalardan anlaşıldığına göre bu, “amel defteri sağ tarafınca verilenler” demektir (bk. İsrâ 17/71; Hâkka 69/19; İnşikak 84/7). İkinci küme 9. âyette “ashâbü’l-meş’eme” ve 41. âyette “ashâbü’ş-şimâl” olarak isimlendirilmiş, ayrıyeten 51 ve 92. âyetlerde “yoldan sapmış inkârcılar” diye anılmıştır. Bunlar amel defteri sol tarafınca yahut art tarafınca verilenlerdir (bk. Hâkka 69/25; İnşikak 84/10). Üçüncü küme ise 10. âyette “es-sâbikune’s-sâbikun” (önde olanlar, o önde olanlar), 11 ve 88. âyetlerde “mukarrebûn” (Allah’a en yakın olanlar) biçiminde nitelenmiştir; bunların, amel defteri sağından verilenlerin önde gelen, mertebesi yüksek olan kesiti oldukları anlaşılmaktadır. Birinci küme için kullanılan “ashâbü’l-meymene” tamlamasındaki meymene sözü “uğur, bereket”, “ashâbü’l-meş’eme” tamlamasındaki meş’eme sözü “uğursuzluk” manasına gelmekle birlikte aslında bunlar da Araplar’da hayrın sağdan ve şerrin sol taraftan geldiği telakkisiyle irtibatlıdır. bir daha, Arapça’da bu mâna ile bağlı olarak kelam konusu tabirlerden birincisi bedelli ve yüksek mevkideki insanları, ikincisi de düşük mertebede bulunanları tabir etmek üzere kullanılır. Kimi müfessirler Hadîd müddetinin 12 ve Tahrîm müddetinin 8. âyetlerine dayanarak burada birinci gruptakilerin sağ yanlarının Allah’ın parıltısıyla aydınlanacağına işaret bulunduğu yorumunu yapmışlardır (Zemahşerî, IV, 56; Râzî, XXIX, 142–145). Bu bilgiler dikkate alınarak, –bağlama nazaran farklı çeviriler yapılabilirse de– ashâbü’l-meymene ve ashâbü’l-yemîn tamlamaları için “Allah’ın hoşnut olduğu halleri benimseyen, O’nun katında bedelli kimseler” manasını yansıtacak bir çeviri yapılması uygun olur. Bu sebeple, belirtilen âyetlerin meâllerinde bu tabirler “hakkın ve faziletin yanında olanlar” biçiminde çevrilmiştir. Birebir anlayışla, ashâbü’l-meş’eme ve ashâbü’ş-şimâl tabirleri de ilgili âyetlerde “bâtılın ve erdemsizliğin yanında olanlar” halinde karşılanmıştır.
1. âyette geçen vâkıa sözü “meydana gelen, vukûu kesin olan değerli hâdise” demektir. Kıyametin geleceğinde kuşku bulunmadığı için bu sözle anılmıştır. Müfessirlerin bir kısmı, “büyük olay gerçekleştiği zaman” sözünün devamında “nazaranceksiniz neler olacak!” üzere bir mânanın bulunduğunu düşünmüşlerdir. Buna göre 2. âyete “Ki onun meydana geleceğini kimse palavra sayamaz” halinde mâna vermek uygun olur. bir daha bu âyetteki kâzibe sözünün cümledeki misyonunu farklı kıymetlendirerek “onun oluşu asla palavra değildir” manası da verilebilmektedir (Zemahşerî, IV, 55-56; İbn Atıyye, V, 238).
Kimi müfessirlere göre 3. âyette kelam konusu edilen “alçaltma ve yükseltme” kıyametle bir arada cihanda meydana gelecek fizikî değişikliklerle ilgili olup mevcut sistem ve istikrarın altüst olacağı manasındadır; bu yorum 5-6. âyetlerdeki tasvire uygun düşmektedir. Öteki bir yaklaşıma göre alçaltma ve yükseltme insan ögesiyle ilgilidir. Bu da iki farklı yorum ortaya çıkarmaktadır: a) Kıyametin kopması âhirette inkârcıları cehennemin aşağılarına düşürecek ve müminleri cennetin üstlerine yükseltecektir; b) Kıyametin kopması bu dünyada büyüklenen kaç kimseleri ve toplumları alçaltacak, rezil rüsvâ edecek, horlanan yahut tevazu gösteren nicelerini de yüceltecektir (Taberî, XXVII, 166-167; Zemahşerî, IV, 56; İbn Atıyye, V, 239).
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 218-220
“Mukarrebûn” (Allah’a en yakın olanlar) diye nitelenen “es-sâbikune’s-sâbikun” (önde olanlar, o önde olanlar) kümesi ile “Allah ve resulüne birinci iman edenler, birinci muhacirler, iki kıbleye hakikat da namaz kılmış sahâbîler” formunda belli kimselerin kastedildiği yorumları yapılmış olmakla birlikte, İbn Atıyye esasen âyetin dünyada iken güzellik yapma ve kötülüklerden sakınma konusunda öncü pozisyonunda olan ve âhiret mutluluğunda da en önde olmayı hak eden bütün insanları kapsadığını belirtir (diğer yorumlarla bir arada bk. Taberî, XXVII, 170-171; İbn Atıyye, V, 240; Şevkânî, V, 172).
13. âyette geçen ve “çoğu” diye çeviri edilen sülle sözü “az olsun fazlaca olsun insan topluluğu”nu tabir eden bir sözdür. Buna nazaran âyeti “bir kısmı öncekilerdendir” biçiminde çevirmek mümkündür. Lakin daha sonrakilerden kelam eden 14. âyette “birazı” dendiği için buna da “çoğu” manası verilmiştir. Burada Kur’an’ın muasırları ve daha sonrasını kapsayan bir tasniften kelam edildiği kabul edilirse, “sâbikun”dan birçoklarının evvelkilerden olduğunu izah kolaylaşır; çünkü bu kümenin öncüleri sahâbe-i kirâmdır. Bu tasnifin geçmiş ümmetleri de kapsadığı kabul edildiğinde ise, gelip geçmişlerden “sâbikun”un oldukcaluğu, bütün peygamberleri içine almasıyla izah edilebilir (İbn Atıyye, V, 241).
15-26. âyetlerde ve sonrasındasında da 28-37. âyetlerde cennet nimetiyle ödüllendirilecek ve onurlandırılacak kimseleri bekleyen hayata ait canlı tasvirlere yer verilmektedir. 17. âyette, dünyadaki tasavvurlarımıza bakılırsa hatıra gelebilecek bir soruya yanıt verilmekte; cennette dünyada olduğu üzere bir kısım insanların başkalarına hizmet vermesinin kelam konusu olmayacağı, cennetle ödüllendirilen her insanın “hizmet edilen” pozisyonunda bulunacağı, ikramları sunmak üzere –sonsuza dek genç kalacak– hizmetçiler tahsis edileceği bildirilmektedir (başka yorumlarla birlikte bk. Şevkânî, V, 173-174). 19. âyetteki cennet içkilerinin içenlere baş ağrısı vermeyeceğine dair söz “toplantıları dağıtılmaz, ağızlarının tadını kaçıracak bir durumla karşılaşmazlar”, tıpkı içkinin sarhoşluk vermeyeceğine dair tabir ise “içtikleri tükenmez” mânalarıyla da açıklanmıştır (İbn Atıyye, V, 242; cennet ve nimetleri hakkında bilgi ve kıymetlendirme için bk. Bakara 2/25; Zuhruf 43/68-73; Nebe’ 78/31-36; Mutaffifîn 83/22-28; Bekir Topaloğlu, “Cennet”, DİA, VII, 376-386).
Hakkın ve faziletin yanında olanları bekleyen âhiret nimetlerine ait birtakım detaylı bilgiler verilmektedir. 39-40. âyetlerde, 13-14. âyetlerdekinden farklı olarak hem evvelkiler tıpkı vakitte daha sonrakiler için “bir çoğu” manası verilen sülle sözü kullanılmıştır. 14. âyette sâbikunun “az” olmasının söz edilmesi bir yandan bu mertebeye erişmenin zorluğunu belirtirken öteki yandan da güzel davranışlar için müsabakaya özendirme gayesi taşımaktadır. Burada ise sâbikûna göre bir alt derecede bulunacak müminlerin çabucak bütün jenerasyonlarda çoğunluğu teşkil edeceğine işaret edilmiş olup olayın tabiatına uygun olan da budur (Derveze, III, 103-104, 106).
28. âyette geçen ve “dalbastı kiraz” olarak çevrilen tamlama daha hayli Arabistan kirazının dikensiz olanı manasıyla açıklanır (bu tercihin izahı için bk. Elmalılı, VII, 4706-4707). 29. âyette geçen tamlama müfessirlerin çoğunluğunca “meyve yüklü muz ağaçları” diye anlaşılmış olmakla birlikte öbür ağaç tasvirleri de yapılmıştır (başka açıklamalar için bk. Şevkânî, V, 177). 34. âyet daha hayli “Kabartılmış döşekler üzerinde (olacaklar)” diye anlaşılmıştır. Birfazlaca müfessir ise –müteakip âyetlerin tabiri ile Hz. Peygamber’in cennet ehli bayanların genç ve tıpkı yaşta olacakları ve daima o denli kalacakları tarafındaki açıklamalarını dikkate alarak– bunu “ve mertebeleri yükseltilmiş eşleriyle bir arada olacaklar” formunda yorumlamıştır (Zemahşerî, IV, 58-59; İbn Atıyye, V, 244-245).
35 ve 61. âyetler, âhiret hayatında insanların ve eşlerinin hangi formda olacağı konusunda değerli bir ilkeyi hatırlatmaktadır: Ulu Allah orada herkesi oraya mahsus bir halde bir daha yaratacak, –âyetin ifadesiyle– “inşâ” edecektir; bizim bu dünyadaki tasavvurlarımızla bunun mahiyetini bilmemiz, anlamamız mümkün değildir. Şu biçimde oraya ait olarak verilen başka bilgi ve detayları daima bu unsur ışığında düşünmek gerekir. Buna bakılırsa o denli anlaşılıyor ki, âyet ve hadislerde cennet ömrü anlatılırken gençlik, bâkirelik, tıpkı yaşlarda olma üzere özelliklerden kelam edilmesindeki maksat mahiyet bilgisi vermek değil, oradaki nimetlerin, dünya nimetleri üzere gelip süreksiz olmadığını, ötürüsıyla insanların bunlardan yoksun kalıp yeniden elde edebilmek için hasret ve hasret hissetmeyecekleri veyahut paylaşma derdi, kıskançlık ve birbirlerini çekememe üzere olumsuz durumların kelam konusu olmayacağını belirtmek, bu hayatta gerçekleşmesi mümkün olmayan istek, hasret ve hayallerin, özetlemek gerekirsesı harikalığın ve tam mânasıyla mutluluğun lakin orada bulunabileceğini somut bir anlatıma kavuşturmaktır.
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 221-222
Bu kere, âhireti inkâr ederek dünya hayatını boşa geçirenlerin acı âkıbeti ve içine düşecekleri vahim durumlar canlı bir anlatımla tasvir edilmektedir (cehennem hakkında bilgi için bk. Ömer Faruk Harman-Bekir Topaloğlu, “Cehennem”, DİA, VII, 225-233).
45. âyetteki mütrefîn sözü –Kur’an’da tıpkı kökten gelen sözlerin kullanması da dikkate alınarak– çoklukla “sahip olduğu imkânlardan ötürü, refah ortasında şımaran insanlar” mânasında anlaşılmıştır. Bu bağlamda kelimeyi “Allah’a şirk koşanlar” yahut “kibirlenenler” formunda yorumlayan müfessirler de vardır (Şevkânî, V, 178). Râzî’nin dikkate paha açıklamasından da (XXIX, 170-171) yararlanarak bu bahiste şu biçimde bir kıymetlendirme yapılabilir: Amel defteri solundan verilecek cehennemlikler daima zenginlerden olmayacağına nazaran burada kötülenen şey, insanların nimetler ortasında olması değildir; asıl eleştirilen tavır, müteakip âyette değinilen, günahta ve inkârcılıkta ısrar etmektir. esasen yoksulluk ve zenginlik hem toplumsal koşullara birebir vakitte kişinin algılamasına göre izâfîlik taşır ve çabucak bütün beşerler –sahip oldukları imkânlar çerçevesinde– nimetin asıl sahibini görmezden geliyorsa “mütref” olarak nitelenebilir. ötürüsıyla, burada eleştirilenler, âhiret kaygısı taşımayan, ahlâkî bedellere sırt çevirerek gününü gün eden, bu biçimdece hazlarının tutsağı haline gelen ve ebedî kurtuluşları için ellerindeki en büyük fırsat olan ömürlerini hoyratça tüketenlerdir.
46. âyetin meâlinde hıns sözünün “günah” manası temel alınmıştır. Müfessirlerin çoğunluğuna göre burada, cehennemliklerin Lokman mühletinin 13. âyetinde en büyük günah olarak nitelenen şirk (Allah’a ortak koşma) üstündeki inatçı tutumlarından kelam edilmektedir. Bu sözün “yemini bozma” manasından hareketle âyet, “Onlar o büyük yeminlerini bozmamakta ısrarcı davranıyorlardı” formunda de çevrilebilir; bu takdirde Nahl müddetinin 38. âyetinde açıklandıği üzere müşriklerin, “Allah’ın ölen birini diriltmeyeceğine dair en büyük yeminleri etmeleri”ne atıfta bulunulmuş olur (İbn Atıyye, V, 246; zakkum ağacı hakkında bilgi için bk. Sâffât 37/62-65).
İnsanın kendi varlığı ve yakın etrafında her gün yararlandığı imkânlar üzerinde, bütün bu varlık ve oluşların hangi irade ve gücün yapıtı olduğu hakkında düşünmeye çağıran çarpıcı sorularla Allah Teâlâ’nın irade ve yaratma gücüne, bunun da beşere yüklediği kulluk misyonuna dikkat çekilmektedir. Burada bilhassa zikredilen, insanın yaratılışı, tuzlu deniz sularının yağmura, tatlı suya dönüştürülmesi, ekinlerin eser vermesi ve ateşin faydası hususlarına diğer biroldukça âyette değişik vesilelerle geniş halde yer verilmiştir.
61 ve 62. âyetlerin bağlamı, öldükten daha sonra diriltilmeyi ve ilâhî huzurda mahkeme-i kübrâda yapılacak büyük yargılamayı inkârla ilgili olduğu için meâlde, “Aranızda vefatı biz takdir ettik; sizi benzerlerinizle değiştirmemiz ve bilemeyeceğiniz bir biçimde sizi bir daha var etmemiz konusunda bizim önümüze asla geçilemez” biçimindeki mâna tercih edilmiştir. 61. âyetteki emsâl sözü misl yahut meselin çoğulu bulunmasına göre farklı mânalara geldiği ve gramer açısından evvelki âyete iki başka biçimde bağlanabildiği için bu âyetlere şöyleki mâna vermek de mümkündür: “Yerinize benzerlerinizi getirmek ve bilemeyeceğiniz bir biçimde sizi bir daha var etmek üzere aranızda vefatı biz takdir ettik.” Bu anlayışa bakılırsa âyetlerin yorumu da şöyleki olmaktadır: Vefatı insan kuşağına son vermek için değil, ölenlerin yerine yeni kuşaklar var etmek üzere takdir ettik; ancak haşir günü sizi bir daha yaratmaya da kadiriz” (başka yorumlarla bir arada bk. Râzî, XXIX, 178-180; Şevkânî, V, 182; bu hususta ayrıyeten bk. Yâsîn 36/81). İbnşûr “Aranızda mevti biz takdir ettik” cümlesinde “hakkınızda” değil, “aranızda” denerek, mevtin âdeta her insanın sırası geldiğinde hissesini aldığı ortak bir şey olduğuna ve insanların faydasına bir realite olarak düzenlendiğine işaret edildiğini belirtir (XXVII, 315).
72. âyette geçen “ağaç” manasındaki şecere sözü çoklukla bedevî Araplarca güzel bilinen ve birbirine sürtülmesiyle ateş çıkaran ağaç tipi olarak anlaşılmıştır (bu hususta bk. Yâsîn 36/80). Buna bakılırsa 73. âyetteki mukvîn sözünün de kelamlık manasıyla “çöl yolcuları ve açlık çekenler” diye çevrilmesi uygun olmaktadır. Belirtilen şahıslar açısından ateşin ve ona kaynaklık eden ağacın –gerek yemek pişirip açlığı giderme gerekse satıp maişet temin etmede– sağladığı fayda açıktır. Lakin âyetin lafzî manası bu olsa da, burada ateşin, sürtünme yoluyla meydana gelen yanma olayının, hatta daha geniş bir yorumla ışığın insan omurundaki değerine, bir daha ateşin denetim edilebilir hale gelmesinin medeniyetin oluşmasındaki rolüne dikkat çeken bir örneklendirme yapıldığı söylenebilir. Buradaki tezkire sözüne, bağlam ve kelamın akışı dikkate alınarak meâlde “işaret” manası verilmiştir, Mücâhid’in yorumu da bu istikamettedir. Birfazlaca müfessir ise belirtilen kelimeyi “ibret” mânasında anlamış ve bu sözde, ateşin cehennem azabını hatırlatıcı istikametine işaret bulunduğunu belirtmiştir (Taberî, XXVII, 201; Zemahşerî, IV, 61). Bağlam göz önüne alındığında bu tabirin evvela Allah’ın insanlara verdiği nimetler üzerinde düşünüp sonuçlar çıkarma ve bilhassa O’nun insanları öldükten daha sonra diriltmeye kadir olduğu yargısına ulaşma (Râzî, XXIX, 184) mânasıyla anlaşılması uygun olur. Muhammed Esed ise burada beşere “Allah’ın göklerin ve yerin parıltısı olduğu”nun hatırlatıldığı yorumunu yapar (III, 1107; ayrıyeten bk. Parıltı 24/35).
74. âyetteki azîm sözü çoklukla “rab” sözünün sıfatı kabul edildiği için meâlde “Öyleyse ulu rabbinin ismini tesbih et” manası tercih edilmiştir; ama bunu “isim” sözünün sıfatı olarak da düşünmek mümkündür; buna nazaran meâl şöyleki olur: “Öyleyse rabbini şanlı ismiyle tesbih et” (İbn Atıyye, V, 255).
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 225-227
Birinci âyette “yıldızların yerleri” diye çevrilen tamlama müfessirlerce daha hayli “yıldızların doğduğu yahut battığı yerler, dolaştığı menziller yani yörüngeler” ve bilhassa “kıyamet sırasında yıldızların düşeceği yerler” mânalarıyla açıklanmıştır. Birtakım birinci periyot müfessirlerinden, burada “Kur’an’ın kesim modül indirilişi yahut indirilmiş kısımları”nın yahut “Kur’an’ın muhkem âyetleri”nin veya “Kur’an’ın başı ve sonu içindeki ahengin, tutarlılığı”nın kastedildiği yorumları nakledilmiştir (Taberî, XXVII, 203-204). Râzî, gayenin “Kur’an’ın girdiği kalpler” olabileceği yorumunu da zikreder (XXIX, 188). Öte yandan, bu tamlamanın sözlükte “yıldızların düştüğü yerler” manasına gelmesi, günümüzdeki birtakım Kur’an araştırmacılarını burada astrofizik uzmanlarının “kara delik” tabir ettikleri “büyük kütleli yıldızların ömürlerini tüketmeleri kararı meydana gelen farazî gök cisimleri”ne yahut “yıldız kökenli olmayıp yıldızlar ortası uzaydaki gaz kütlesinin sıkıştırılmasının yol açtığı oluşumlar”a işaret edildiği yorumunu yapmaya yöneltmiştir (Allah’ın yemin etmesi ve Kur’an’da yer alan kasemler konusunda genel bilgi ve kıymetlendirme için bk. Zâriyât 51/1-6).
77. âyette Kur’an, “mertebesi yüksek, kıymetli, yüce” manalarına gelen kerîm sıfatıyla nitelenmiştir. Zira Allah Teâlâ, son kitap olması ötürüsıyla onu bütün ilâhî kitaplardan kusursuz kılmış, gerçek dışı ögelerin ona karışmasını önlemiş, onda yüksek ahlâk unsurlarına ve kıymetli hususlara yer vermiştir. Onu ezberleyenin ve okuyanın bedeli artar; o, gerçeğe ulaştıran ispatlarla doludur, içerdiği hidayet, bilgi, açıklama ve hikmetlerle her türlü övgünün üzerinde bir değeri haizdir. Akabinde gelen ve “korunmuş bir kitaptadır” diye çeviri edilen söz Kur’an’ın ikinci sıfatı olduğuna bakılırsa bu da onun kıymetini anlatan mânevî bir nitelemedir. Öteki izahlar da bulunmakla birlikte birfazlaca müfessir tarafınca kuvvetli bulunan yoruma nazaran buradaki “kitap” sözünden amaç “levh-i mahfûz”dur (aşağıda belirtileceği üzere, bu yoruma göre meleklerin Allah’ın ilmine, levh-i mahfûzdakilere “dokunabilmeleri” o kaynakla irtibat kurmaları ve bu konuda kendilerine verilmiş nazaranvler bulunduğu manasındadır; ayrıyeten bk. Bürûc 85/21-22). Şu biçimde 77 ve 78. âyetler içindeki mana bağı şu olmalıdır: Kur’an’ın –Resûlullah’tan işitildiği şekliyle– lafızları ve mânaları, Allah’ın ilmindekine uygundur ve o asla beşer kelamı değildir. Allah’ın katındakiler bizim açımızdan gizli ve mahiyetini idrak edemeyeceğimiz konular olduğu için O’nun ilmini tabir eden “kitap” sözü “saklı, korunmuş” manasına gelen meknûn sıfatıyla nitelenmiştir; “kitap” sözünün kullanılması da O’nun ilminin sâbit ve değişmezliğini belirtmek içindir. 79. âyetteki “temizlenenler” manasına gelen mutahharûn sözüyle ilgili olarak da farklı açıklamalar bulunmakla birlikte müfessirler ekseriyetle, burada meleklerin kastedildiği kanaatindedir; Abese müddetinin 11-16. âyetleri bu manası desteklemektedir. ötürüsıyla, buradaki “dokunma” manasına gelen mess sözü, Kur’an’ın içeriğinin peygambere iletilmesinde meleklerden oburunun rolünün olamayacağını ve müşriklerin tez ettikleri üzere kâhin yahut şair kelamı olmadığını tabir etmektedir. Çünkü müşrikler cin ve şeytanların gökten gelen haberlerden çalıntı yapabildiklerine, kâhinlerin de onlardan bilgi aldıklarına, bir daha her şairin kendisine şiiri dikte eden bir şeytanın bulunduğuna inanıyorlardı; Hz. Peygamber’in de Kur’an’ı bu biçimde bir yolla elde ettiğini ileri sürmüşlerdi.
Kur’an’ın Allah Teâlâ tarafınca bu biçimdesine yüceltici sözlerle anılması ve âyette, –asıl mana üstte belirtildiğı biçimde olsa bile– pak olarak dokunmanın ona saygıyı belirten bir niteleme olarak yer alması sebebiyle birinci başlardan itibaren müslümanlar Kur’an âyetlerinin yazılı olduğu materyale ve mushafa ibadet paklığı olmadan yani abdestsiz olarak dokunmamaya ihtimam göstermişlerdir. İslâm âlimlerinin çoğunluğu da Hz. Peygamber’den nakledilen birtakım kelam ve uygulamaları (Muvatta’, “Kur’an”, 1) bu istikametteki çıkarımı destekleyici bulmuşlar ve mushafa el sürmek için abdest almak gerektiğine hükmetmişlerdir. Öte yandan İbn Abbâs, Dâvûd b. Ali, İbn Hazm ve Şevkânî üzere âlimler âyetin mushaf ile değil levh-i mahfûz ile ilgili olduğunu, abdestli olmayanın mushafa dokunmasını meniçin hadisin de sahih olmadığını veyahut sahih olsa bile orada müşriklerin kastedildiğini ileri sürerek abdestli olmayan, cünüp ve âdet halindeki kimselerin mushafa dokunmasını ve onu okumasını câiz görmüşlerdir (başka yorumlarla bir arada bk. Râzî, XXIX, 192-196; İbn Rüşd el-Hafîd, Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l-Muktesıd, I, 435; II, 32; Şevkânî, V, 186; a.mlf., Neylü’l-Evtâr, I, 225-227, 246-248; İbnşûr, XXVII, 333-337). Bu uygulamaları ve abdestin gerekliliği tarafındaki ictihadı temel alan ve kutsal kitabına hürmetinin bir nişanesi olarak ona el sürerken abdestli olmaya çaba eden bir müminin bu davranışı onun ecrini ve feyzini arttırır; lakin bu kararın Kur’an’la yakından ilgilenme ve mânaları üzerinde düşünme uğraşını engelleyen bir set üzere algılanması kuşkusuz yanlış olur. esasen İmam Mâlik üzere İslâm âlimleri Kur’an eğitim öğretiminin ve soruna yol açan durumların farklı mütâlaa edilmesi gerektiğini gösteren fetvalar vermişlerdir. Mushafa dokunmadan Kur’an’ın okunması yahut çevirisine el sürülmesi için abdest almak ise genel olarak gerekli görülmemiş, yalnızca tavsiye edilmiştir.
Müfessirler çoklukla, 81. âyetteki (“söz” biçiminde çevrilen) hadîs sözüyle Kur’an-ı Kerîm’in kastedildiği, 82. âyette de inkârcıların verilen nimetlere şükredecekleri yerde bunların Allah’tan geldiğini yalanlama yoluna girmelerinin eleştirildiği kanaatindedirler. Nimete nankörlük konusunda da sıklıkla, yağmurun yağmasını birtakım yıldızların gücüne izâfe edici kelamlar söyleyenler örnek gösterilir. Birtakım müfessirler ise bu âyetlerden şu mânaları çıkarmışlardır: Siz üstte söylenenleri mi yahut öldükten daha sonra diriltileceğinize dair kelamı mü hafifçee alıyorsunuz? Bu Kur’an’dan nasibiniz yalancılıkla itham etmekten ibaret mi olacak yahut yalancılıkla ithamı bir rızık, bir besin veyahut geçim kaynağı mı görüyorsunuz? (Râzî, XXIX, 197-198; Şevkânî, V, 186-187).
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 231
Öldükten daha sonra diriltilmeyi ve âhiret hayatını inkârda inat edenler, kimsenin kaçamadığı mevt gerçeği üzerinde düşünmeye, Allah’ın kulları üstündeki mutlak gücü ve hâkimiyetini kabullenmek istemeyenler öleni geri döndürmeye çağırılmaktadır. 86. âyet “madem ki hesaba çekilmeyecekmişsiniz” yahut “madem ki ceza görmeyecekmişsiniz” mânalarında da anlaşılmıştır (Râzî, XXIX, 200-201; İbnşûr, XXVII, 345-346; ayrıyeten bk. Kaf 50/16-17).
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 231
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 231
hirette insanların üç kümeye ayrılmalarıyla ilgili detaylı bilgi verilmesini takiben 74. âyette yapıldığı üzere, burada da (88-95. âyetlerde anılan kümelerin hatırlatılmasının ardından) Resûlullah’ın şahsında onun yolunu izleyenlerden, inkârcıların tavrı ne olursa olsun, Allah’ı O’na yaraşır halde anmaya, O’nu her türlü noksanlıktan tenzih etmeye devam etmeleri istenerek müddet sona ermektedir.
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 232
Haberler.com – Gündem
müddet, Dini, Gündem, Haber
Vakıa müddetinde geniş halde cennet ve cehennemin nasıl bir yer olduğunu anlatır. Kur’an’ın Allah tarafınca indirilmiş bulunduğuna ve Kur’an’ın beşerler için büyük bir nimet ve yol gösterici olduğuna dikkat çekilmektedir. Uzun bir mühlet olduğu için ezberlenmesi zordur bu sebeple vatandaşlar Vakıa müddetini okumak için sık sık araştırma yaparlar. Bu yazımızda sizler için -Vakıa müddeti Türkçe ve Arapça okunuşu, Vakıa müddeti faziletleri ve tefsiri nedir?- gibisorulara yanıt verdik. İşte, ayrıntılar.
VAKIA MÜDDETİ TÜRKÇE VE ARAPÇA OKUNUŞU
-Bismillahirrahmanirrahim —
1. İza veka’atilvaki’atu.
2. Leyse livak’atiha kazibetun.
3. Hafıdatun rafi’tun.
4. İza ruccetil’ardu reccen.
5. Ve bussetilcibalu bessen.
6. Ve fekanet hebaen munbessen.
7. Ve kuntum ezvacen selaseten.
8. Feashabulmeymeneti ma ashaulmeymeneti
9. Ve ashabulmeş’emeti ma ashabulmeş’emeti
10. Vessabikunessabikune.
11. Ulaikelmukarrabune.
12. Fiy cennatin na’ıymi.
13. Sulletun minel’öncedeniyne.
14. Ve kaliylun minel’ahıriyne
15. ‘ala sururin medunetun.
16. Muttekiiyne ‘aleyha mutekabiliyne.
17. Yetufu ‘aleyhim veldanun muhalledune
18. Biekvabin ve ebariyka ve ke’sin min ma’ıynin
19. La yusadda’une ‘anha ve la yunzifune.
20. Ve fakihetin mimma yetehayyerune.
21. Ve lahmi tayrin mimma yeştehune.
22. Ve hurun ‘ıynun.
23. Keemsalillu’luilmeknuni.
24. Cezaen bima kanu ya’melune.
25. La yesme’une fiyha lağven ve la te’siymen
26. İlla kıylen selamen selamen.
27. Ve ashabulyemiyni ma ashabulyemiyni
28. Fiy sidrin mahdudin.
29. Ve talhın mendudin.
30. Ve zıllin memdudin.
31. Ve main meskubin.
32. Ve fakihetin kesiyretin
33. La maktu’atin ve la memnu’atin
34. Ve furuşin merfu’atin
35. İnna enşe’nahunne inşaen.
36. Fece’alnahunne ebkaren.
37. ‘Uruben etraben
38. Liashabilyemiyni.
39. Sulletun minel’öncedeniyne.
40. Ve sulletun minelahiriyne.
41. Ve ashabuşşimali ma ishabuşşimali.
42. Fiy semumin ve hamiymin.
43. Ve zıllin min yahmumin.
44. La baridin ve la keriymin
45. İnnehum kanu kable zalike mutrefiyne.
46. Ve kanu yusırrune ‘alelhınsil’azıymi.
47. Ve kanu yekulune eiza mitna ve kunna turaben ve ‘ızamen einne lemeb’usune
48. Konuta abaunel’öncedenune.
49. Kul innel’öncedeniyne vel’ahıriyne
50. Lemecmu’une ila miykati yevmin ma’lumin.
51. Summe innekum eyyuheddallunelmukezzibune
52. Leakilune min şecerin min zakkumin.
53. Femaliune minhelbutune.
54. Feşaribune ‘aleyhi minelhamiymi
55. Feşaribune şurbelhiymi.
56. Haza nuzuluhum yevmeddiyni.
57. Nahnu halaknakum felevla tusaddikune
58. Efereeytum ma tumnune.
59. Eentum tahlukunehu em nahnulhalikun
60. Nahnu kadderna beynekumulmevte ve ma nahnu bimesbukıyne.
61. ‘Ala en nubeddile emsalekum ve nunşiekum fiy ma la ta’lemune.
62. Ve lekad ‘alimtumunneş’etel’ula felevla tezekkerune.
63. Efereeytum ma tahrusune.
64. Eeentum tezre’unehu em nahnuzzari’une.
65. Lev neşa’u lece’alnahu hutamen fezaltum tefekkehune.
66. İnna lemuğremune.
67. Bel nahnu mahrumune.
68. Efereeytumulmaelleziy teşrebune.
69. Eentum enzeltumuhu minelmizni em nahnulmunzilune.
70. Lev neşa’u ce’alnahu ucacen felevla teşkurune.
71. Efereeytumunnarelletiy tipine
72. Eentum enşe’tum şecereteha em nahnul munşiune.
73. Nahnu ce’alnaha tezkireten ve meta’an lilmukviyne.
74. Fesibbıh bismi rabbikel’azıymi.
75. Fela uksimu bimevakı’ınnnucumi
76. Ve innehu lekasemun lev ta’lemune ‘azıymun.
77. İnnehu lekur’anun keriymun.
78. Fiy kitamin meknunin.
79. Lya yemessuhu illelmutahherune.
80. Tenziylun min rabbil’alemiyne.
81. Efebihazelhadiysi entum mudhinune
82. Ve tec’alune rizkakum ennekum tukezzibune.
83. Felevla iza beleğatilhulkume
84. Ve entum hıyneizin tenzurune.
85. Ve nahnu akrebu ileyhi minkum ve lakin la tubsırune.
86. Felevla in kuntum ğayre mediyniyne.
87. Terci’uneha in kuntum sadikıyne.
88. Feemma in kane minelmukarrebiyne.
89. Feravhun ve reyhanun ve cennetu na’ıymin.
90. Ve emma in kane min ashabilyemiyni.
91. Feselamun leke min ashabilyemiyni.
92. Ve emma in kane minelmukezzibiyneddalliyne.
93. Fenuzulun min hamiymin.
94. Ve tasliyetu cahıymin.
95. İnne haza lehuve hakkulyakıyni.
96. Fesebbih bismi rabbikel’azıymi.
VAKIA MÜHLETİ TÜRKÇE MEALİ
1. İza veka’atilvaki’atu.Büyük olay gerçekleştiği vakit;
2. Leyse livak’atiha kazibetun. Artık onun vukuunu palavra sayacak kimse kalmayacaktır.
3. Hafıdatun rafi’tun. O, alçaltır, yükseltir.
4. İza ruccetil’ardu reccen. Yer şiddetle sarsıldığı vakit;
5. Ve bussetilcibalu bessen. (5-6)Dağlar parçalanıp toz duman haline geldiği;
6. Ve fekanet hebaen munbessen.
7. Ve kuntum ezvacen selaseten. Sizler de üç kümeye ayrıldığınız vakit:
8. Feashabulmeymeneti ma ashaulmeymeneti. Biri, amel defteri sağından verilenlerdir; ne keyifli o sağından verilenlere!
9. Ve ashabulmeş’emeti ma ashabulmeş’emeti. Başkası amel defteri solundan verilenlerdir; ne bedbaht o solundan verilenler!
10. Vessabikunessabikune. Önde olanlar; (erdem, amel ve ödülde) önde olanlar;
11. Ulaikelmukarrabune. (11-12) İşte onlar nimetlerle dolu cennetlerde Allah’a en yakın olanlardır.
12. Fiy cennatin na’ıymi.
13. Sulletun minel’öncedeniyne. Birçok evvel gelip geçmişlerden;
14. Ve kaliylun minel’ahıriyne.Birazı da daha sonrakilerdendir.
15. ‘ala sururin medunetun. (15-16) Karşılıklı olarak mücevherlerle işlenmiş tahtlar üstüne oturup kurulmuşlardır.
16. Muttekiiyne ‘aleyha mutekabiliyne.
17. Yetufu ‘aleyhim veldanun muhalledune. (17-18)Çevrelerinde kaynaktan doldurulmuş testiler, ibrikler ve kadehlerle sonsuza dek hizmet sunacak gençler dolaşır.
18. Biekvabin ve ebariyka ve ke’sin min ma’ıynin.
19. La yusadda’une ‘anha ve la yunzifune.Bundan dolayı ne baş ağrısına tutulurlar ne de sarhoş olurlar.
20. Ve fakihetin mimma yetehayyerune.Beğendikleri meyvelerle,
21. Ve lahmi tayrin mimma yeştehune.Ve canlarının çektiği kuş etleriyle.
22. Ve hurun ‘ıynun.Güzel gözlü hûriler;
23. Keemsalillu’luilmeknuni.Saklı inciler misali.
25. La yesme’une fiyha lağven ve la te’siymen.Orada ne boş bir kelam işitirler ne de günaha sokacak bir şey.
26. İlla kıylen selamen selamen. Yalnızca şu kelam: “Size iyilikler, size mutluluklar!”
27. Ve ashabulyemiyni ma ashabulyemiyni.Amel defteri sağından verilenler; ne keyifli o sağından verilenlere!
28. Fiy sidrin mahdudin.(28-29) Onlar dalbastı kiraz ve meyve yüklü muz ağaçları içinde;
29. Ve talhın mendudin.
30. Ve zıllin memdudin.Kesintisiz gölgeler altında;
31. Ve main meskubin.Çağlayanların kenarında;
32. Ve fakihetin kesiyretin.(32-33) Bitip tükenmeyen ve yasaklanmayan bol meyveler içinde;
33. La maktu’atin ve la memnu’atin.
34. Ve furuşin merfu’atin. Kabartılmış döşekler üzerinde (olacaklar).
35. İnna enşe’nahunne inşaen.Şüphesiz biz onları (eşlerini) yesyeni bir yaratılışla yaratmışızdır.
36. Fece’alnahunne ebkaren.(36-37) Onları bâkire, eşlerine sevgiyle bağlı ve yaşıt kılmışızdır.
37. ‘Uruben etraben.
38. Liashabilyemiyni.Bütün bunlar, hakkın ve faziletin yanında olanlar içindir.
39. Sulletun minel’öncedeniyne.Onların bir kısmı öncekilerdendir;
40. Ve sulletun minelahiriyne.Bir kısmı da daha sonrakilerdendir.
41. Ve ashabuşşimali ma ishabuşşimali. Amel defteri solundan verilenler; ne bedbaht o solundan verilenler!
42. Fiy semumin ve hamiymin.İçlerine işleyen bir ateş ve kaynar su arasındadirler.
43. Ve zıllin min yahmumin. (43-44)Serin ve rahatlatıcı olmayan, kapkara bir duman gölgesindedirler.
44. La baridin ve la keriymin.
45. İnnehum kanu kable zalike mutrefiyne.Çünkü daha evvel onlar hazlarına tutsak olmuşlardı.
46. Ve kanu yusırrune ‘alelhınsil’azıymi.O büyük günah üzerinde ısrar ediyorlardı.
47. Ve kanu yekulune eiza mitna ve kunna turaben ve ‘ızamen einne lemeb’usune. Şöyle diyorlardı: “Sahi biz, ölüp de toprak ve kemik yığını haline gelmişken bir daha mi diriltilecekmişiz?
48. Meskene abaunel’öncedenune.Üstelik gelip geçmiş cetlerimiz da mı?”
49. Kul innel’öncedeniyne vel’ahıriyne.De ki: “Hem evvelkiler hem daha sonrakiler;
50. Lemecmu’une ila miykati yevmin ma’lumin.Bilinen bir günün belirlenmiş bir vaktinde kesinlikle bir ortaya getirilecekler!”
51. Summe innekum eyyuheddallunelmukezzibune.daha sonra siz ey yoldan sapmış inkârcılar!
52. Leakilune min şecerin min zakkumin. Kesinlikle zakkum ağacından yiyeceksiniz.
53. Femaliune minhelbutune.Karınlarınızı onunla dolduracaksınız.
54. Feşaribune ‘aleyhi minelhamiymi.Üstüne de o kaynar sudan içeceksiniz.
55. Feşaribune şurbelhiymi.aynı vakitte susamış develerin suya kanmaz içişleriyle.
56. Haza nuzuluhum yevmeddiyni.İşte hesap gününde onların ağırlanması bu biçimde olacak!
57. Nahnu halaknakum felevla tusaddikune. Sizi biz yarattık; artık inansanıza!
58. Efereeytum ma tumnune.Akıttığınız meniyi düşündünüz mü?
59. Eentum tahlukunehu em nahnulhalikune.Onu siz mi yaratıyorsunuz yoksa biz miyiz yaratan?
60. Nahnu kadderna beynekumulmevte ve ma nahnu bimesbukıyne. (60-61)Aranızda mevti biz takdir ettik; sizi benzerlerinizle değiştirmemiz ve bilemeyeceğiniz bir biçimde sizi bir daha var etmemiz konusunda bizim önümüze asla geçilemez.
61. ‘Ala en nubeddile emsalekum ve nunşiekum fiy ma la ta’lemune.
62. Ve lekad ‘alimtumunneş’etel’ula felevla tezekkerune. Hiç kuşkusuz birinci yaratılışınızı biliyorsunuz; düşünüp ibret alsanıza!
63. Efereeytum ma tahrusune.Ektiğiniz tohumu düşündünüz mü?
64. Eeentum tezre’unehu em nahnuzzari’une.Onu siz mi bitiriyorsunuz yoksa biz miyiz bitiren?
65. Lev neşa’u lece’alnahu hutamen fezaltum tefekkehune.Dileseydik onu kuru bir çöpe çevirirdik de şaşırır kalırdınız:
66. İnna lemuğremune.”Doğrusu fazlaca ziyana uğradık!
67. Bel nahnu mahrumune. Daha doğrusu tamamen yoksun kaldık” (derdiniz).
68. Efereeytumulmaelleziy teşrebune. İçtiğiniz suyu düşündünüz mü?
69. Eentum enzeltumuhu minelmizni em nahnulmunzilune.Onu buluttan siz mi indirdiniz yoksa biz miyiz indiren?
70. Lev neşa’u ce’alnahu ucacen felevla teşkurune. Dileseydik onu tuzlu yapardık. bu biçimde şükretmeli değil misiniz?
71. Efereeytumunnarelletiy cinsine. Tutuşturmakta olduğunuz ateşi düşündünüz mü?
72. Eentum enşe’tum şecereteha em nahnul munşiune. Onun ağacını siz mi yarattınız yoksa yaratan biz miyiz?
73. Nahnu ce’alnaha tezkireten ve meta’an lilmukviyne. Biz onu çöl yolcularına ve açlık çekenlere bir işaret ve nimet kıldık.
74. Fesibbıh bismi rabbikel’azıymi. Öyleyse ulu rabbinin ismini tesbih et.
75. Fela uksimu bimevakı’ınnnucumi.Bakın! Yıldızların yerlerine yemin ederim,
76. Ve innehu lekasemun lev ta’lemune ‘azıymun. Ki bilseniz, bu sahiden pek büyük bir yemindir.
77. İnnehu lekur’anun keriymun.Kuşkusuz o, bedeli fazlaca ulu Kur’an’dır.
78. Fiy kitamin meknunin.(Aslı) korunmuş bir kitaptadır.
79. Lya yemessuhu illelmutahherune. Ona lakin tertemiz olanlar (melekler) dokunabilir.
80. Tenziylun min rabbil’alemiyne.O, âlemlerin rabbinden indirilmiştir.
81. Efebihazelhadiysi entum mudhinune.Şimdi siz bu kelamı mü küçümsüyorsunuz?
82. Ve tec’alune rizkakum ennekum tukezzibune.Size verilen rızka yalanlamayla mı karşılık veriyorsunuz?
83. Felevla iza beleğatilhulkume.Ama can boğaza gelip dayandığında;
84. Ve entum hıyneizin tenzurune.İşte bu biçimde siz (çaresiz) bakar durursunuz.
85. Ve nahnu akrebu ileyhi minkum ve lakin la tubsırune.Biz ona sizden yakınız, ama bakılırsamezsiniz.
86. Felevla in kuntum ğayre mediyniyne.Madem ki kimsenin hâkimiyeti altında değilmişsiniz;
87. Terci’uneha in kuntum sadikıyne. Haydi onu (yaşamı) geri döndürün, sözünüzde doğruysanız!
88. Feemma in kane minelmukarrebiyne. Şayet o, Allah’a yakın olanlardan ise;
89. Feravhun ve reyhanun ve cennetu na’ıymin. Ona huzur, hoş nasip ve nimetlerle dolu cennet vardır.
90. Ve emma in kane min ashabilyemiyni. (90-91) Şayet amel defteri sağından verilenlerden ise, (ona şöyleki denir
“Selâm sana ey hakkın ve faziletin yanında olmuş kişi!”91. Feselamun leke min ashabilyemiyni.
92. Ve emma in kane minelmukezzibiyneddalliyne.Ama yoldan sapmış inkârcılardan ise;
93. Fenuzulun min hamiymin. (93-94)Onu da kaynar sudan bir ziyafet ve atılacağı cehennem ateşi beklemektedir!
94. Ve tasliyetu cahıymin.
95. İnne haza lehuve hakkulyakıyni. Elbet bu kesin gerçeğin ta kendisidir.
96. Fesebbih bismi rabbikel’azıymi.Öyleyse ulu rabbinin ismini tesbih et.
VAKIA MÜHLETİ FAZİLETLERİ
-Bu sureyi okuyanın meskenine fakirlik girmez nimetler kendi ayaklarıyla gelir.
-Açlık ve susuzluk yaşamadan bu dünyadan göçer.
-Sabah namazından daha sonra abdestli biçimde okunursa o kişi tehlikelerle yüz yüze gelmez.
VAKIA MÜHLETİ TEFSİRİ
Kıyamet sahneleriyle ilgili çarpıcı bir tasvire yer verildikten daha sonra, âhirette insanların üç kümeye ayrılacakları belirtilmektedir. Bu kümelerden birincisi, 8. âyette “ashâbü’l-meymene”, 27, 38, 90 ve 91. âyetlerde “ashâbü’l-yemîn” olarak isimlendirilmiş olup, Kur’an’daki diğer açıklamalardan anlaşıldığına göre bu, “amel defteri sağ tarafınca verilenler” demektir (bk. İsrâ 17/71; Hâkka 69/19; İnşikak 84/7). İkinci küme 9. âyette “ashâbü’l-meş’eme” ve 41. âyette “ashâbü’ş-şimâl” olarak isimlendirilmiş, ayrıyeten 51 ve 92. âyetlerde “yoldan sapmış inkârcılar” diye anılmıştır. Bunlar amel defteri sol tarafınca yahut art tarafınca verilenlerdir (bk. Hâkka 69/25; İnşikak 84/10). Üçüncü küme ise 10. âyette “es-sâbikune’s-sâbikun” (önde olanlar, o önde olanlar), 11 ve 88. âyetlerde “mukarrebûn” (Allah’a en yakın olanlar) biçiminde nitelenmiştir; bunların, amel defteri sağından verilenlerin önde gelen, mertebesi yüksek olan kesiti oldukları anlaşılmaktadır. Birinci küme için kullanılan “ashâbü’l-meymene” tamlamasındaki meymene sözü “uğur, bereket”, “ashâbü’l-meş’eme” tamlamasındaki meş’eme sözü “uğursuzluk” manasına gelmekle birlikte aslında bunlar da Araplar’da hayrın sağdan ve şerrin sol taraftan geldiği telakkisiyle irtibatlıdır. bir daha, Arapça’da bu mâna ile bağlı olarak kelam konusu tabirlerden birincisi bedelli ve yüksek mevkideki insanları, ikincisi de düşük mertebede bulunanları tabir etmek üzere kullanılır. Kimi müfessirler Hadîd müddetinin 12 ve Tahrîm müddetinin 8. âyetlerine dayanarak burada birinci gruptakilerin sağ yanlarının Allah’ın parıltısıyla aydınlanacağına işaret bulunduğu yorumunu yapmışlardır (Zemahşerî, IV, 56; Râzî, XXIX, 142–145). Bu bilgiler dikkate alınarak, –bağlama nazaran farklı çeviriler yapılabilirse de– ashâbü’l-meymene ve ashâbü’l-yemîn tamlamaları için “Allah’ın hoşnut olduğu halleri benimseyen, O’nun katında bedelli kimseler” manasını yansıtacak bir çeviri yapılması uygun olur. Bu sebeple, belirtilen âyetlerin meâllerinde bu tabirler “hakkın ve faziletin yanında olanlar” biçiminde çevrilmiştir. Birebir anlayışla, ashâbü’l-meş’eme ve ashâbü’ş-şimâl tabirleri de ilgili âyetlerde “bâtılın ve erdemsizliğin yanında olanlar” halinde karşılanmıştır.
1. âyette geçen vâkıa sözü “meydana gelen, vukûu kesin olan değerli hâdise” demektir. Kıyametin geleceğinde kuşku bulunmadığı için bu sözle anılmıştır. Müfessirlerin bir kısmı, “büyük olay gerçekleştiği zaman” sözünün devamında “nazaranceksiniz neler olacak!” üzere bir mânanın bulunduğunu düşünmüşlerdir. Buna göre 2. âyete “Ki onun meydana geleceğini kimse palavra sayamaz” halinde mâna vermek uygun olur. bir daha bu âyetteki kâzibe sözünün cümledeki misyonunu farklı kıymetlendirerek “onun oluşu asla palavra değildir” manası da verilebilmektedir (Zemahşerî, IV, 55-56; İbn Atıyye, V, 238).
Kimi müfessirlere göre 3. âyette kelam konusu edilen “alçaltma ve yükseltme” kıyametle bir arada cihanda meydana gelecek fizikî değişikliklerle ilgili olup mevcut sistem ve istikrarın altüst olacağı manasındadır; bu yorum 5-6. âyetlerdeki tasvire uygun düşmektedir. Öteki bir yaklaşıma göre alçaltma ve yükseltme insan ögesiyle ilgilidir. Bu da iki farklı yorum ortaya çıkarmaktadır: a) Kıyametin kopması âhirette inkârcıları cehennemin aşağılarına düşürecek ve müminleri cennetin üstlerine yükseltecektir; b) Kıyametin kopması bu dünyada büyüklenen kaç kimseleri ve toplumları alçaltacak, rezil rüsvâ edecek, horlanan yahut tevazu gösteren nicelerini de yüceltecektir (Taberî, XXVII, 166-167; Zemahşerî, IV, 56; İbn Atıyye, V, 239).
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 218-220
“Mukarrebûn” (Allah’a en yakın olanlar) diye nitelenen “es-sâbikune’s-sâbikun” (önde olanlar, o önde olanlar) kümesi ile “Allah ve resulüne birinci iman edenler, birinci muhacirler, iki kıbleye hakikat da namaz kılmış sahâbîler” formunda belli kimselerin kastedildiği yorumları yapılmış olmakla birlikte, İbn Atıyye esasen âyetin dünyada iken güzellik yapma ve kötülüklerden sakınma konusunda öncü pozisyonunda olan ve âhiret mutluluğunda da en önde olmayı hak eden bütün insanları kapsadığını belirtir (diğer yorumlarla bir arada bk. Taberî, XXVII, 170-171; İbn Atıyye, V, 240; Şevkânî, V, 172).
13. âyette geçen ve “çoğu” diye çeviri edilen sülle sözü “az olsun fazlaca olsun insan topluluğu”nu tabir eden bir sözdür. Buna nazaran âyeti “bir kısmı öncekilerdendir” biçiminde çevirmek mümkündür. Lakin daha sonrakilerden kelam eden 14. âyette “birazı” dendiği için buna da “çoğu” manası verilmiştir. Burada Kur’an’ın muasırları ve daha sonrasını kapsayan bir tasniften kelam edildiği kabul edilirse, “sâbikun”dan birçoklarının evvelkilerden olduğunu izah kolaylaşır; çünkü bu kümenin öncüleri sahâbe-i kirâmdır. Bu tasnifin geçmiş ümmetleri de kapsadığı kabul edildiğinde ise, gelip geçmişlerden “sâbikun”un oldukcaluğu, bütün peygamberleri içine almasıyla izah edilebilir (İbn Atıyye, V, 241).
15-26. âyetlerde ve sonrasındasında da 28-37. âyetlerde cennet nimetiyle ödüllendirilecek ve onurlandırılacak kimseleri bekleyen hayata ait canlı tasvirlere yer verilmektedir. 17. âyette, dünyadaki tasavvurlarımıza bakılırsa hatıra gelebilecek bir soruya yanıt verilmekte; cennette dünyada olduğu üzere bir kısım insanların başkalarına hizmet vermesinin kelam konusu olmayacağı, cennetle ödüllendirilen her insanın “hizmet edilen” pozisyonunda bulunacağı, ikramları sunmak üzere –sonsuza dek genç kalacak– hizmetçiler tahsis edileceği bildirilmektedir (başka yorumlarla birlikte bk. Şevkânî, V, 173-174). 19. âyetteki cennet içkilerinin içenlere baş ağrısı vermeyeceğine dair söz “toplantıları dağıtılmaz, ağızlarının tadını kaçıracak bir durumla karşılaşmazlar”, tıpkı içkinin sarhoşluk vermeyeceğine dair tabir ise “içtikleri tükenmez” mânalarıyla da açıklanmıştır (İbn Atıyye, V, 242; cennet ve nimetleri hakkında bilgi ve kıymetlendirme için bk. Bakara 2/25; Zuhruf 43/68-73; Nebe’ 78/31-36; Mutaffifîn 83/22-28; Bekir Topaloğlu, “Cennet”, DİA, VII, 376-386).
Hakkın ve faziletin yanında olanları bekleyen âhiret nimetlerine ait birtakım detaylı bilgiler verilmektedir. 39-40. âyetlerde, 13-14. âyetlerdekinden farklı olarak hem evvelkiler tıpkı vakitte daha sonrakiler için “bir çoğu” manası verilen sülle sözü kullanılmıştır. 14. âyette sâbikunun “az” olmasının söz edilmesi bir yandan bu mertebeye erişmenin zorluğunu belirtirken öteki yandan da güzel davranışlar için müsabakaya özendirme gayesi taşımaktadır. Burada ise sâbikûna göre bir alt derecede bulunacak müminlerin çabucak bütün jenerasyonlarda çoğunluğu teşkil edeceğine işaret edilmiş olup olayın tabiatına uygun olan da budur (Derveze, III, 103-104, 106).
28. âyette geçen ve “dalbastı kiraz” olarak çevrilen tamlama daha hayli Arabistan kirazının dikensiz olanı manasıyla açıklanır (bu tercihin izahı için bk. Elmalılı, VII, 4706-4707). 29. âyette geçen tamlama müfessirlerin çoğunluğunca “meyve yüklü muz ağaçları” diye anlaşılmış olmakla birlikte öbür ağaç tasvirleri de yapılmıştır (başka açıklamalar için bk. Şevkânî, V, 177). 34. âyet daha hayli “Kabartılmış döşekler üzerinde (olacaklar)” diye anlaşılmıştır. Birfazlaca müfessir ise –müteakip âyetlerin tabiri ile Hz. Peygamber’in cennet ehli bayanların genç ve tıpkı yaşta olacakları ve daima o denli kalacakları tarafındaki açıklamalarını dikkate alarak– bunu “ve mertebeleri yükseltilmiş eşleriyle bir arada olacaklar” formunda yorumlamıştır (Zemahşerî, IV, 58-59; İbn Atıyye, V, 244-245).
35 ve 61. âyetler, âhiret hayatında insanların ve eşlerinin hangi formda olacağı konusunda değerli bir ilkeyi hatırlatmaktadır: Ulu Allah orada herkesi oraya mahsus bir halde bir daha yaratacak, –âyetin ifadesiyle– “inşâ” edecektir; bizim bu dünyadaki tasavvurlarımızla bunun mahiyetini bilmemiz, anlamamız mümkün değildir. Şu biçimde oraya ait olarak verilen başka bilgi ve detayları daima bu unsur ışığında düşünmek gerekir. Buna bakılırsa o denli anlaşılıyor ki, âyet ve hadislerde cennet ömrü anlatılırken gençlik, bâkirelik, tıpkı yaşlarda olma üzere özelliklerden kelam edilmesindeki maksat mahiyet bilgisi vermek değil, oradaki nimetlerin, dünya nimetleri üzere gelip süreksiz olmadığını, ötürüsıyla insanların bunlardan yoksun kalıp yeniden elde edebilmek için hasret ve hasret hissetmeyecekleri veyahut paylaşma derdi, kıskançlık ve birbirlerini çekememe üzere olumsuz durumların kelam konusu olmayacağını belirtmek, bu hayatta gerçekleşmesi mümkün olmayan istek, hasret ve hayallerin, özetlemek gerekirsesı harikalığın ve tam mânasıyla mutluluğun lakin orada bulunabileceğini somut bir anlatıma kavuşturmaktır.
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 221-222
Bu kere, âhireti inkâr ederek dünya hayatını boşa geçirenlerin acı âkıbeti ve içine düşecekleri vahim durumlar canlı bir anlatımla tasvir edilmektedir (cehennem hakkında bilgi için bk. Ömer Faruk Harman-Bekir Topaloğlu, “Cehennem”, DİA, VII, 225-233).
45. âyetteki mütrefîn sözü –Kur’an’da tıpkı kökten gelen sözlerin kullanması da dikkate alınarak– çoklukla “sahip olduğu imkânlardan ötürü, refah ortasında şımaran insanlar” mânasında anlaşılmıştır. Bu bağlamda kelimeyi “Allah’a şirk koşanlar” yahut “kibirlenenler” formunda yorumlayan müfessirler de vardır (Şevkânî, V, 178). Râzî’nin dikkate paha açıklamasından da (XXIX, 170-171) yararlanarak bu bahiste şu biçimde bir kıymetlendirme yapılabilir: Amel defteri solundan verilecek cehennemlikler daima zenginlerden olmayacağına nazaran burada kötülenen şey, insanların nimetler ortasında olması değildir; asıl eleştirilen tavır, müteakip âyette değinilen, günahta ve inkârcılıkta ısrar etmektir. esasen yoksulluk ve zenginlik hem toplumsal koşullara birebir vakitte kişinin algılamasına göre izâfîlik taşır ve çabucak bütün beşerler –sahip oldukları imkânlar çerçevesinde– nimetin asıl sahibini görmezden geliyorsa “mütref” olarak nitelenebilir. ötürüsıyla, burada eleştirilenler, âhiret kaygısı taşımayan, ahlâkî bedellere sırt çevirerek gününü gün eden, bu biçimdece hazlarının tutsağı haline gelen ve ebedî kurtuluşları için ellerindeki en büyük fırsat olan ömürlerini hoyratça tüketenlerdir.
46. âyetin meâlinde hıns sözünün “günah” manası temel alınmıştır. Müfessirlerin çoğunluğuna göre burada, cehennemliklerin Lokman mühletinin 13. âyetinde en büyük günah olarak nitelenen şirk (Allah’a ortak koşma) üstündeki inatçı tutumlarından kelam edilmektedir. Bu sözün “yemini bozma” manasından hareketle âyet, “Onlar o büyük yeminlerini bozmamakta ısrarcı davranıyorlardı” formunda de çevrilebilir; bu takdirde Nahl müddetinin 38. âyetinde açıklandıği üzere müşriklerin, “Allah’ın ölen birini diriltmeyeceğine dair en büyük yeminleri etmeleri”ne atıfta bulunulmuş olur (İbn Atıyye, V, 246; zakkum ağacı hakkında bilgi için bk. Sâffât 37/62-65).
İnsanın kendi varlığı ve yakın etrafında her gün yararlandığı imkânlar üzerinde, bütün bu varlık ve oluşların hangi irade ve gücün yapıtı olduğu hakkında düşünmeye çağıran çarpıcı sorularla Allah Teâlâ’nın irade ve yaratma gücüne, bunun da beşere yüklediği kulluk misyonuna dikkat çekilmektedir. Burada bilhassa zikredilen, insanın yaratılışı, tuzlu deniz sularının yağmura, tatlı suya dönüştürülmesi, ekinlerin eser vermesi ve ateşin faydası hususlarına diğer biroldukça âyette değişik vesilelerle geniş halde yer verilmiştir.
61 ve 62. âyetlerin bağlamı, öldükten daha sonra diriltilmeyi ve ilâhî huzurda mahkeme-i kübrâda yapılacak büyük yargılamayı inkârla ilgili olduğu için meâlde, “Aranızda vefatı biz takdir ettik; sizi benzerlerinizle değiştirmemiz ve bilemeyeceğiniz bir biçimde sizi bir daha var etmemiz konusunda bizim önümüze asla geçilemez” biçimindeki mâna tercih edilmiştir. 61. âyetteki emsâl sözü misl yahut meselin çoğulu bulunmasına göre farklı mânalara geldiği ve gramer açısından evvelki âyete iki başka biçimde bağlanabildiği için bu âyetlere şöyleki mâna vermek de mümkündür: “Yerinize benzerlerinizi getirmek ve bilemeyeceğiniz bir biçimde sizi bir daha var etmek üzere aranızda vefatı biz takdir ettik.” Bu anlayışa bakılırsa âyetlerin yorumu da şöyleki olmaktadır: Vefatı insan kuşağına son vermek için değil, ölenlerin yerine yeni kuşaklar var etmek üzere takdir ettik; ancak haşir günü sizi bir daha yaratmaya da kadiriz” (başka yorumlarla bir arada bk. Râzî, XXIX, 178-180; Şevkânî, V, 182; bu hususta ayrıyeten bk. Yâsîn 36/81). İbnşûr “Aranızda mevti biz takdir ettik” cümlesinde “hakkınızda” değil, “aranızda” denerek, mevtin âdeta her insanın sırası geldiğinde hissesini aldığı ortak bir şey olduğuna ve insanların faydasına bir realite olarak düzenlendiğine işaret edildiğini belirtir (XXVII, 315).
72. âyette geçen “ağaç” manasındaki şecere sözü çoklukla bedevî Araplarca güzel bilinen ve birbirine sürtülmesiyle ateş çıkaran ağaç tipi olarak anlaşılmıştır (bu hususta bk. Yâsîn 36/80). Buna bakılırsa 73. âyetteki mukvîn sözünün de kelamlık manasıyla “çöl yolcuları ve açlık çekenler” diye çevrilmesi uygun olmaktadır. Belirtilen şahıslar açısından ateşin ve ona kaynaklık eden ağacın –gerek yemek pişirip açlığı giderme gerekse satıp maişet temin etmede– sağladığı fayda açıktır. Lakin âyetin lafzî manası bu olsa da, burada ateşin, sürtünme yoluyla meydana gelen yanma olayının, hatta daha geniş bir yorumla ışığın insan omurundaki değerine, bir daha ateşin denetim edilebilir hale gelmesinin medeniyetin oluşmasındaki rolüne dikkat çeken bir örneklendirme yapıldığı söylenebilir. Buradaki tezkire sözüne, bağlam ve kelamın akışı dikkate alınarak meâlde “işaret” manası verilmiştir, Mücâhid’in yorumu da bu istikamettedir. Birfazlaca müfessir ise belirtilen kelimeyi “ibret” mânasında anlamış ve bu sözde, ateşin cehennem azabını hatırlatıcı istikametine işaret bulunduğunu belirtmiştir (Taberî, XXVII, 201; Zemahşerî, IV, 61). Bağlam göz önüne alındığında bu tabirin evvela Allah’ın insanlara verdiği nimetler üzerinde düşünüp sonuçlar çıkarma ve bilhassa O’nun insanları öldükten daha sonra diriltmeye kadir olduğu yargısına ulaşma (Râzî, XXIX, 184) mânasıyla anlaşılması uygun olur. Muhammed Esed ise burada beşere “Allah’ın göklerin ve yerin parıltısı olduğu”nun hatırlatıldığı yorumunu yapar (III, 1107; ayrıyeten bk. Parıltı 24/35).
74. âyetteki azîm sözü çoklukla “rab” sözünün sıfatı kabul edildiği için meâlde “Öyleyse ulu rabbinin ismini tesbih et” manası tercih edilmiştir; ama bunu “isim” sözünün sıfatı olarak da düşünmek mümkündür; buna nazaran meâl şöyleki olur: “Öyleyse rabbini şanlı ismiyle tesbih et” (İbn Atıyye, V, 255).
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 225-227
Birinci âyette “yıldızların yerleri” diye çevrilen tamlama müfessirlerce daha hayli “yıldızların doğduğu yahut battığı yerler, dolaştığı menziller yani yörüngeler” ve bilhassa “kıyamet sırasında yıldızların düşeceği yerler” mânalarıyla açıklanmıştır. Birtakım birinci periyot müfessirlerinden, burada “Kur’an’ın kesim modül indirilişi yahut indirilmiş kısımları”nın yahut “Kur’an’ın muhkem âyetleri”nin veya “Kur’an’ın başı ve sonu içindeki ahengin, tutarlılığı”nın kastedildiği yorumları nakledilmiştir (Taberî, XXVII, 203-204). Râzî, gayenin “Kur’an’ın girdiği kalpler” olabileceği yorumunu da zikreder (XXIX, 188). Öte yandan, bu tamlamanın sözlükte “yıldızların düştüğü yerler” manasına gelmesi, günümüzdeki birtakım Kur’an araştırmacılarını burada astrofizik uzmanlarının “kara delik” tabir ettikleri “büyük kütleli yıldızların ömürlerini tüketmeleri kararı meydana gelen farazî gök cisimleri”ne yahut “yıldız kökenli olmayıp yıldızlar ortası uzaydaki gaz kütlesinin sıkıştırılmasının yol açtığı oluşumlar”a işaret edildiği yorumunu yapmaya yöneltmiştir (Allah’ın yemin etmesi ve Kur’an’da yer alan kasemler konusunda genel bilgi ve kıymetlendirme için bk. Zâriyât 51/1-6).
77. âyette Kur’an, “mertebesi yüksek, kıymetli, yüce” manalarına gelen kerîm sıfatıyla nitelenmiştir. Zira Allah Teâlâ, son kitap olması ötürüsıyla onu bütün ilâhî kitaplardan kusursuz kılmış, gerçek dışı ögelerin ona karışmasını önlemiş, onda yüksek ahlâk unsurlarına ve kıymetli hususlara yer vermiştir. Onu ezberleyenin ve okuyanın bedeli artar; o, gerçeğe ulaştıran ispatlarla doludur, içerdiği hidayet, bilgi, açıklama ve hikmetlerle her türlü övgünün üzerinde bir değeri haizdir. Akabinde gelen ve “korunmuş bir kitaptadır” diye çeviri edilen söz Kur’an’ın ikinci sıfatı olduğuna bakılırsa bu da onun kıymetini anlatan mânevî bir nitelemedir. Öteki izahlar da bulunmakla birlikte birfazlaca müfessir tarafınca kuvvetli bulunan yoruma nazaran buradaki “kitap” sözünden amaç “levh-i mahfûz”dur (aşağıda belirtileceği üzere, bu yoruma göre meleklerin Allah’ın ilmine, levh-i mahfûzdakilere “dokunabilmeleri” o kaynakla irtibat kurmaları ve bu konuda kendilerine verilmiş nazaranvler bulunduğu manasındadır; ayrıyeten bk. Bürûc 85/21-22). Şu biçimde 77 ve 78. âyetler içindeki mana bağı şu olmalıdır: Kur’an’ın –Resûlullah’tan işitildiği şekliyle– lafızları ve mânaları, Allah’ın ilmindekine uygundur ve o asla beşer kelamı değildir. Allah’ın katındakiler bizim açımızdan gizli ve mahiyetini idrak edemeyeceğimiz konular olduğu için O’nun ilmini tabir eden “kitap” sözü “saklı, korunmuş” manasına gelen meknûn sıfatıyla nitelenmiştir; “kitap” sözünün kullanılması da O’nun ilminin sâbit ve değişmezliğini belirtmek içindir. 79. âyetteki “temizlenenler” manasına gelen mutahharûn sözüyle ilgili olarak da farklı açıklamalar bulunmakla birlikte müfessirler ekseriyetle, burada meleklerin kastedildiği kanaatindedir; Abese müddetinin 11-16. âyetleri bu manası desteklemektedir. ötürüsıyla, buradaki “dokunma” manasına gelen mess sözü, Kur’an’ın içeriğinin peygambere iletilmesinde meleklerden oburunun rolünün olamayacağını ve müşriklerin tez ettikleri üzere kâhin yahut şair kelamı olmadığını tabir etmektedir. Çünkü müşrikler cin ve şeytanların gökten gelen haberlerden çalıntı yapabildiklerine, kâhinlerin de onlardan bilgi aldıklarına, bir daha her şairin kendisine şiiri dikte eden bir şeytanın bulunduğuna inanıyorlardı; Hz. Peygamber’in de Kur’an’ı bu biçimde bir yolla elde ettiğini ileri sürmüşlerdi.
Kur’an’ın Allah Teâlâ tarafınca bu biçimdesine yüceltici sözlerle anılması ve âyette, –asıl mana üstte belirtildiğı biçimde olsa bile– pak olarak dokunmanın ona saygıyı belirten bir niteleme olarak yer alması sebebiyle birinci başlardan itibaren müslümanlar Kur’an âyetlerinin yazılı olduğu materyale ve mushafa ibadet paklığı olmadan yani abdestsiz olarak dokunmamaya ihtimam göstermişlerdir. İslâm âlimlerinin çoğunluğu da Hz. Peygamber’den nakledilen birtakım kelam ve uygulamaları (Muvatta’, “Kur’an”, 1) bu istikametteki çıkarımı destekleyici bulmuşlar ve mushafa el sürmek için abdest almak gerektiğine hükmetmişlerdir. Öte yandan İbn Abbâs, Dâvûd b. Ali, İbn Hazm ve Şevkânî üzere âlimler âyetin mushaf ile değil levh-i mahfûz ile ilgili olduğunu, abdestli olmayanın mushafa dokunmasını meniçin hadisin de sahih olmadığını veyahut sahih olsa bile orada müşriklerin kastedildiğini ileri sürerek abdestli olmayan, cünüp ve âdet halindeki kimselerin mushafa dokunmasını ve onu okumasını câiz görmüşlerdir (başka yorumlarla bir arada bk. Râzî, XXIX, 192-196; İbn Rüşd el-Hafîd, Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l-Muktesıd, I, 435; II, 32; Şevkânî, V, 186; a.mlf., Neylü’l-Evtâr, I, 225-227, 246-248; İbnşûr, XXVII, 333-337). Bu uygulamaları ve abdestin gerekliliği tarafındaki ictihadı temel alan ve kutsal kitabına hürmetinin bir nişanesi olarak ona el sürerken abdestli olmaya çaba eden bir müminin bu davranışı onun ecrini ve feyzini arttırır; lakin bu kararın Kur’an’la yakından ilgilenme ve mânaları üzerinde düşünme uğraşını engelleyen bir set üzere algılanması kuşkusuz yanlış olur. esasen İmam Mâlik üzere İslâm âlimleri Kur’an eğitim öğretiminin ve soruna yol açan durumların farklı mütâlaa edilmesi gerektiğini gösteren fetvalar vermişlerdir. Mushafa dokunmadan Kur’an’ın okunması yahut çevirisine el sürülmesi için abdest almak ise genel olarak gerekli görülmemiş, yalnızca tavsiye edilmiştir.
Müfessirler çoklukla, 81. âyetteki (“söz” biçiminde çevrilen) hadîs sözüyle Kur’an-ı Kerîm’in kastedildiği, 82. âyette de inkârcıların verilen nimetlere şükredecekleri yerde bunların Allah’tan geldiğini yalanlama yoluna girmelerinin eleştirildiği kanaatindedirler. Nimete nankörlük konusunda da sıklıkla, yağmurun yağmasını birtakım yıldızların gücüne izâfe edici kelamlar söyleyenler örnek gösterilir. Birtakım müfessirler ise bu âyetlerden şu mânaları çıkarmışlardır: Siz üstte söylenenleri mi yahut öldükten daha sonra diriltileceğinize dair kelamı mü hafifçee alıyorsunuz? Bu Kur’an’dan nasibiniz yalancılıkla itham etmekten ibaret mi olacak yahut yalancılıkla ithamı bir rızık, bir besin veyahut geçim kaynağı mı görüyorsunuz? (Râzî, XXIX, 197-198; Şevkânî, V, 186-187).
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 231
Öldükten daha sonra diriltilmeyi ve âhiret hayatını inkârda inat edenler, kimsenin kaçamadığı mevt gerçeği üzerinde düşünmeye, Allah’ın kulları üstündeki mutlak gücü ve hâkimiyetini kabullenmek istemeyenler öleni geri döndürmeye çağırılmaktadır. 86. âyet “madem ki hesaba çekilmeyecekmişsiniz” yahut “madem ki ceza görmeyecekmişsiniz” mânalarında da anlaşılmıştır (Râzî, XXIX, 200-201; İbnşûr, XXVII, 345-346; ayrıyeten bk. Kaf 50/16-17).
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 231
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 231
hirette insanların üç kümeye ayrılmalarıyla ilgili detaylı bilgi verilmesini takiben 74. âyette yapıldığı üzere, burada da (88-95. âyetlerde anılan kümelerin hatırlatılmasının ardından) Resûlullah’ın şahsında onun yolunu izleyenlerden, inkârcıların tavrı ne olursa olsun, Allah’ı O’na yaraşır halde anmaya, O’nu her türlü noksanlıktan tenzih etmeye devam etmeleri istenerek müddet sona ermektedir.
Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 232
Haberler.com – Gündem
müddet, Dini, Gündem, Haber