celikci
New member
Türkiye’yi küle çeviren orman yangınları niye çıktı? Uzmanlar iki ihtimal üzerinde duruyor: İklim krizi ve sabotaj
Manavgat, Kayseri, Osmaniye, Mersin’den daha sonra Kilis, Marmaris, Bodrum, Didim, Milas ve Antalya’dan da yangın haberleri gerisi arkasına geldi. Son 56 saat içerisinde turizm merkezleri başta olmak üzene 20’ye yakın noktada başlayan orman yangınlarının çıkış niçini gizemini koruyor. Bilim insanları iklim krizi vurgusu yapıyor.
SABOTAJ İHTİMALİ
Cumhurbaşkanlığı tarafınca ise yangınların ortaya çıkış niçini üzerine kapsamlı soruşturmaların başlatıldığı hatırlatıldı ve sabotaj ihtimali vurgusu yapıldı.
ABDULLAH AĞAR: GÜÇLÜ KUŞKULAR VAR
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Abdullah Ağar dikkat çeken tespitlerde bulundu. Arkası gerisine çıkan yangınlar için terör saldırısı ihtimali üzerinde duran Ağar şunları söylemiş oldu:
“Geçmişte de kelamda Ateşin Çocukları denilen ‘Ateşin Katilleri’, Türkiye’nin farklı noktalarında, değişik vakit içinderda ormanları yakıp birtakım sabotajların altına imzalarını atmışlardı. Bu yangınlar da onlara epey benziyor fakat resmi bir açıklama yok. Devlet bu tıp konularda toplumda var olan kutuplaşmanın artmasından telaş edecek biçimde bunun önünü almaya çalışıyor.
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Abdullah Ağar.
“TOPLUMSAL BİLGİ VE BİLİNCE GEREKSİNİM VAR”
Önemli manada bir gerginlik var ve bu gerginliği kullanmaya çalışan bir terör örgütü ile karşı karşıya kaldığımızı unutmamak gerekiyor. Toplumsal manada bir bilgi ve bilince muhtaçlık var. Sonuçta bunu gerçekleştirenin bir terör örgütü olduğu üzerine kuşkular ağırlaşıyor.
Bunların amacı işe toplumda bir kuşku, belirsizlik, dehşet yaratmak ve bir biçimde ben varım demek. Toplumda var olan gerginliği, terör örgütlerinin bu türlü kullanımına müsaade vermemek gerekiyor. Siyasi manadaki hizipleşme, bilhassa de toplumsal medyada orman yangınları üzerinde kullanılıyor.
“BU BİR İNSANLIK SUÇU”
Terör örgütleri geçmiş devirlerde de bunu yapmaya çalıştılar. Bu bir insanlık kabahatidir. Yalnızca Türkiye’ye değil, dünyaya, tabiata, geleceğe özetlemek gerekirsesı insanlığa ziyan veriyor. Bu açıdan bakıldığında terör örgütleri ve onları besleyenlerin fazlaca büyük bir kabahati olduğunu söz etmek gerekiyor.”
İKİNCİ KUŞKU: İKLİM KRİZİ
Sabotaj ihtimalinin yanı sıra yangınların çıkış niçinini iklim krizine bağlı faktörler olduğu da bilim insanları içinde sıkça dillendiriliyor. Hürriyet’in haberine nazaran Meteoroloji Mühendisleri Odası Lideri Fırat Çukurçayır, hem çıkan yangınların akabinde sıkça söylem edilen fön tesirini tıpkı vakitte bölgedeki son durumu yorumladı.
YANGINA MÜDAHALEYİ GÜÇLEŞTİREN FAKTÖR: FÖN TESİRİ
Çukurçakır şu tespitlerde bulundu:
“Fizikte temel kuraldır. Isınan hava yükselir. Hava kütlesi bir dağ pürüzü ile karşılaştığı vakit üst hakikat tırmanır. Bu esnada ortasında bulunan nemi genelde yağış olarak dağın yamaçlarına bırakır. Föhn (Fön) rüzgarları, ise bu hava kütlesinin dağın başka yamacına geçtiği anda oluşur. Nemini bırakan hava kütlesi sıcaklığı her yüz metrede yaklaşık olarak bir derece artarak inişe geçer. Bu niçinle Fön rüzgarları hem sıcak birebir vakitte kurak bir yapıya sahiptir. Fön rüzgarları yurdumuzda ise Karadeniz ve Akdeniz kıyıları boyunca kıyıya paralel uzanan sıradağlarda görülür.
Fön rüzgarlarından bağımsız olarak olağan şartlarda bile orman yangınları için rüzgar her vakit olumsuz bir parametredir. Hem yangının yayılmasını hızlandırır birebir vakitte topografya ya bağlı ani taraf değişikliği niçiniyle yangınla çabayı zorlaştırır.
“RÜZGARI ÂLÂ TAHLİL ETMEK GEREKİR”
Meteoroloji istasyonlarında yapılan rüzgar ölçümleri sıklıkla yangın alanlarını temsil etmez. Zira yangın alanlarında “ısınan hava yükselir onun yerine civardaki en soğuk hava gelir” fizik kuralına göre rüzgarın istikameti ve suratı fazlaca süratli değişim gösterir. Bu niçinle orman yangınlarında rüzgar uygun tahlil edilmek zorundadır.
Fön (Föhn) Rüzgarlarının Tesirleri
-Bitkiler üzerinde kurutucu tesir yapar.
-Bu niçinle orman yangınlarının oluşumunda olumsuz tesiri olur.
-Kış aylarında karın erken erimesine, sel ve çığ olaylarına yol açar.
-Yaz mevsiminde ise mamüllerin erken olgunlaşmasını katkı sağlar.
-İnsan sıhhatine da çeşitli tarafları ile olumsuz tesirleri vardır.
Meteoroloji Mühendisleri Odası Lideri Fırat Çukurçayır.
“MANAVGAT’TAKİ YANGINDA HAYLİ BELİRGİN”
Antalya Manavgat da dün başlayan orman yangınları sırasında da ne yazık ki fön rüzgarları pek bariz. Bilhassa Antalya Radarından alınan imajlarda yangın alanından oluşan dumanların karadan denize hakikat hareketi pek bariz. Fön rüzgarı oluşturan hava kütlesinin nemi de son derece düşük. Bu niçinle yangının yayılma suratını olumsuz etkileyen bir durum olarak karşımıza geldi.
Orman yangınlarının sebebi çabucak hemen aşikâr değil lakin yayılma alanı ve suratı fön rüzgarları ile ne yazık ki yakından ilgili. Yüzeydeki bitki dokusunun kuru olması ve esen kuzeyli rüzgarların fön tesiri yaratması yangının yayılma suratını ve alanını genişletmiş olmasından bahsedebiliriz.
“SADECE İKLİM KRİZİNİ SUÇLAMAK GERÇEKÇİ OLMAZ”
İklim değişikliğinin her alanda insanoğlunun günahlarından arınma noktası üzere gösterildiği günümüzde orman yangınlarının da büsbütün iklim değişikliği niçiniyle oluştuğunu söylememiz epey gerçekçi olmaz. Öteki taraftan iklim değişikliği ve artan hava sıcaklıkları extrem hava olaylarına taban hazırlamaktadır. Sıcak hava dalgaları ve yağış azlığı yüzeydeki bitki dokusunun fazlaca süratli kurumasına niye olduğu için yangınlar için uygun ortamlar oluşmaktadır.
“ORMANLARA GİRİŞLER YASAKLANMALI”
Orman yangınlarının ne yazık ki oluşumunda en büyük etken beşerler. Bilhassa orman alanlarında dikkat edilmeden atılan ve kırılan şişelerin modülleri yüksek sıcaklıklarda bir mercek nazaranvi gorebilmekte ve kuruyan yüzeyi çarçabuk tutuşturabilmekte. Bu niçinle orman alanlarından geçen karayollarının kenarları ve piknik alanları epey sıkı bir biçimde bu malzemelerden temizlenmeli. Yangın riskinin büyük olduğu devirlerde orman içi piknik alanlarına girişler yasaklanmalı. Kozalaklı ve iğne yapraklı ağaçlarında yangın yayılımını ve yangın oluşma riskini arttırdığı göz önüne alınarak bir daha ağaçlandırma yapıldığı vakit buna dikkate edilmeli.”
Manavgat, Kayseri, Osmaniye, Mersin’den daha sonra Kilis, Marmaris, Bodrum, Didim, Milas ve Antalya’dan da yangın haberleri gerisi arkasına geldi. Son 56 saat içerisinde turizm merkezleri başta olmak üzene 20’ye yakın noktada başlayan orman yangınlarının çıkış niçini gizemini koruyor. Bilim insanları iklim krizi vurgusu yapıyor.
SABOTAJ İHTİMALİ
Cumhurbaşkanlığı tarafınca ise yangınların ortaya çıkış niçini üzerine kapsamlı soruşturmaların başlatıldığı hatırlatıldı ve sabotaj ihtimali vurgusu yapıldı.
ABDULLAH AĞAR: GÜÇLÜ KUŞKULAR VAR
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Abdullah Ağar dikkat çeken tespitlerde bulundu. Arkası gerisine çıkan yangınlar için terör saldırısı ihtimali üzerinde duran Ağar şunları söylemiş oldu:
“Geçmişte de kelamda Ateşin Çocukları denilen ‘Ateşin Katilleri’, Türkiye’nin farklı noktalarında, değişik vakit içinderda ormanları yakıp birtakım sabotajların altına imzalarını atmışlardı. Bu yangınlar da onlara epey benziyor fakat resmi bir açıklama yok. Devlet bu tıp konularda toplumda var olan kutuplaşmanın artmasından telaş edecek biçimde bunun önünü almaya çalışıyor.
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Abdullah Ağar.
“TOPLUMSAL BİLGİ VE BİLİNCE GEREKSİNİM VAR”
Önemli manada bir gerginlik var ve bu gerginliği kullanmaya çalışan bir terör örgütü ile karşı karşıya kaldığımızı unutmamak gerekiyor. Toplumsal manada bir bilgi ve bilince muhtaçlık var. Sonuçta bunu gerçekleştirenin bir terör örgütü olduğu üzerine kuşkular ağırlaşıyor.
Bunların amacı işe toplumda bir kuşku, belirsizlik, dehşet yaratmak ve bir biçimde ben varım demek. Toplumda var olan gerginliği, terör örgütlerinin bu türlü kullanımına müsaade vermemek gerekiyor. Siyasi manadaki hizipleşme, bilhassa de toplumsal medyada orman yangınları üzerinde kullanılıyor.
“BU BİR İNSANLIK SUÇU”
Terör örgütleri geçmiş devirlerde de bunu yapmaya çalıştılar. Bu bir insanlık kabahatidir. Yalnızca Türkiye’ye değil, dünyaya, tabiata, geleceğe özetlemek gerekirsesı insanlığa ziyan veriyor. Bu açıdan bakıldığında terör örgütleri ve onları besleyenlerin fazlaca büyük bir kabahati olduğunu söz etmek gerekiyor.”
İKİNCİ KUŞKU: İKLİM KRİZİ
Sabotaj ihtimalinin yanı sıra yangınların çıkış niçinini iklim krizine bağlı faktörler olduğu da bilim insanları içinde sıkça dillendiriliyor. Hürriyet’in haberine nazaran Meteoroloji Mühendisleri Odası Lideri Fırat Çukurçayır, hem çıkan yangınların akabinde sıkça söylem edilen fön tesirini tıpkı vakitte bölgedeki son durumu yorumladı.
YANGINA MÜDAHALEYİ GÜÇLEŞTİREN FAKTÖR: FÖN TESİRİ
Çukurçakır şu tespitlerde bulundu:
“Fizikte temel kuraldır. Isınan hava yükselir. Hava kütlesi bir dağ pürüzü ile karşılaştığı vakit üst hakikat tırmanır. Bu esnada ortasında bulunan nemi genelde yağış olarak dağın yamaçlarına bırakır. Föhn (Fön) rüzgarları, ise bu hava kütlesinin dağın başka yamacına geçtiği anda oluşur. Nemini bırakan hava kütlesi sıcaklığı her yüz metrede yaklaşık olarak bir derece artarak inişe geçer. Bu niçinle Fön rüzgarları hem sıcak birebir vakitte kurak bir yapıya sahiptir. Fön rüzgarları yurdumuzda ise Karadeniz ve Akdeniz kıyıları boyunca kıyıya paralel uzanan sıradağlarda görülür.
Fön rüzgarlarından bağımsız olarak olağan şartlarda bile orman yangınları için rüzgar her vakit olumsuz bir parametredir. Hem yangının yayılmasını hızlandırır birebir vakitte topografya ya bağlı ani taraf değişikliği niçiniyle yangınla çabayı zorlaştırır.
“RÜZGARI ÂLÂ TAHLİL ETMEK GEREKİR”
Meteoroloji istasyonlarında yapılan rüzgar ölçümleri sıklıkla yangın alanlarını temsil etmez. Zira yangın alanlarında “ısınan hava yükselir onun yerine civardaki en soğuk hava gelir” fizik kuralına göre rüzgarın istikameti ve suratı fazlaca süratli değişim gösterir. Bu niçinle orman yangınlarında rüzgar uygun tahlil edilmek zorundadır.
Fön (Föhn) Rüzgarlarının Tesirleri
-Bitkiler üzerinde kurutucu tesir yapar.
-Bu niçinle orman yangınlarının oluşumunda olumsuz tesiri olur.
-Kış aylarında karın erken erimesine, sel ve çığ olaylarına yol açar.
-Yaz mevsiminde ise mamüllerin erken olgunlaşmasını katkı sağlar.
-İnsan sıhhatine da çeşitli tarafları ile olumsuz tesirleri vardır.
Meteoroloji Mühendisleri Odası Lideri Fırat Çukurçayır.
“MANAVGAT’TAKİ YANGINDA HAYLİ BELİRGİN”
Antalya Manavgat da dün başlayan orman yangınları sırasında da ne yazık ki fön rüzgarları pek bariz. Bilhassa Antalya Radarından alınan imajlarda yangın alanından oluşan dumanların karadan denize hakikat hareketi pek bariz. Fön rüzgarı oluşturan hava kütlesinin nemi de son derece düşük. Bu niçinle yangının yayılma suratını olumsuz etkileyen bir durum olarak karşımıza geldi.
Orman yangınlarının sebebi çabucak hemen aşikâr değil lakin yayılma alanı ve suratı fön rüzgarları ile ne yazık ki yakından ilgili. Yüzeydeki bitki dokusunun kuru olması ve esen kuzeyli rüzgarların fön tesiri yaratması yangının yayılma suratını ve alanını genişletmiş olmasından bahsedebiliriz.
“SADECE İKLİM KRİZİNİ SUÇLAMAK GERÇEKÇİ OLMAZ”
İklim değişikliğinin her alanda insanoğlunun günahlarından arınma noktası üzere gösterildiği günümüzde orman yangınlarının da büsbütün iklim değişikliği niçiniyle oluştuğunu söylememiz epey gerçekçi olmaz. Öteki taraftan iklim değişikliği ve artan hava sıcaklıkları extrem hava olaylarına taban hazırlamaktadır. Sıcak hava dalgaları ve yağış azlığı yüzeydeki bitki dokusunun fazlaca süratli kurumasına niye olduğu için yangınlar için uygun ortamlar oluşmaktadır.
“ORMANLARA GİRİŞLER YASAKLANMALI”
Orman yangınlarının ne yazık ki oluşumunda en büyük etken beşerler. Bilhassa orman alanlarında dikkat edilmeden atılan ve kırılan şişelerin modülleri yüksek sıcaklıklarda bir mercek nazaranvi gorebilmekte ve kuruyan yüzeyi çarçabuk tutuşturabilmekte. Bu niçinle orman alanlarından geçen karayollarının kenarları ve piknik alanları epey sıkı bir biçimde bu malzemelerden temizlenmeli. Yangın riskinin büyük olduğu devirlerde orman içi piknik alanlarına girişler yasaklanmalı. Kozalaklı ve iğne yapraklı ağaçlarında yangın yayılımını ve yangın oluşma riskini arttırdığı göz önüne alınarak bir daha ağaçlandırma yapıldığı vakit buna dikkate edilmeli.”