SLEEP APNE (UYKUDA TENEFFÜS DURMASI ) VE HORLAMA HASTALIĞI
Sleep Apnea (Uykuda teneffüs durması) hastalığı, 1985 ‘den itibaren tüm Kulak, Burun, Boğaz tabiplerinin üzerine eğildikleri bir rahatsızlıktır.
Burun ucundan, ses tellerine kadar olan kısımda, teneffüs yolunu tıkayan her türlü mani uykuda teneffüs durmasına ve horlamaya sebep olmaktadır. Burada şunu belirteyim ki, her horlayan hasta sleep apnea’ lı değildir, ama her sleep apnea’ lı hasta horlar. Ağız ve burundan giren soluk havasının 10 saniye müddet ile durmasına apnea, olağan bir gece uykusu sırasında apnea ataklarının 5 den çok bulunmasına da sleep apnea hastalığı ismi verilmektedir. Lisan kökü ve yumuşak damak ve küçük lisanın olduğu kısmın genizle birleştiği bölge kendiliğinden
daralabilen bir bölgedir. Bu yapısal darlıklar birbiri üstüne geldiğinde teneffüsle bir arada titreşmekte ve horlama ortaya çıkmaktadır. Şikayetlere çocuklarda; geniz etleri ve büyümüş bademcikler. Erişkinlerde ise; yumuşak damak adelelerinin, zayıflaması, gerginliğinin azalması ve gevşemesi sebep olmaktadır. Hastalığın, Santral (Beyinsel niçinli), Tıkayıcı ( Burun, geniz, ağız içi, boğaz niçinli) ve Mikst (Santral ve tıkayıcı niye karışımlı) olmak üzere üç tipi vardır.
Bizim üzerinde duracağımız , Tıkayıcı uyku apnesi hastalığı (sleep apnea) konusudur. Hastalık yavaşça bir horlamadan, kalp ve akciğer rahatsızlıklarına, hatta yatakta uyurken teneffüs durması sebebi ile vefata dahi sebep olmaktadır. Erişkin insanların en az %45’i vakit zaman horlamaktadır. Bu şikayet %25’inde daima bir biçimdedir. Horlama sorunu ekseriyetle yakın vakitte kilo almış erişkinlerde ortaya çıkar ve yaşla bir arada her
geçen gün artar. Aile hayatına tesirli olan önemli bir sorun teşkil edebilir. Şayet horlayan ve bu ortada uykunuzda teneffüsü dakikalarca duran bir kişi iseniz, geceleri eşiniz tarafınca dürtülerek uyandırılma, yatış biçiminizin değiştirilmesi ikazlarına alışıksınız demektir. Horlayan kişi alay konusu olur. Ailenin öbür bireyleri için uykusuz gecelerinin sorumlusu tutulur. Horlayan kişi tatil ve iş seyahatlerinde istenilmeyen oda arkadaşı olur. Uykuda teneffüs durmasının bireye verdiği ziyan büyüktür. Dinlenilmeden geçirilen geceler vardır. Çok horlayan bireylerde yüksek tansiyon horlamayan bireylere bakılırsa daha sık görülür. Horlamanın en ağır formu “tıkayıcı tipte” horlama hastalığıdır.
Bu hastaların uykularında, soluklarının kesilmesi sebebi ile kanlarında ki oksijen seviyesi çok oranda düşer. Oksijenin düştüğü bu vakitte, kalp, kanı daha fazlaca pompalamak için zorlanmaktadır. bir süre daha sonra kalp ritmi bozulurken, yıllar ortasında yüksek tansiyon, kalp büyümesi, akciğer sorunları yerleşir. Tıkayıcı tipte horlama hastalığı olan şahıslar uykularının epeyce az bir kısmında derin uyku fazına geçebilmektedirler. hiç bir vakit rahat derin bir uyku uyuyamamaktadırlar. Geceleri yataklarında sık sık dönmekte, sık idrara kalkmakta bu biçimdece, dinlenmeden geçirilen gecenin gündüzü uykulu, yorgun, gergin ve verimsiz geçmektedir. Geceleri uykusuz kalmaları sebebi ile, gündüzleri otururken yahut iş yaparken uyuklayacaklar, küçük çocuklar derslerinde başarısız, hırçın olacaklardır. En kıymetlisi, çalıştıkları iş yerlerinin özelliği ve hayat kaidelerine bakılırsa; yalnız yaşayanlar otomobil kullananlar, endüstride çalışanlar da dikkat ve konsantrasyon eksikliği sebebi ile, kaza ve vefatlar meydana gelecektir. Horlayan şahıslara yapılacak teklifler genelde genelde şunlardır;
1. Bir tabip nezareti altında, kilo vermek
2. Adele tonusunun arttırılması emeli ile spor yapılması
3. Uykudan evvel uyku ilaçları, sakinleştirici ve antihistaminik denilen allerji ilaçları
almamalı.
4. Uykudan 4 saat evvel ve hatta hiç alkol almamalı.
5. Uykudan 3 saat evvel ağır yemekten sakınmalı.
6. Çok yorgunluktan sakınmalı.
7. Uykuda yana yatmak tercih edilmeli.
8. Tüm yatağın baş tarafı yükseltilerek şahsın başı üstte eğimli yatmasını sağlamak
9. Konutta horlamayan bireylerin sizdilk evvel uykuya geçmelerini bekleyip, onların sizden
evvel uykuya geçmeleri için mühlet tanıyın.
Hastalığın kesin tanısı ve tip tayini, polisomnografi tetkiki ile uyku Laboratuvarlarında yapılmaktadır. Polisomnografide, rahatsızlığı olan şahıs, uyku laboratuvarında özel hazırlanmış sessiz odada, bir gece uyutulur. Vicuduna yerleştirilen elektrodlardan elde edilen kayıtlar kıymetlendirilir. bu biçimdece olağan bir gece uykusunda elde edilen sleep apnea sayısı;
0 ile 5 ortası hafifçe
5 ile 15 ortası orta
15 ile 25 ortası ve üstü ağır sleep apnea olarak kıymetlendirilir.
Bu güne kadar yüzlerce firma uykuda soluk durması ve horlamaya karşı aygıtlar geliştirmiştir. Kimileri hastaların pijamalarına, sırt üstü yatmamalarını sağlamak için tenis topu tenis topu yapıştırmalarını önermiş (Sırt üstü yatarken horlama daha fazlaca artar). Kimileri çene, boyun askıları, boyunluklar ve ağız içine yerleştirilen aygıtlar önermiş lakin, hiç bir fayda sağlamamıştır. Horlama sesi ile çalışıp hastayı uyandıran elektronik aygıtlar bulunmuştur. Bütün bunlar hastanın horlamadan ahenge alıştırmaları olarak düşünülmüştür. Lakin maalesef horlama kişinin denetiminde olmayan bir sorun olup tüm bu aygıtlar hastayı yalnızca uyutmamaya yöneliktir.
Bugün uygun olaylarda, Polisomnografik tetkik kararı elde edilen bilgiler doğrultusunda kullanılan, burun dışına maske ile takılarak müspet hava basıncı veren SPAP yahut BİPAP ismi verilen aygıtlar muvaffakiyet ile kullanılmaktadır.
Cerrahi tedavide, üstte da belirttiğimiz üzere, burun ucundan ses tellerine kadar tıkanmaya sebep olan
(geniz, ağıziçi ve boğaz bölümünde) anatomik yapılar temizlenir.
Bu maksatla çeşitli cerrahi metodlar uygulanmakta, bu yaklaşımlar cerrahiyi uygulayacak tabip tarafınca değerlendirilmekte ve olumlu sonuçlar alınmaktadır.
Sonuç olarak teklifim, Horlama ve apne atakları kişi ve ailesi için sorun haline gelmeden uzman hekiminiz ile görüşmeniz uygun olacaktır.
Prof.Dr.Selçuk Onart
Sleep Apnea (Uykuda teneffüs durması) hastalığı, 1985 ‘den itibaren tüm Kulak, Burun, Boğaz tabiplerinin üzerine eğildikleri bir rahatsızlıktır.
Burun ucundan, ses tellerine kadar olan kısımda, teneffüs yolunu tıkayan her türlü mani uykuda teneffüs durmasına ve horlamaya sebep olmaktadır. Burada şunu belirteyim ki, her horlayan hasta sleep apnea’ lı değildir, ama her sleep apnea’ lı hasta horlar. Ağız ve burundan giren soluk havasının 10 saniye müddet ile durmasına apnea, olağan bir gece uykusu sırasında apnea ataklarının 5 den çok bulunmasına da sleep apnea hastalığı ismi verilmektedir. Lisan kökü ve yumuşak damak ve küçük lisanın olduğu kısmın genizle birleştiği bölge kendiliğinden
daralabilen bir bölgedir. Bu yapısal darlıklar birbiri üstüne geldiğinde teneffüsle bir arada titreşmekte ve horlama ortaya çıkmaktadır. Şikayetlere çocuklarda; geniz etleri ve büyümüş bademcikler. Erişkinlerde ise; yumuşak damak adelelerinin, zayıflaması, gerginliğinin azalması ve gevşemesi sebep olmaktadır. Hastalığın, Santral (Beyinsel niçinli), Tıkayıcı ( Burun, geniz, ağız içi, boğaz niçinli) ve Mikst (Santral ve tıkayıcı niye karışımlı) olmak üzere üç tipi vardır.
Bizim üzerinde duracağımız , Tıkayıcı uyku apnesi hastalığı (sleep apnea) konusudur. Hastalık yavaşça bir horlamadan, kalp ve akciğer rahatsızlıklarına, hatta yatakta uyurken teneffüs durması sebebi ile vefata dahi sebep olmaktadır. Erişkin insanların en az %45’i vakit zaman horlamaktadır. Bu şikayet %25’inde daima bir biçimdedir. Horlama sorunu ekseriyetle yakın vakitte kilo almış erişkinlerde ortaya çıkar ve yaşla bir arada her
geçen gün artar. Aile hayatına tesirli olan önemli bir sorun teşkil edebilir. Şayet horlayan ve bu ortada uykunuzda teneffüsü dakikalarca duran bir kişi iseniz, geceleri eşiniz tarafınca dürtülerek uyandırılma, yatış biçiminizin değiştirilmesi ikazlarına alışıksınız demektir. Horlayan kişi alay konusu olur. Ailenin öbür bireyleri için uykusuz gecelerinin sorumlusu tutulur. Horlayan kişi tatil ve iş seyahatlerinde istenilmeyen oda arkadaşı olur. Uykuda teneffüs durmasının bireye verdiği ziyan büyüktür. Dinlenilmeden geçirilen geceler vardır. Çok horlayan bireylerde yüksek tansiyon horlamayan bireylere bakılırsa daha sık görülür. Horlamanın en ağır formu “tıkayıcı tipte” horlama hastalığıdır.
Bu hastaların uykularında, soluklarının kesilmesi sebebi ile kanlarında ki oksijen seviyesi çok oranda düşer. Oksijenin düştüğü bu vakitte, kalp, kanı daha fazlaca pompalamak için zorlanmaktadır. bir süre daha sonra kalp ritmi bozulurken, yıllar ortasında yüksek tansiyon, kalp büyümesi, akciğer sorunları yerleşir. Tıkayıcı tipte horlama hastalığı olan şahıslar uykularının epeyce az bir kısmında derin uyku fazına geçebilmektedirler. hiç bir vakit rahat derin bir uyku uyuyamamaktadırlar. Geceleri yataklarında sık sık dönmekte, sık idrara kalkmakta bu biçimdece, dinlenmeden geçirilen gecenin gündüzü uykulu, yorgun, gergin ve verimsiz geçmektedir. Geceleri uykusuz kalmaları sebebi ile, gündüzleri otururken yahut iş yaparken uyuklayacaklar, küçük çocuklar derslerinde başarısız, hırçın olacaklardır. En kıymetlisi, çalıştıkları iş yerlerinin özelliği ve hayat kaidelerine bakılırsa; yalnız yaşayanlar otomobil kullananlar, endüstride çalışanlar da dikkat ve konsantrasyon eksikliği sebebi ile, kaza ve vefatlar meydana gelecektir. Horlayan şahıslara yapılacak teklifler genelde genelde şunlardır;
1. Bir tabip nezareti altında, kilo vermek
2. Adele tonusunun arttırılması emeli ile spor yapılması
3. Uykudan evvel uyku ilaçları, sakinleştirici ve antihistaminik denilen allerji ilaçları
almamalı.
4. Uykudan 4 saat evvel ve hatta hiç alkol almamalı.
5. Uykudan 3 saat evvel ağır yemekten sakınmalı.
6. Çok yorgunluktan sakınmalı.
7. Uykuda yana yatmak tercih edilmeli.
8. Tüm yatağın baş tarafı yükseltilerek şahsın başı üstte eğimli yatmasını sağlamak
9. Konutta horlamayan bireylerin sizdilk evvel uykuya geçmelerini bekleyip, onların sizden
evvel uykuya geçmeleri için mühlet tanıyın.
Hastalığın kesin tanısı ve tip tayini, polisomnografi tetkiki ile uyku Laboratuvarlarında yapılmaktadır. Polisomnografide, rahatsızlığı olan şahıs, uyku laboratuvarında özel hazırlanmış sessiz odada, bir gece uyutulur. Vicuduna yerleştirilen elektrodlardan elde edilen kayıtlar kıymetlendirilir. bu biçimdece olağan bir gece uykusunda elde edilen sleep apnea sayısı;
0 ile 5 ortası hafifçe
5 ile 15 ortası orta
15 ile 25 ortası ve üstü ağır sleep apnea olarak kıymetlendirilir.
Bu güne kadar yüzlerce firma uykuda soluk durması ve horlamaya karşı aygıtlar geliştirmiştir. Kimileri hastaların pijamalarına, sırt üstü yatmamalarını sağlamak için tenis topu tenis topu yapıştırmalarını önermiş (Sırt üstü yatarken horlama daha fazlaca artar). Kimileri çene, boyun askıları, boyunluklar ve ağız içine yerleştirilen aygıtlar önermiş lakin, hiç bir fayda sağlamamıştır. Horlama sesi ile çalışıp hastayı uyandıran elektronik aygıtlar bulunmuştur. Bütün bunlar hastanın horlamadan ahenge alıştırmaları olarak düşünülmüştür. Lakin maalesef horlama kişinin denetiminde olmayan bir sorun olup tüm bu aygıtlar hastayı yalnızca uyutmamaya yöneliktir.
Bugün uygun olaylarda, Polisomnografik tetkik kararı elde edilen bilgiler doğrultusunda kullanılan, burun dışına maske ile takılarak müspet hava basıncı veren SPAP yahut BİPAP ismi verilen aygıtlar muvaffakiyet ile kullanılmaktadır.
Cerrahi tedavide, üstte da belirttiğimiz üzere, burun ucundan ses tellerine kadar tıkanmaya sebep olan
(geniz, ağıziçi ve boğaz bölümünde) anatomik yapılar temizlenir.
Bu maksatla çeşitli cerrahi metodlar uygulanmakta, bu yaklaşımlar cerrahiyi uygulayacak tabip tarafınca değerlendirilmekte ve olumlu sonuçlar alınmaktadır.
Sonuç olarak teklifim, Horlama ve apne atakları kişi ve ailesi için sorun haline gelmeden uzman hekiminiz ile görüşmeniz uygun olacaktır.
Prof.Dr.Selçuk Onart