Kemal Ulusaler: Bu kış güç fiyatları gündem olacak

Zübeyde

Global Mod
Global Mod
Ülkenin kendine has gündeminden dolayı gözümüzden kaçan, fakat önümüzdeki kış can yakıcı bir biçimde hissedeceğimiz global güç krizi bu günlerde dünya piyasalarını bir çok meşgul ediyor. Kriz aslına bakarsanız yaz başından bu yana petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki “step by step” formunda ilerlemesiyle sinyaller veriyordu. Eylül başı prestijiyle artık bir çok görünür olmaya başladı. Kimi öngörü sahibi ülkeler yaz ortasından itibaren tedbirlerini almaya başlamışlardı. Lakin ne tedbir alırlarsa alsınlar kaçınılmaz sonuç onları da vuracak. Bu kapitalizmin globalleşme siyasetlerinin bir kararı.

Pandemi daha sonrası (daha sonrası demek pek gerçek olmasa da…) piyasalardaki talep artışı ve arzın bu talebi karşılayamaması, özelleştirme siyasetlerinin başta İngiltere olmak üzere ülkemiz üzere bir oldukçalarında geri tepmesi, pandemide kırılan tedarik zincirinin tam olarak düzeltilememesi, kimi bölgesel mutabakatlar ve çatışmalar sorunun niçinleri olarak gösterilmekte. Fakat birbiri gerisine gelen ve süreğenleşen krizler bir diğer sebebi kapitalizmi gösteriyor.

KRİZ AVRUPA VE ASYA-PASİFİK’E YAYILDI

Eylül ayı prestijiyle Avrupa’da elektrik ve doğalgaz tedariğinde yetersizlikler yaşanmaya ve fiyatlar süratle tırmanmaya başladı. İngiltere aslına bakarsanız yüksek seyreden güç fiyatlarının yanı sıra artık de akaryakıt arzı derdi ile karşı karşıya. Hollanda, Almanya, Doğu Avrupa ülkelerinin pek birçok benzeri sıkıntıları yaşıyor. İtalya iki gün evvel elektrik ve doğalgaza hatırı sayılır artırımlar yaptı. O denli anlaşılıyor ki bu kış kira meblağlarından daha sonra güç fiyatları da Avrupa’da gündemde olacak.

Global güç krizi denmesinin niçini krizin ortasında bulunduğumuz günlerde Asya ve Asya-Pasifik’e yayılması. Bilhassa Çin’i etkilemiş olması. Çin, dünya nüfusunun yüzde 18’ini ve dünya iktisadının de yüzde 17’sini oluşturan bir ülke. Ayrıyeten dünya güç kaynaklarının yüzde 21‘ini üretirken yüzde 24’ünü de tüketmekte. Varsayımlara bakılırsa, 2030’lu senelerda dünyanın en büyük petrol tüketicisi olarak ABD’yi geçecek. Önümüzdeki beş on yıl ortasında de doğalgaz tüketiminde Rusya’yı geride bırakacak. bu biçimdesi devasa bir nüfus ve iktisadın gireceği krizler dünyayı derinden sarsar. olağan olarak gireceği memleketler arası ittifaklar da…

ÇİN GÜÇ ARZINA EHEMMİYET VERİYOR

Pekala, Çin özelinde yapılan güç krizi haberleri ne tabir ediyor. Çin sahiden bu biçimdesi bir kriz ortasında mi? Kriz arasındayse bu global yapıda nasıl tesirler yaratır?

Öncelikle Çin’in elektrik şebekesi son periyotta kâfi düzeye çekilmiş olup elektrik üretimi tüketiminin üzerindedir (Üretim; 7620 twh, tüketim; 6752 twh.). Konseyi gücü de sorun yaratmayacak düzeydedir.

Çin’de şu anda güç ve karbon salınımına yönelik yürütülmekte olan 42 siyaset ve program bulunmaktadır. China Energy Group’un Çin’deki 30 yılı aşkın siyaset ve program geliştirme, uygulama ve tahliline dayanan çalışmalar sürdürülmektedir. 2030 ve 2050 senelerına yönelik projeksiyonlar yapılmış ve yayımlanmış bulunmaktadır (Örneğin Chına Energy Outlook 2020 gibi).

Görüleceği üzere Çin güç arz güvenliğine son derece değer veren bir ülkedir. Lakin hiç bir senaryo kusursuz değildir. Hakikaten yaşanan Pandemi süreci tüm global senaryoları alt üst etmiştir. Çin de bundan nasibini almış bulunmakta.

Uzun müddetli durağan ve kısa periyodik sıçramalı ekonomik seyir kaçınılmaz problemler yaratmaktadır. Bunun kararı da Çin’de güç arzında sıkıntılar baş göstermiştir. Bölgesel elektrik kesintileri yaşanmakta, kömür ve doğalgaz arzında yetersizlikler oluşmaktadır.

Çin karbondioksit salınımlarını süreç içerisinde düşürme taahhüdünde bulundu. Bu taahhüt kararı, 2010 ile 2015 içinde Çin, GSYİH ünitesi başına güç tüketimini yüzde 18 oranında, GSYİH ünitesi başına karbondioksit salınımlarını ise yüzde 20 oranında düşürdü. Lakin elektrik üretiminin neredeyse yüzde 60’ını kömürden elde eden Çin için bu kömür arzında düşüşe ve kömür meblağlarının süratle yükselmesine niye oldu.

PETROL FİYATLARINI DOĞALGAZ ARTIRIYOR

Öte yandan dünya petrol meblağlarının giderek yüz dolarlara evrilmesi ve petrol fiyatlarına endeksli doğalgazında fiyatının artıyor olması ıstırabın hem Çin için birebir vakitte Avrupa için niye teşkil etmekte.

Yaşanan bu durumun, bilhassa Çin’in yaşadığı krizin global ekonomiyi sarsması kaçınılmaz. Örneğin Çin’deki Alüminyum, bakır çelik vb üretimin düşmesi… Örneğin Çin’in arz güvenliğini düşünerek LNG alımında fiyat arttırması… Ender toprak elementlerinde belirleyici güç olan Çin’in tedarik zincirinde yaratacağı boşluklar gibi…

SIKINTILAR HALKLARI CANINDAN BEZDİRİR

Ayrıyeten AUKUS Güvenlik İşbirliği muahedeleri üzere ittifaklarla Çin’in hâkim güç olmasının önüne geçilmeye çalışılmakta ve bu doğrultuda propaganda faaliyetleri yürütüldüğü de unutulmamalıdır. Çin krizi aşmak için kömür üretimini arttırırsa taahhüdü hatırlatılacak, üretimi arttırmayıp kriz ortasında kalırsa buna yönlenecek gibi…

Biz aslına bakarsan güç yoksulluğuna ve yoksunluğuna ‘alıştık’ lakin toplumsal devlet olgusundan giderek uzaklaşan Avrupa ve yeni bakılırsav alacak sol siyasal partileri sıkıntı günler bekliyor.

Kaynak linki burada, yalnızca alıntıdır

İbrahim Can yazdı: Ekonomik sürdürülebilirlik

Çin’in güç krizi dünya geneline enflasyon ihraç edebilir

Mohamed A. El-Erian: İktisadın sorunu talep değil arz
 
Üst