Arda
New member
[color=]Kadim Ne Demek? İslam’da Derin Bir Kavram[/color]
İnsanın zihnini meşgul eden kelimeler vardır; duyduğumuz anda içimizde bir merak uyandırır. “Kadim” kelimesi de onlardan biri. Ben ilk kez bu kelimeyle küçük yaşlarda dini sohbetlerde karşılaşmıştım. Büyükler “Allah kadimdir” derken aslında sıradan bir sıfat kullanmıyorlardı; bu, insanın zaman algısını altüst eden bir kavramdı. Bu yazıda hem anlamını hem de İslam’daki yerini tartışarak, farklı bakış açılarını paylaşmak istiyorum.
[color=]Kadim Kelimesinin Etimolojik ve Sözlük Anlamı[/color]
“Kadim” kelimesi Arapça kökenlidir. Sözlük anlamı “öncesiz, başlangıcı olmayan, ezeli”dir. İslam literatüründe ise özellikle Allah’ın sıfatlarını açıklarken kullanılır. Yani “kadim”, Allah’ın varlığının herhangi bir zamana veya başlangıca bağlı olmadığını ifade eder.
İmam Maturidi’nin eserlerinde “kadim” sıfatı, Allah’ın yaratılmışlardan tamamen farklı olduğunu anlatmak için öne çıkar. Çünkü yaratılan her şeyin bir başlangıcı vardır; ancak Allah’ın yoktur. Bu yönüyle “kadim” kavramı, insan aklının sınırlarını zorlayan bir ifade biçimidir.
[color=]İslam’da Kadim Kavramının Yeri[/color]
İslam inancında Allah’ın sıfatları iki grupta ele alınır: zâtî sıfatlar (Allah’a özgü olanlar) ve subûtî sıfatlar (yaratılmışlara da atfedilebilen ama Allah için mükemmel olanlar). “Kadim” sıfatı, Allah’ın zâtî sıfatlarından biridir. Bununla şunu vurgular: Allah’ın varlığı yaratılmış herhangi bir şeyin varlığından önce gelir ve O’nun varlığına bir başlangıç atfedilemez.
Bu açıdan bakıldığında, “kadim” kelimesi sadece teolojik bir tartışma konusu değil; aynı zamanda insanın zaman, varlık ve sonsuzluk algısını şekillendiren bir kavramdır.
[color=]Veriler ve Gerçek Hayattan Örneklerle Kadim Anlayışı[/color]
- Kur’an’da karşılığı: Kur’an’da doğrudan “kadim” kelimesi geçmez, fakat “evvel” (ilk) ve “ahîr” (son) isimleriyle aynı anlam boyutu vurgulanır (Hadid Suresi, 57:3). Burada Allah’ın zaman üstü varlığına işaret edilir.
- Kelam literatüründen örnek: Gazali, “Allah’ın kadimliği akılla anlaşılır” diyerek insanın zihinsel kapasitesini zorlayan bir mantık kurgusu sunar. Çünkü insan, her şeyin bir başlangıcı olması gerektiğini düşünür. Ancak Allah’ın “kadim” sıfatı bu zinciri kırar.
- Modern yorum: Bugün astrofizikte “Big Bang” teorisi evrenin bir başlangıcı olduğunu söylüyor. İslam alimleri bu bulguyu, Allah’ın “kadim” sıfatına bir destek olarak değerlendiriyorlar: Evrenin başlangıcı var ama Allah’ın yok.
Gerçek hayattan bir örnek vermek gerekirse; bir mümin dua ederken “Allah kadimdir, benim hayatımın başından sonuna her şeyi bilir” diye düşünür. Bu, kişinin hem tevekkülünü hem de güven hissini güçlendirir.
[color=]Kadim ve Toplumsal Cinsiyet Perspektifi[/color]
Erkekler genellikle “kadim” kavramına pratik bir bakış açısıyla yaklaşırlar. Onlara göre Allah’ın kadimliği, bir düzenin ve sistemin varlığını kanıtlar. Mesela bir erkek şöyle diyebilir: “Eğer Allah kadim olmasaydı, evrenin bu kadar mükemmel işleyişi olmazdı.” Bu, daha çok sonuç odaklı bir bakıştır.
Kadınlar ise “kadim” kavramına daha duygusal ve sosyal bir boyuttan yaklaşabilir. Onlar için “kadim” sıfatı, Allah’ın sonsuz merhametinin ve güvenilirliğinin sembolüdür. Bir kadın şöyle düşünebilir: “Allah kadimdir, yani her zaman vardı ve hep olacak; o halde ben hiçbir zaman yalnız değilim.” Bu bakış, sosyal ilişkilerde dayanışmayı ve duygusal güveni öne çıkarır.
Bu farklı bakış açıları bize şunu gösteriyor: Aynı kavram, farklı toplumsal rollerde farklı şekillerde anlam bulabiliyor.
[color=]Forum Tartışmasına Açık Sorular[/color]
1. Sizce “kadim” sıfatı Allah’ı daha iyi anlamamıza yardımcı mı oluyor, yoksa insan aklını zorlayan soyut bir ifade mi?
2. Evrenin bilimsel olarak bir başlangıcı olduğunu öğrendiğimizde, “kadim” kavramına bakışımız değişiyor mu?
3. Erkeklerin daha çok düzen ve sistem, kadınların ise merhamet ve güven boyutunda bu kavramı yorumlaması sizce toplumsal rollerimizin bir sonucu mu?
4. Günlük yaşamınızda “Allah kadimdir” düşüncesi size nasıl bir duygu ya da bakış açısı katıyor?
[color=]Sonuç: Zamanı Aşan Bir Sıfat[/color]
“Kadim” kelimesi sadece bir sıfat değil; insanın evren, zaman ve varlık anlayışını derinden etkileyen bir kavramdır. İslam’da Allah’ın kadimliği, O’nun varlığının mutlak olduğunu ve hiçbir şeye bağlı olmadığını ilan eder. Bu kavram erkeklerin pratik, kadınların ise duygusal yorumlarıyla zenginleşir.
Kısacası “kadim” tartışmaya açık, zihin açıcı ve insanın kendi varlığını sorgulamasına sebep olan bir kelime. Şimdi soruyu size bırakıyorum: “Allah’ın kadim olması” sizin için ne anlama geliyor? Bu düşünceyi günlük hayatta nasıl hissediyorsunuz?
İnsanın zihnini meşgul eden kelimeler vardır; duyduğumuz anda içimizde bir merak uyandırır. “Kadim” kelimesi de onlardan biri. Ben ilk kez bu kelimeyle küçük yaşlarda dini sohbetlerde karşılaşmıştım. Büyükler “Allah kadimdir” derken aslında sıradan bir sıfat kullanmıyorlardı; bu, insanın zaman algısını altüst eden bir kavramdı. Bu yazıda hem anlamını hem de İslam’daki yerini tartışarak, farklı bakış açılarını paylaşmak istiyorum.
[color=]Kadim Kelimesinin Etimolojik ve Sözlük Anlamı[/color]
“Kadim” kelimesi Arapça kökenlidir. Sözlük anlamı “öncesiz, başlangıcı olmayan, ezeli”dir. İslam literatüründe ise özellikle Allah’ın sıfatlarını açıklarken kullanılır. Yani “kadim”, Allah’ın varlığının herhangi bir zamana veya başlangıca bağlı olmadığını ifade eder.
İmam Maturidi’nin eserlerinde “kadim” sıfatı, Allah’ın yaratılmışlardan tamamen farklı olduğunu anlatmak için öne çıkar. Çünkü yaratılan her şeyin bir başlangıcı vardır; ancak Allah’ın yoktur. Bu yönüyle “kadim” kavramı, insan aklının sınırlarını zorlayan bir ifade biçimidir.
[color=]İslam’da Kadim Kavramının Yeri[/color]
İslam inancında Allah’ın sıfatları iki grupta ele alınır: zâtî sıfatlar (Allah’a özgü olanlar) ve subûtî sıfatlar (yaratılmışlara da atfedilebilen ama Allah için mükemmel olanlar). “Kadim” sıfatı, Allah’ın zâtî sıfatlarından biridir. Bununla şunu vurgular: Allah’ın varlığı yaratılmış herhangi bir şeyin varlığından önce gelir ve O’nun varlığına bir başlangıç atfedilemez.
Bu açıdan bakıldığında, “kadim” kelimesi sadece teolojik bir tartışma konusu değil; aynı zamanda insanın zaman, varlık ve sonsuzluk algısını şekillendiren bir kavramdır.
[color=]Veriler ve Gerçek Hayattan Örneklerle Kadim Anlayışı[/color]
- Kur’an’da karşılığı: Kur’an’da doğrudan “kadim” kelimesi geçmez, fakat “evvel” (ilk) ve “ahîr” (son) isimleriyle aynı anlam boyutu vurgulanır (Hadid Suresi, 57:3). Burada Allah’ın zaman üstü varlığına işaret edilir.
- Kelam literatüründen örnek: Gazali, “Allah’ın kadimliği akılla anlaşılır” diyerek insanın zihinsel kapasitesini zorlayan bir mantık kurgusu sunar. Çünkü insan, her şeyin bir başlangıcı olması gerektiğini düşünür. Ancak Allah’ın “kadim” sıfatı bu zinciri kırar.
- Modern yorum: Bugün astrofizikte “Big Bang” teorisi evrenin bir başlangıcı olduğunu söylüyor. İslam alimleri bu bulguyu, Allah’ın “kadim” sıfatına bir destek olarak değerlendiriyorlar: Evrenin başlangıcı var ama Allah’ın yok.
Gerçek hayattan bir örnek vermek gerekirse; bir mümin dua ederken “Allah kadimdir, benim hayatımın başından sonuna her şeyi bilir” diye düşünür. Bu, kişinin hem tevekkülünü hem de güven hissini güçlendirir.
[color=]Kadim ve Toplumsal Cinsiyet Perspektifi[/color]
Erkekler genellikle “kadim” kavramına pratik bir bakış açısıyla yaklaşırlar. Onlara göre Allah’ın kadimliği, bir düzenin ve sistemin varlığını kanıtlar. Mesela bir erkek şöyle diyebilir: “Eğer Allah kadim olmasaydı, evrenin bu kadar mükemmel işleyişi olmazdı.” Bu, daha çok sonuç odaklı bir bakıştır.
Kadınlar ise “kadim” kavramına daha duygusal ve sosyal bir boyuttan yaklaşabilir. Onlar için “kadim” sıfatı, Allah’ın sonsuz merhametinin ve güvenilirliğinin sembolüdür. Bir kadın şöyle düşünebilir: “Allah kadimdir, yani her zaman vardı ve hep olacak; o halde ben hiçbir zaman yalnız değilim.” Bu bakış, sosyal ilişkilerde dayanışmayı ve duygusal güveni öne çıkarır.
Bu farklı bakış açıları bize şunu gösteriyor: Aynı kavram, farklı toplumsal rollerde farklı şekillerde anlam bulabiliyor.
[color=]Forum Tartışmasına Açık Sorular[/color]
1. Sizce “kadim” sıfatı Allah’ı daha iyi anlamamıza yardımcı mı oluyor, yoksa insan aklını zorlayan soyut bir ifade mi?
2. Evrenin bilimsel olarak bir başlangıcı olduğunu öğrendiğimizde, “kadim” kavramına bakışımız değişiyor mu?
3. Erkeklerin daha çok düzen ve sistem, kadınların ise merhamet ve güven boyutunda bu kavramı yorumlaması sizce toplumsal rollerimizin bir sonucu mu?
4. Günlük yaşamınızda “Allah kadimdir” düşüncesi size nasıl bir duygu ya da bakış açısı katıyor?
[color=]Sonuç: Zamanı Aşan Bir Sıfat[/color]
“Kadim” kelimesi sadece bir sıfat değil; insanın evren, zaman ve varlık anlayışını derinden etkileyen bir kavramdır. İslam’da Allah’ın kadimliği, O’nun varlığının mutlak olduğunu ve hiçbir şeye bağlı olmadığını ilan eder. Bu kavram erkeklerin pratik, kadınların ise duygusal yorumlarıyla zenginleşir.
Kısacası “kadim” tartışmaya açık, zihin açıcı ve insanın kendi varlığını sorgulamasına sebep olan bir kelime. Şimdi soruyu size bırakıyorum: “Allah’ın kadim olması” sizin için ne anlama geliyor? Bu düşünceyi günlük hayatta nasıl hissediyorsunuz?