Fed ortasında şahin isyanı var. Çok fazla para basıldığını düşünenlerle enflasyon furyasının kalıcı olabileceğinden kaygı duyanlar, basın üzerinden güvercin çoğunluğa yaylım ateşi açıyorlar. Bilhassa konut meblağları ve kiralarda artış şahinleri epey ürkütüyor, zira tarihi deneyim bu fiyat artışlarının geri çevrilmesinin epey güç olduğunu gösterdi.
Şayet Delta varyantı ABD’de ekonomik aktiviteye sert bir darbe vurmazsa, Fed yıl sonundan evvel tahvil alımlarını ayda $120 milyardan $80 milyara indirecek. Bu geleceği fiyatlayan Dolar Endeksi bugün 93.155’le 2021 doruğunu zorluyor. ABD 10 yıllık DİBS getirisi ise öğlen saatlerinde %1.37’ye vurdu. Hala yıl sonunda %2’ye yükselir der FÖŞ.
Enflasyon ise süreksiz değil. Bu hususta farklı bir makalem planlama kademesinde. Lakin sıcak meze olarak Füsun S Nebil’in “Çip Krizi Otomotiv Bölümüne 110 Milyar $’a Mal Olacak” başlıklı makalesini okumanızı öneririm. Link aşağıda:
www.paraanaliz.com
Planladığım makalenin ana fikri şu: Tedarik zincirlerinde aksamalar süreksiz değil, en az 2 yıl sürecek. Bu mühlet zarfında Fed-AMB amaçları üstünde seyredecek enflasyon, beklentileri de zıvanadan çıkartarak acil mali sıkılaştırma gerektirecek.
Aslında bu kadarı bile burnuna kadar döviz borçlu Gelişmekte Olan Ülke (GOÜ, Piyasalar = GOP) şirketleri için facia demek. Borçların faiz ve anaparasını ödemek cirodan istihdam ve sabit sermaye yatırımına ayrılacak hissenin azalmasına denk geliyor.
Lakin, buraya kadar kıssayı GOÜ’i takip eden herkes ezberledi. Kıssanın yeni olan faslı Asya. Evet, pandemide azimli atakları ile virüsü bertaraf ettiği düşünülen Asya. Maalesef Asya’nın aşılama kampanyası yerine karantina ve kapanmalar üzerine konseyi Covid-19’la savaş stratejisi her ülkede çöktü.
Halihazırda salgının başladığı Wuhan Eyaleti’nin bir daha karantina altında olduğunu biliyor muydunuz? Fakat Güney Kore, Singapur, Tayland, Endonezya, Malezya, hatta Avustralya ve Yeni Zelanda bile tecrit stratejisini muvaffakiyetle yürütemediler. Niçin değerli anlatacağım.
Dünyayı bir konveyör jenerasyonu olarak görün. Afrika ve Latin Amerika Asya’ya ham husus satıyor. Asya bunlardan ucuz ve orta katma pahalı sanayi mamulleri üretip, başta ABD ve Avrupa, tüm dünyaya satıyor.
Latin Amerika’da hala günde en az 100 bin Covid-19 olayı ve 2.500 mevt rapor ediliyor. Afrika’da Ağustos başında yeni bir hadise tepesi kaydedildi. Bu dorukların işgücü verimliliğini etkilememesi imkansız. Maden ocağı yahut kakao tarlasına hastalık girdi mi, üretim filan kalmaz.
Lakin sorun daha büyük, hasta çalışanlar tarafınca hazırlanan/hasatı yapılan ham unsurlar de virüs taşıyabilir ve bu yolla Asya’da sıçrar. Asya’da üretim aksadığında, ABD ve Avrupa’da arz daralacağı için fiyatlar mecburî olarak artar.
Bu noktada Çin’e özel bir parantez açmak zorundayım. Xi Jinping’in ne yapmaya çalıştığı hiç muhakkak değil. Yeni teknoloji şirketleri adeta kamulaştırıldı. Uzmanların birden fazla finansal ve direkt yatırımcılara Çin’e gitmeyin diyor. Çin ABD’yle giriştiği amansız yarışta en büyük avantajı hızla uzunluk atan yeni teknoloji şirketleriydi. Bunların Beijing’in sıkı kontrolü altında yaratıcı güçlerini müdafaaları imkansız. Birtakım kaynaklara bakılırsa, artık de sayıları 12 bini aşan Çin’li milyarderlerin üstüne gidilecek. Özetle Çin, ülkeyi zenginleştiren “altın yumurtlayan kazları” kesmekle meşgul. İktisadının yalnızca konjonktürel niçinlerle değil, seküler, yani trend olarak yavaşlaması çok yüksek bir mümkünlük.
OECD’nin saptadığı niçinlerle benim münasebetlerim emsal değil: Covid-19 korkusu yüzünden beşerler konut haricinde tüketimi kısıyor. Fakat, OECD bulguları tezimi destekliyor: Gelişmiş Ülkeler’den gelen talebin daralması da GOÜ’i sıkıntı durumda bırakacak.
GOÜ araştırmaları ile ünlü olan Capital Economics’in Hindistan Büro’su kıdemli ekonomisti Shilan Shah GOÜ için geleceğin karanlık olduğu görüşüme katılıyor. Shah’a nazaran yeni Covid-19 dalgaları birincisine nazaran daha az ekonomik hasar üretiyor. Velakin, her dalga GOÜ devletlerinin aslına bakarsan hudutlu olan bütçe ve nakdî direncini de biraz daha kırıyor.
Ek olarak, Delta’nın yayılması ile turizmde toparlanma birkaç sene ötelenirken, Çin’in yavaşlaması ona emtia ve ucuz yarı-mamul sanayi eserleri satanları sıkıntı durumda bırakıyor.
Küresel fonlar da GOP’ın sonbaharının geldiğini farkettiler. International Institute of Finance kayıtlarına bakılırsa, Temmuz ayında GOP’a net finansman girişleri 10 ayın en düşük seviyesi olan $7.7 milyara geriledi. Bilhassa büyümeye hassas pay senetlerinden $10.5 milyar kaçmasını not edelim.
GOÜ’in bu badireleri aşması bir kaç yıl sürecek. Ancak, vakit içinderı kaldı mı? Geçen Pazartesi Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), global iklim durumu hakkında en son kapsamlı raporunu sundu.
Rapor’daki bulgular Türkiye dahil tüm GOÜ hükümetlerinin uykularını kaçırmalı. İklim değişikliği artık geri dönülmez eşiği aştı. Bu eşik 1.5C ısı artışı. GOÜ’in iklim değişikliği ile çaba için (toplu olarak) senede $200-300 milyar taze kaynağa muhtaçlıkları olduğu hesaplanıyor. Bulamazlarsa, turizmi kaybedecekler, su külfeti ve ziraî mahsul kaybı yaşayacaklar. Sıhhat sistemi yeterlice zorlanacak. Göçmen istilasına uğrayacaklar.
Üstelik, önde gelen GOÜ’i yönetenlere bakın: Brezilya’da Bolsanaro, Hindistan’da Modi, Rusya’da Putin, Çin’de Xi, bizde Erdoğan. Sizce bu isimlerden hangisi uzun vadeli planlama ile yukarda saydığım tehlikeleri bertaraf etmeye hazır görünüyor?
FÖŞ
Şayet Delta varyantı ABD’de ekonomik aktiviteye sert bir darbe vurmazsa, Fed yıl sonundan evvel tahvil alımlarını ayda $120 milyardan $80 milyara indirecek. Bu geleceği fiyatlayan Dolar Endeksi bugün 93.155’le 2021 doruğunu zorluyor. ABD 10 yıllık DİBS getirisi ise öğlen saatlerinde %1.37’ye vurdu. Hala yıl sonunda %2’ye yükselir der FÖŞ.
Enflasyon ise süreksiz değil. Bu hususta farklı bir makalem planlama kademesinde. Lakin sıcak meze olarak Füsun S Nebil’in “Çip Krizi Otomotiv Bölümüne 110 Milyar $’a Mal Olacak” başlıklı makalesini okumanızı öneririm. Link aşağıda:
Füsun Nebil: Çip Krizi Otomotiv Sektörüne 110 Milyar $’a Mal Olacak - Paraanaliz
General Motors geçen hafta yaptığı açıklamada, Kuzey Amerika’daki üç kamyonet montaj tesisinin önümüzdeki hafta kapatılacağını söyledi. Çünkü küresel yarı…
Planladığım makalenin ana fikri şu: Tedarik zincirlerinde aksamalar süreksiz değil, en az 2 yıl sürecek. Bu mühlet zarfında Fed-AMB amaçları üstünde seyredecek enflasyon, beklentileri de zıvanadan çıkartarak acil mali sıkılaştırma gerektirecek.
Aslında bu kadarı bile burnuna kadar döviz borçlu Gelişmekte Olan Ülke (GOÜ, Piyasalar = GOP) şirketleri için facia demek. Borçların faiz ve anaparasını ödemek cirodan istihdam ve sabit sermaye yatırımına ayrılacak hissenin azalmasına denk geliyor.
Lakin, buraya kadar kıssayı GOÜ’i takip eden herkes ezberledi. Kıssanın yeni olan faslı Asya. Evet, pandemide azimli atakları ile virüsü bertaraf ettiği düşünülen Asya. Maalesef Asya’nın aşılama kampanyası yerine karantina ve kapanmalar üzerine konseyi Covid-19’la savaş stratejisi her ülkede çöktü.
Halihazırda salgının başladığı Wuhan Eyaleti’nin bir daha karantina altında olduğunu biliyor muydunuz? Fakat Güney Kore, Singapur, Tayland, Endonezya, Malezya, hatta Avustralya ve Yeni Zelanda bile tecrit stratejisini muvaffakiyetle yürütemediler. Niçin değerli anlatacağım.
Dünyayı bir konveyör jenerasyonu olarak görün. Afrika ve Latin Amerika Asya’ya ham husus satıyor. Asya bunlardan ucuz ve orta katma pahalı sanayi mamulleri üretip, başta ABD ve Avrupa, tüm dünyaya satıyor.
Latin Amerika’da hala günde en az 100 bin Covid-19 olayı ve 2.500 mevt rapor ediliyor. Afrika’da Ağustos başında yeni bir hadise tepesi kaydedildi. Bu dorukların işgücü verimliliğini etkilememesi imkansız. Maden ocağı yahut kakao tarlasına hastalık girdi mi, üretim filan kalmaz.
Lakin sorun daha büyük, hasta çalışanlar tarafınca hazırlanan/hasatı yapılan ham unsurlar de virüs taşıyabilir ve bu yolla Asya’da sıçrar. Asya’da üretim aksadığında, ABD ve Avrupa’da arz daralacağı için fiyatlar mecburî olarak artar.
Bu noktada Çin’e özel bir parantez açmak zorundayım. Xi Jinping’in ne yapmaya çalıştığı hiç muhakkak değil. Yeni teknoloji şirketleri adeta kamulaştırıldı. Uzmanların birden fazla finansal ve direkt yatırımcılara Çin’e gitmeyin diyor. Çin ABD’yle giriştiği amansız yarışta en büyük avantajı hızla uzunluk atan yeni teknoloji şirketleriydi. Bunların Beijing’in sıkı kontrolü altında yaratıcı güçlerini müdafaaları imkansız. Birtakım kaynaklara bakılırsa, artık de sayıları 12 bini aşan Çin’li milyarderlerin üstüne gidilecek. Özetle Çin, ülkeyi zenginleştiren “altın yumurtlayan kazları” kesmekle meşgul. İktisadının yalnızca konjonktürel niçinlerle değil, seküler, yani trend olarak yavaşlaması çok yüksek bir mümkünlük.
OECD’nin saptadığı niçinlerle benim münasebetlerim emsal değil: Covid-19 korkusu yüzünden beşerler konut haricinde tüketimi kısıyor. Fakat, OECD bulguları tezimi destekliyor: Gelişmiş Ülkeler’den gelen talebin daralması da GOÜ’i sıkıntı durumda bırakacak.
GOÜ araştırmaları ile ünlü olan Capital Economics’in Hindistan Büro’su kıdemli ekonomisti Shilan Shah GOÜ için geleceğin karanlık olduğu görüşüme katılıyor. Shah’a nazaran yeni Covid-19 dalgaları birincisine nazaran daha az ekonomik hasar üretiyor. Velakin, her dalga GOÜ devletlerinin aslına bakarsan hudutlu olan bütçe ve nakdî direncini de biraz daha kırıyor.
Ek olarak, Delta’nın yayılması ile turizmde toparlanma birkaç sene ötelenirken, Çin’in yavaşlaması ona emtia ve ucuz yarı-mamul sanayi eserleri satanları sıkıntı durumda bırakıyor.
Küresel fonlar da GOP’ın sonbaharının geldiğini farkettiler. International Institute of Finance kayıtlarına bakılırsa, Temmuz ayında GOP’a net finansman girişleri 10 ayın en düşük seviyesi olan $7.7 milyara geriledi. Bilhassa büyümeye hassas pay senetlerinden $10.5 milyar kaçmasını not edelim.
GOÜ’in bu badireleri aşması bir kaç yıl sürecek. Ancak, vakit içinderı kaldı mı? Geçen Pazartesi Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), global iklim durumu hakkında en son kapsamlı raporunu sundu.
Rapor’daki bulgular Türkiye dahil tüm GOÜ hükümetlerinin uykularını kaçırmalı. İklim değişikliği artık geri dönülmez eşiği aştı. Bu eşik 1.5C ısı artışı. GOÜ’in iklim değişikliği ile çaba için (toplu olarak) senede $200-300 milyar taze kaynağa muhtaçlıkları olduğu hesaplanıyor. Bulamazlarsa, turizmi kaybedecekler, su külfeti ve ziraî mahsul kaybı yaşayacaklar. Sıhhat sistemi yeterlice zorlanacak. Göçmen istilasına uğrayacaklar.
Üstelik, önde gelen GOÜ’i yönetenlere bakın: Brezilya’da Bolsanaro, Hindistan’da Modi, Rusya’da Putin, Çin’de Xi, bizde Erdoğan. Sizce bu isimlerden hangisi uzun vadeli planlama ile yukarda saydığım tehlikeleri bertaraf etmeye hazır görünüyor?
FÖŞ