En beğendiğim düşünürlerden biri olan KONDA GM Bekir Ağırdır’ı okuyorum:
“İnanması epey güç lakin bu hafta ülkede üretim durdu. Üstelik mucize diye gözlerdeki ışıltılarla anlatılan yeni ekonomik programa rağmen güç yetersizliği niçiniyle üretim durdu.
Pekala bu biçimdesine kıymetli bir olayın muhalefetin de ekranlardaki tartışmalarında hatta toplumsal medyanın bile gereğince gündeminde olmaması olağan mi sizce?”
“Bu hafta sadece sanayi üretimi değil kar niçiniyle hayat da durdu. Bilhassa İstanbul’da. Ve biz kar yağışı boyunca merkezi otoritenin kurumlarının mı mahallî idare kurumlarının mı işini eksik yaptığını tartıştık. Daha ilginci belediye liderinin kar yağarken nerede olduğu, kimle olduğu, ne yediği konusunda haber, haberi yalanlama, yalanlamayı da yalanlama ile fazlaca lakin epey meşguldük”.
Canımdan epeyce sevdiğimi Liderim Erdoğan yardımıyla Türkiye pre-teknoloji toplumundan post-truth toplumuna geçti. Hiç mola vermeden, gerilikten ileri zekalılığa terfi ettik. Bu mucizevi inkişafın bir ikinci örneği için ParaAnaliz’e döneyim:
“Atlanta Fed Lideri Raphael Bostic, Fed’in enflasyonu yatıştırmak için daha agresif bir yaklaşıma muhtaçlık olduğunu değerlendirmesi halinde 50 baz puanlık faiz artırımını seçebileceğini söylemiş oldu.
*****
Giresun’daki toplu açılış merasiminde Cumhurbaşkanı Erdoğan, doları ve faizi düşürdüklerini enflasyonun da düşeceğini belirterek “Enflasyonun sizlerin üzerinde önemli bir yük haline dönüştüğünü biliyoruz, görüyoruz. Bakın tekrar ediyorum faizle çabamızı biliyorsunuz. Faizi indireceğiz ve indiriyoruz. Bilin ki, enflasyondan inecek daha düşecek” dedi”.
Yok dayanamadım, ortasında bulunduğumuz ilmi sefaleti açıklaması açısından, dostum ve ekonomist Cemre Yoldaş’a kulak verelim bir arada:
“Safsatalara inanmak için epeyce gayret harcamaya gerek yoktur. Zira beşerler ekseriyetle tercih ettikleri sonuçlarla en yeterli biçimde uyumlu olan var iseyımları seçme eğilimi gösterirler. Bu yüzden de kendi kanısını destekleyecek olan argümanları rasyonelleştirme olayına girişir”.
Bu uzun girizgah kuraldı, zira size Fed’in bizi nasıl öpeceğini anlatacağım. Fakat, kime kulak vermeyecek. Zira, enflasyonun bizatihi düşeceğine inanmak daha az acı veriyor.
Ek olarak, yalnız ülkemiz değil, tüm dünyada hatırı sayılır bir azınlık da Fed’in 2022-2023 devrinde 7-8 kere faiz artıracağına inanmıyor. Hele bir de senede en az $500 milyarlık bilanço daraltacağı öngörüsü akla yakın durmuyor. Samimi konuşayım, ben de yakın geçmişte Fed’in tırsma deneyimlerine dayanarak bu seferki sıkılaştırma maratonunu kuşkuyla karşıladım. Uygun de, bu defa dünya konjonktürü geçmişe nazaran fazlaca farklı. Enflasyon baskıları genele yayıldı. Güç emtialarında süregelen yükseliş, Çin’in sıfır hadise siyaseti, gübre fiyatlarının çiftçinin canını yakıp ziraî üretimi azaltması ve başta çip krizi olmak üzere bir dizi kritik girdide yaşanan darlıklar enflasyonun 2024-2025’tilk evvel rayına oturamayacağını anımsatıyor bana. Manşet enflasyon birkaç yıl merkez bankası amaçlarının epeyce üstünde seyrederse, beklentilere sirayet eder. Keşke Liderim Erdoğan ve bir daha liderim Prof Kavcıoğlu bu makaleyi okuyup, bana DM atsa da anlatsam: Bizim enflasyon kendi başına düşmez, zira temel sebebi habis beklentiler. Fed bu defa da yolundan cayarsa, kredibilitesi TCMB ligine düşer.
Fed’in korkak çıkacağına inananlar yanında, bir de “Yahu, Türkiye’den kaçacak sıcak para kalmadı, ABD’yle ticaretimiz de kuş burnu kadar, Fed biz kasmaz” diyenler var. Doğrudur, lakin eksiktir.
Senede $165 milyar dış borç yenilemek zorunda olan bir ülkeyiz, bu nasıl finanse edilir bilir misiniz? $10-15 milyarı kokain parasıyla (net yanılgı ve noksan) desek, geri kalanı sendikasyon kredileri ve bilumum tahvilatla finanse ederiz. Dış borcun ikinci bir ayrımı daha vurgulanmalı: $165 milyarın üçte ikisi dış ticaret finansmanından kaynaklanan yükümlülük, geri kalan proje finansmanı borçları. Birincisini finanse etmek daha kolay, zira teminat olarak mal yahut hizmet vardır. Lakin, proje kredileri aslında TL gelir üretecek bir yatırıma verilen FX krediler olduğu için, küresel finansal şartlara çok hassastır. Son olarak da kamu bu sene en az $10 milyar borçlanacak. Bu ihraçlar da ABD tahvil faizi ve Gelişmekte Olan Ülke tahvillerine iştahtan etkilenir.
Başlayalım dış ticaret yükümlüklerinden. Evet, bunlar kolay finanse edilir, lakin maliyet fed funds oranına bağlı olarak yükselir. Hala LIBOR + 225 puandan borçlanan bir banka, takriben 275 baz puan dolar faiz ödüyor (çıplak maliyet). Sene sonunda bu meblağ 400-425 baz puana çıkar. Yani, sendikasyonun maliyeti en az %25 yükselir. Bu da ihracat ve ithalat fiyatına yansır.
Proje kredilerini büsbütün yenilemek fazlaca değerliye oturacak. Zira bunlar ABD 2-10 yıl vadeli tahvillerinin getirisi kadar, Türkiye’nin kredi notuna ve CDS’ne bakar. Erdoğan faizleri sene boyunca kesmeyi aklına koyduysa, kredi notu düşer, CDS primi 650-700 puan ortasına oturur. Bu senaryoda da hala 3-7 yıl vadede %6.40 – %7.70 içinde değişen Eurotahvil faizi %8-9’un de üstüne çıkar. Özel kuruluşlar bu faizden borçlanmaz, bir daha finansman oranını %100’ün altına çeker. Geçmişte bu oran %80’a kadar geriledi. Yani, $55 milyar vadesi gelen uzun vadeli kredi ve tahvilin $11 milyarı döviz olarak Türkiye’den çıkar. Hazine $10 milyar borçlanır, lakin kamu borcunun “konveksitesi” yükselir, yani yalnız dolar/TL kuruna değil, FX faizlere de hassas duruma düşer. Şayet Fed sıkılaştırması 2023 yılında sürerse, bütçeden dış borca ödenecek masraf süratle yükselir.
Fed biz öper, Sevgili Yengelerim. Bunun aksisini söylemek post-truth’tur. Yani safsata.
FÖŞ
İngilizce YouTube kanalımız Real Turkey Channel’i ziyaret etmeniz ricasıyla..
Şahsi websitemden bir sayfa, ziyaret ederseniz güleceksiniz.
“İnanması epey güç lakin bu hafta ülkede üretim durdu. Üstelik mucize diye gözlerdeki ışıltılarla anlatılan yeni ekonomik programa rağmen güç yetersizliği niçiniyle üretim durdu.
Pekala bu biçimdesine kıymetli bir olayın muhalefetin de ekranlardaki tartışmalarında hatta toplumsal medyanın bile gereğince gündeminde olmaması olağan mi sizce?”
“Bu hafta sadece sanayi üretimi değil kar niçiniyle hayat da durdu. Bilhassa İstanbul’da. Ve biz kar yağışı boyunca merkezi otoritenin kurumlarının mı mahallî idare kurumlarının mı işini eksik yaptığını tartıştık. Daha ilginci belediye liderinin kar yağarken nerede olduğu, kimle olduğu, ne yediği konusunda haber, haberi yalanlama, yalanlamayı da yalanlama ile fazlaca lakin epey meşguldük”.
Canımdan epeyce sevdiğimi Liderim Erdoğan yardımıyla Türkiye pre-teknoloji toplumundan post-truth toplumuna geçti. Hiç mola vermeden, gerilikten ileri zekalılığa terfi ettik. Bu mucizevi inkişafın bir ikinci örneği için ParaAnaliz’e döneyim:
“Atlanta Fed Lideri Raphael Bostic, Fed’in enflasyonu yatıştırmak için daha agresif bir yaklaşıma muhtaçlık olduğunu değerlendirmesi halinde 50 baz puanlık faiz artırımını seçebileceğini söylemiş oldu.
*****
Giresun’daki toplu açılış merasiminde Cumhurbaşkanı Erdoğan, doları ve faizi düşürdüklerini enflasyonun da düşeceğini belirterek “Enflasyonun sizlerin üzerinde önemli bir yük haline dönüştüğünü biliyoruz, görüyoruz. Bakın tekrar ediyorum faizle çabamızı biliyorsunuz. Faizi indireceğiz ve indiriyoruz. Bilin ki, enflasyondan inecek daha düşecek” dedi”.
Yok dayanamadım, ortasında bulunduğumuz ilmi sefaleti açıklaması açısından, dostum ve ekonomist Cemre Yoldaş’a kulak verelim bir arada:
“Safsatalara inanmak için epeyce gayret harcamaya gerek yoktur. Zira beşerler ekseriyetle tercih ettikleri sonuçlarla en yeterli biçimde uyumlu olan var iseyımları seçme eğilimi gösterirler. Bu yüzden de kendi kanısını destekleyecek olan argümanları rasyonelleştirme olayına girişir”.
Bu uzun girizgah kuraldı, zira size Fed’in bizi nasıl öpeceğini anlatacağım. Fakat, kime kulak vermeyecek. Zira, enflasyonun bizatihi düşeceğine inanmak daha az acı veriyor.
Ek olarak, yalnız ülkemiz değil, tüm dünyada hatırı sayılır bir azınlık da Fed’in 2022-2023 devrinde 7-8 kere faiz artıracağına inanmıyor. Hele bir de senede en az $500 milyarlık bilanço daraltacağı öngörüsü akla yakın durmuyor. Samimi konuşayım, ben de yakın geçmişte Fed’in tırsma deneyimlerine dayanarak bu seferki sıkılaştırma maratonunu kuşkuyla karşıladım. Uygun de, bu defa dünya konjonktürü geçmişe nazaran fazlaca farklı. Enflasyon baskıları genele yayıldı. Güç emtialarında süregelen yükseliş, Çin’in sıfır hadise siyaseti, gübre fiyatlarının çiftçinin canını yakıp ziraî üretimi azaltması ve başta çip krizi olmak üzere bir dizi kritik girdide yaşanan darlıklar enflasyonun 2024-2025’tilk evvel rayına oturamayacağını anımsatıyor bana. Manşet enflasyon birkaç yıl merkez bankası amaçlarının epeyce üstünde seyrederse, beklentilere sirayet eder. Keşke Liderim Erdoğan ve bir daha liderim Prof Kavcıoğlu bu makaleyi okuyup, bana DM atsa da anlatsam: Bizim enflasyon kendi başına düşmez, zira temel sebebi habis beklentiler. Fed bu defa da yolundan cayarsa, kredibilitesi TCMB ligine düşer.
Fed’in korkak çıkacağına inananlar yanında, bir de “Yahu, Türkiye’den kaçacak sıcak para kalmadı, ABD’yle ticaretimiz de kuş burnu kadar, Fed biz kasmaz” diyenler var. Doğrudur, lakin eksiktir.
Senede $165 milyar dış borç yenilemek zorunda olan bir ülkeyiz, bu nasıl finanse edilir bilir misiniz? $10-15 milyarı kokain parasıyla (net yanılgı ve noksan) desek, geri kalanı sendikasyon kredileri ve bilumum tahvilatla finanse ederiz. Dış borcun ikinci bir ayrımı daha vurgulanmalı: $165 milyarın üçte ikisi dış ticaret finansmanından kaynaklanan yükümlülük, geri kalan proje finansmanı borçları. Birincisini finanse etmek daha kolay, zira teminat olarak mal yahut hizmet vardır. Lakin, proje kredileri aslında TL gelir üretecek bir yatırıma verilen FX krediler olduğu için, küresel finansal şartlara çok hassastır. Son olarak da kamu bu sene en az $10 milyar borçlanacak. Bu ihraçlar da ABD tahvil faizi ve Gelişmekte Olan Ülke tahvillerine iştahtan etkilenir.
Başlayalım dış ticaret yükümlüklerinden. Evet, bunlar kolay finanse edilir, lakin maliyet fed funds oranına bağlı olarak yükselir. Hala LIBOR + 225 puandan borçlanan bir banka, takriben 275 baz puan dolar faiz ödüyor (çıplak maliyet). Sene sonunda bu meblağ 400-425 baz puana çıkar. Yani, sendikasyonun maliyeti en az %25 yükselir. Bu da ihracat ve ithalat fiyatına yansır.
Proje kredilerini büsbütün yenilemek fazlaca değerliye oturacak. Zira bunlar ABD 2-10 yıl vadeli tahvillerinin getirisi kadar, Türkiye’nin kredi notuna ve CDS’ne bakar. Erdoğan faizleri sene boyunca kesmeyi aklına koyduysa, kredi notu düşer, CDS primi 650-700 puan ortasına oturur. Bu senaryoda da hala 3-7 yıl vadede %6.40 – %7.70 içinde değişen Eurotahvil faizi %8-9’un de üstüne çıkar. Özel kuruluşlar bu faizden borçlanmaz, bir daha finansman oranını %100’ün altına çeker. Geçmişte bu oran %80’a kadar geriledi. Yani, $55 milyar vadesi gelen uzun vadeli kredi ve tahvilin $11 milyarı döviz olarak Türkiye’den çıkar. Hazine $10 milyar borçlanır, lakin kamu borcunun “konveksitesi” yükselir, yani yalnız dolar/TL kuruna değil, FX faizlere de hassas duruma düşer. Şayet Fed sıkılaştırması 2023 yılında sürerse, bütçeden dış borca ödenecek masraf süratle yükselir.
Fed biz öper, Sevgili Yengelerim. Bunun aksisini söylemek post-truth’tur. Yani safsata.
FÖŞ
İngilizce YouTube kanalımız Real Turkey Channel’i ziyaret etmeniz ricasıyla..
Şahsi websitemden bir sayfa, ziyaret ederseniz güleceksiniz.