Her sabah başımda düzinelerce makale için çılgın fikirler, yataktan “Eureka” diye fırlayarak kalkıyorum. Bilgisayarın başına geçip, makaleyi toparlayacak bilgi ve referanslara bakarken, birden gündem değişiyor. Gündemi takip etmekten körpe dimağım yorgun düştü, lakin son bir ayda tek bir satır yazamadım. Ben Büyük Fotoğraf fetişistiyim. Büyük resmi görmeden pikseller hakkında yazmak adeta kabir azabı.
Sonunda kendime iki tokat atıp, bildiklerimi ve önnazaranbildiklerimi kağıda döktüm, yani PC’nin ana belleğinde bitlere naklettim. 011111011100001010101111101
Sanki diyorum, Milenyallarin çocukları okuma-yazma öğrenmeye gerek duyacaklar mı, yoksa emojilerle yazışıp, niyetlerini birbirlerine upload mı edecekler? Fakat o günleri görmeden, acı gerçeği koklayıp lisanımızın ucuyla tadalım.
FÖŞ
FÖŞ’ün ferdî websitesi hasretle ziyaretinizi bekliyor.
Bir de ekonomi-politika içerikleri yayınlayan İngilizce YouTube kanalımız var, Real Turkey Channel, bir göz atın.
Sonunda kendime iki tokat atıp, bildiklerimi ve önnazaranbildiklerimi kağıda döktüm, yani PC’nin ana belleğinde bitlere naklettim. 011111011100001010101111101
Sanki diyorum, Milenyallarin çocukları okuma-yazma öğrenmeye gerek duyacaklar mı, yoksa emojilerle yazışıp, niyetlerini birbirlerine upload mı edecekler? Fakat o günleri görmeden, acı gerçeği koklayıp lisanımızın ucuyla tadalım.
- Ukrayna Savaşı bitmez, yaptırımlar kalkmaz.
- Ukrayna Savaşının gereğince konuşulmayan tarafı global ısınmayla çabayı en az 5 yıl ötelemesi. Savaştan evvel de devletlerin beyan ettiği tedbirler felaket eşiğinden dönmemize yetmeyecekti. Artık iklim değişikliğinin medeniyet ve iktisada kesin ziyan vermeye başladığı devrin en azından birinci 10 yılını epey sıkıntı atlatacağız.
- Güç başta bir dizi kritik emtiada süper-döngü başladı, yani yıllar sürecek yüksek fiyat periyodu.
- Tedarik zincirleri asla tamir olmaz, yapıları değişiyor. Rusya ve Çin’in güç ve ihracatı ekonomik şantaj aracı olarak kullandığı algısı düzgünce yaygınlaştı. On-shoring, kısa zincirler ve en ucuz tedarik sağlayandan “müttefik ülke”lerde üretim yapanlara kayma olacak.
- Çin Omicron’a epeyce hazırlıksız yakalandı. Pasif aşılar ve dev bir coğrafyaya yayılmış 1.5 milyar nüfus pandemi idaresinde kabuslar yaratıyor. Çin iktisadı bu sene en çok %4-4.5 ortası büyür.
- ABD’de artık kalıcı hala gelen enflasyon ve iktisadın bakılırsaceli kuvvetli performansını gorelim! Fed bu şartlarda nakdî sıkılaştırma planından kolay caymaz. Tek istisna, ABD’de resesyon değil, kurumsal tahviller ve bilhassa junk’ta borç krizi semptomları olur.
- Demir Perde indi, Medeniyetler Savaşı başladı. Rusya-Çin bir tarafta, “Batı demokrasileri” ve Asya-Pasifik müttefikleri öteki eksende. Bu savaş nükleer olmaz, teknolojik ve fintek olur. Fakat, ekonomik şokları tsunami seviyesinde olacak. En sıradan örnek, Avrupa’nın yaz aylarında Rus petrolü ve doğal gazına ambargo koyması devasa yükseklikte mümkünlük. kararı da Avrupa’da resesyon olur. Avrupa’da resesyon, turizm gelirini bir çıtır, ihracatı pek olumsuz tesirler.
- Çin’de benim Arazi Geliştirme ve Emlak Finansmanı Şirketleri (AGEF) olarak tanımladığım, Şimao ve Evergrande çeşidi kuruluşlar temerrüte düşer. Çin-Asya kurumsal tahvil pazarından yayılan şoklar tüm düşük kredi notlu ülke ve onların şirketlerinin dolar finansman maliyetlerini yükseltir.
- The Economist Cuma günü “Gelişmekte Olan Ülkeler bir kayıp onyılın daha başında mı?” diye başlık attı. Katılıyorum. IMF, UNCTAD, IIF ve Dünya Bankası raporlarında her satırdan Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ, Piyasalar = GOP) borç krizi korkusu damlıyor. Türkiye şayet Bloomberg’in tez ettiği üzere TL DİBS alana yıllık %4 dolar getiri sunacaksa, biz de güme gideriz. Yani, o kaynaktan para gelse dahi, CDS’ler 600’den 900 puanlara fırlar, FX borçlanma maliyetleri taşınmaz olur. Ufak bir not daha, bu sene sonunda IMF tarifli bütçe açığı/GSYIH oranı %6’yla AKP periyodu rekorunu kıracağız. $40 milyar aşacak cari açık nasıl fonlanır? Yanıtı sıradan: İç talep resesyonu ve sermaye denetimleri.
- GOÜ’de borç krizi başlarsa, küresel kapitalizm sarsılır. Pandemi, uzman kuruluşların vurguladığı üzere “kalıcı yara izleri bıraktı”. Borç/GSYH oranları patladı, işsizlik yapısallaştı, zengin-fakir ayrımı güzelce derinleşti. Politik yapısı zayıf ülkelerde toplu protesto aksiyonları çok muhtemel. Pakistan, Arjantin, Bangladeş, Mısır, Lübnan ve Afrika’da ismini sayamayacağım pek hayli ülke bu kümede. Türkiye şayet yaz sonunda da döviz darlığını aşamazsa, kışın ikinci Seyahat mümkünlüğünü düşünmenizi öneririm.
- Çin’den gelen talebin yavaşlaması yanında, Fed’in daima olarak dolar finansman maliyetlerinin yükseltmesi doğal olarak tüm dünyada talebi yavaşlatacak. Pandemiden “V” halinde çıkış yarıda kaldı. Artık “kare kökü” sembolü biçiminde bir ekonomik seyre geçtik.
- 2023 yılında ABD resesyona girecek, küresel büyüme de resesyon sayılacak yıllık %3 temposunun altına düşer.
- Wall Street başta Gelişmiş Ülke borsalarında kriz beklemiyorum. Lakin yılın ikinci yarısında bir kaç ay sürecek ayı pazarı, yani geçen Cuma kapanış pahasının %20 altına gerileme kelam konusu.
- GOP’ta sorun ayı pazarı değil, hala Çin’i kasıp kavuran sıcak para kaçışının genelleşmesi. Ek olarak, Euro-bölgesi, Doğu Avrupa ve Balkanlar Eurobondları çizik yiyebilir.
- Dolar Endeksi bu gelişmeleri çok evvelinde satın alıp, bu sene %8 prim yaptı. Tahminen bir %2-3 daha prim yapar, daha sonra yataya döner. Dolar/JYen’de 130 seviyesi kalıcı olabilir. Euro/dolar’da parite
- Fakat, Japonya ve Avrupa bölgesi devlet tahvillerinden süratle ABD pazarına kaçan para, tüm dünya için gösterge teşkil eden ABD 10 ve 30 yıllık tahvil getirilerinin epeyce yükselmesini mahzurlar. Bu iki varlıkta 2023 ortası getiri varsayımım %3.5 civarında.
- Bu sıkıntı periyotta, Elon Musk hıyarının antikalıkları kimi coinlerde prim getirse de, kriptolar genelde yükselen risklere karşı güzel imtihan vermedi. Rusya’ya yaptırımlar sıkılaştıkça, ulusal kontrol otoritelerinin gözü-kulağı bu piyasada olacak. Sıkı bir kriz silkelemesi epey muhtemel.
- bu biçimde günlerde tek inançlı limanın altın olduğu ortaya çıktı. Altın, Fed’in mali sıkılaştırmasının birinci devrinde üst hareket yapamaz. Ama, Fed siyaset faizi ve ABD 10-30 yıl vadeli DİBS getirisinin 2023 sonunda dahi gerçek olarak ekside kalacağı ortaya çıkınca, altın $2.500/onsu görür.
- Öteki şanslı emtialar krom, nikel, kobalt ve lityum olacak.
FÖŞ
FÖŞ’ün ferdî websitesi hasretle ziyaretinizi bekliyor.
Bir de ekonomi-politika içerikleri yayınlayan İngilizce YouTube kanalımız var, Real Turkey Channel, bir göz atın.