Ekim ortasındayız, artık 2022’de dünya iktisadının alacağı hali tartışmanın vakti geldi. “Biraz erken değil mi?” diyebilirsiniz, karşılığım HAYIR. Bu ay büyük şirketler 2022 bütçe ve planlama çalışmalarına başlar. Kasım’da 2022 istihdam ve fiyat artışları konuşulur. Aralık’ta da küresel yatırım bankalarının piyasalar hakkında stratejik görüşleri yayınlanır. FÖŞ bu çalışmalara az, nadide ve naçiz katkılarını sunarak “helvada benim de tuzum olsun” demektedir.
FÖŞ’ün geleceğe bakışı makro-ekonomik trendleri kestirim ederken, jeo-politik risk ve fırsatları da bilinmeyenler listesine katmak. Bu alışılmamış perspektifin tüm Dünya ve Güneş Sistemi’ne iyi olmasını dilerim.
Aşağıda sunduğum tabloda Eylül ve Ekim aylarında önde gelen, emniyetli araştırma kümelerinin 2021-2022 büyüme ve enflasyon iddialarını derledim. Her kuruluş enflasyon varsayım yapmıyor, ya da yalnızca birtakım bölgeler için yapıyor. Ancak raporu okuduğunuzda, enflasyon trendi hakkında bilgi bulabilirsiniz.
ABD: %4.1
ABD: %2.2
E7: %3.4
E7: %3.3
Bu tabloya birinci baktığınızda “Yav, bunların biri öteki tutmuyor, kim güvenir bu safsatalara?” diye sorabilirsiniz. Aslında, tablodaki kuruluşlar içinde pek de alışık olmadığım bir görüş birliği var. Büyüme “normal trendine” dönüyor, enflasyon ise 2022 ortalarında sorun olmaktan çıkıyor. Her kuruluş küresel öngörülerinde değişik usuller kullandığı için, nokta iddialar farklı şüphesiz. Lakin, dünyanın gittiği yolda hemfikirler: “Kasmayın, en berbatı geride kaldı”.
Bu raporları okuduğunuzda, dikkat edilmesi gereken, sayfaların büyük kısmının “temel” “baz” ya da “en olasılıklı” senaryoyu tanım etmesi. Ama, bu tecrübeli kuruluşlar nelerin aksi gidip kestirimlerini bozacağını da hesaplar. Bunlar alternatif senaryolarda yer alır. 2 senaryo kümesi içindeki fark ihtimal hesabıdır. Ana senaryo en yüksek olasılığa sahip. Ancak, bu “kesine yakın” manasına gelmez. Alternatif senaryolar küçümsemeyecek risklerin gerçekleşmesi halinde kestirimlerin nasıl değişeceğini anlatır bize.
Her ne kadar FÖŞ’ün egosu Samanyolu Galaksisi ebadı ve parlaklığındaysa da, bilme hürmeti daha da büyüktür. Bu yüzden, her şey yolunda giderse, 2022’de dünya iktisadının keyifli bir yıl geçireceği tezini kabul eder. İllevelakin, FÖŞ’ün ruhuna doğuştan muhalefet iblis girmiş, yeri sevip, yerleşmeye karar vermiştir.
Bu yüzden, size nelerin çarşıdaki hesaba uymayacağı anlatacak. Yanlış gidebilecek “şeyleri” yukarda tablo halinde sunduğum raporlardan edindim. Yani, başımdan uydurmadım.
Birinci risk: Covid-19 bitecek mi? Bu mevzuda uzman kuruluşlar azalan olay sayısı, yükselen aşılama oranı ve en nihayetinde önde gelen tıp otoritelerinin beyanlarını dikkate alır. Genel kanı Covid-19’un yüksekliği gitgide küçülen dalgalar halinde 2022 boyunca devam etmesi istikametinde. Lakin, dünya iktisadının %70’den çoksını teşkil eden G7 ve Çin’de salgın büyük ölçüde denetim altına alındığı için, Covid-19’da yeni bir dalgaların ekonomilere vereceği hasar “cüzi” olarak kestirim edilmiş.
Bu konuda FÖŞ biraz su koyuverir. 2 öne sürülen sebebi vardır. Birincinin, bu kış Covid-19’la işbirliği yapan hain bir enfluenza (grip) salgınının 60 bin civarında insanın vefatına niye olabileceğini okumuştur. İkincisi, Covid-19 hala evrimini tamamlamamış bir virüs. Delta’dan daha sonra karşımıza daha cevval bir mütasyon gelebilir. Bu durumda, aşılar tesirini yitirmez, lakin herkes 6 ayda bir aşı olmaya zorlanır. Aşı terslerinin nüfus ortasında %15-25 ortası bir hisse aldığını düşünürseniz, hatırlatma aşılarına ilginin vakit geçtikçe azalıp pandeminin endemiye dönüşeceği görülebilir.
2022 senaryolarımıza bu değişkenin tesiri eklersek nereye varırız? Çok sıradan ve korkutucu: Hala güç krizinden bilgisayar yongasına kadar sayısız meta ve mamulde enflasyonist yangınlar yaratan tedarik zinciri aksama/kırılmaları 2022 boyunca sürer. Küresel büyüme tablodaki varsayımların “gayet” altına düşerken, enflasyon da genel beklentinin bilakis yükselmeye devam eder, ya da Fed-AMB üzere rezerv para bankalarının %2-2.5 olan amacının üstüne yerleşir. Acaip bir mali sıkılaştırma atağı ve fazlaca borçlu ülke ve şirketlerde temerrüt dalgaları görülür. Dünya, stagflasyon çukuruna düşer.
İkinci risk iklim değişikliği. 2032’de iklim değişikliğinin tesiri ve onunla uğraşın hesabını yapmak kolay. Ancak, 2022 için epeyce güç, zira global ısınma “trend artı rastlantısal salınma” izliyor. Yani, ortalamada dünya ısınıyor, lakin bu 2022 epeyce soğuk geçmeyecek manasına gelmez. Bu bahiste tam 6 saat okudum. ABD ve AB’den edindiğim bilgilere nazaran, iklim değişikliğinin hasarı BÜYÜME ORANINA %10 civarında olur. Yani, 2022 yılında dünya iktisadı %5 büyüyecekse, iklim değişikliğinin getirdiği sel, tsunami, tayfun üzere şoklarla bu oran %4.5’a düşer. Fark size değersiz üzere gelebilir, ancak Latin Amerika, Güney Asya ve Afrika’da ziyan ortalamaların epey üstünde. Üstelik her ilerleyen yılda bu hasar hem dolar birebir vakitte büyümeye oransal katkı olarak yükselecek. O denli ki, BM Etraf Programına bakılırsa, iklim değişikliği ile çaba 2030 yılına kadar $140-300 milyar/yıl, 2030-2050 içinde ise yılda $280-500 milyara yükselecek.
En son risk ise ABD, Çin ve müttefikleri içinde gitgide kızışan Büyük Güçler Rekabeti’nin dünya iktisadına vereceği ziyan.
Xi Jinping ve Trump içindeki sidik yarışının ABD ve Çin ekonomilerine yıllık maliyeti GSYH’nin %0.7’si ve %0.2-0.4 olarak hesaplanıyor. Ayrıyeten, ABD’de enflasyon 10-20 baz puan da trendin üstüne yükseliyor.
Biden çabucak hemen Çin vergilerini kaldırmayacak, ama bu epeyce bilinen değişkenin tabloda sunduğum kurumların projeksiyonlarına yansıdığına emimin. Fakat rekabetin kızıştığı her yıl yeni maliyetler ortaya çıkıyor. örneğin, ABD ve AB açısından Çin artık güvenilmez bir tedarikçi. ABD siparişleri Meksika’ya, AB de Polonya ve Türkiye’ye kaydırıyor. Bu yer değiştirme mecburî yapıldığı için “optimal olmadığı”, yani maliyetleri yükselteceğini vurgulamak lazım. Ancak ne kadar yükseltir? Bilmiyorum, çok yüksek bir meblağ kestiriyorum. ABD, Rusya ve Çin’in her geçen gün artan işkolu ve şirkete ambargo ve kısıtlama uygulamalarının da tüm dünyaya bir maliyeti var.
FÖŞ’ün naçizane kanaati, Büyük Güçler Rekabeti’nin kısmen 2022 öngörülerinde yer aldığı tarafında. Ama, Covid-19 ve tedarik zinciri dengesizlikleri ile iklim değişikliğini iktisat modellere entegre etmek kolay değil. bu biçimde 2022’de dünya nasıl bir yer olacak?
Şayet her şey yolunda giderse, orta-şeker bir büyüme ve gerileyen enflasyon hem piyasaları, birebir vakitte Türkiye’yi sevindirir. Lakin, dünya stagflasyona girse, tahvil pazarında faizler patlar. Türkiye iktisadı ithal enflasyon ve talebi zayıflayan ihracat pazarları yüzünden güzelce zorlanır.
İngilizce YouTube kanalım Real Turkey Channel’i ziyaret etmenizi rica ederim.
İşte linki: https://www.youtube.com/channel/UCKpFJB4GFiNkhmpVZQ_d9Rg
FÖŞ’ün geleceğe bakışı makro-ekonomik trendleri kestirim ederken, jeo-politik risk ve fırsatları da bilinmeyenler listesine katmak. Bu alışılmamış perspektifin tüm Dünya ve Güneş Sistemi’ne iyi olmasını dilerim.
Aşağıda sunduğum tabloda Eylül ve Ekim aylarında önde gelen, emniyetli araştırma kümelerinin 2021-2022 büyüme ve enflasyon iddialarını derledim. Her kuruluş enflasyon varsayım yapmıyor, ya da yalnızca birtakım bölgeler için yapıyor. Ancak raporu okuduğunuzda, enflasyon trendi hakkında bilgi bulabilirsiniz.
| Kurum | 2021 büyüme | 2021 enflasyon | 2022 büyüme | 2022 enflasyon |
| Euler-Hermes (Eylül) | %5.5 | EB: %2.2 | %4.2 | EB: %1.5 |
| OECD (Eylül) | %5.7 | 2021’de tepe | %4.5 | 2022’de trende dönüş |
| UNCTAD (Eylül) | %5.3 | %3.6 | ||
| PWC (Eylül) | %5.5 | G7: %3 | %3.8 | G7: %2.3 |
| PPIIE (Eylül) | %5.6 | ABD çekirdek: %4.0 | %4.9 | ABD çekirdek: %2.5 |
| Dünya Bankası (Ekim) | %5.7 | %4.4 |
Bu tabloya birinci baktığınızda “Yav, bunların biri öteki tutmuyor, kim güvenir bu safsatalara?” diye sorabilirsiniz. Aslında, tablodaki kuruluşlar içinde pek de alışık olmadığım bir görüş birliği var. Büyüme “normal trendine” dönüyor, enflasyon ise 2022 ortalarında sorun olmaktan çıkıyor. Her kuruluş küresel öngörülerinde değişik usuller kullandığı için, nokta iddialar farklı şüphesiz. Lakin, dünyanın gittiği yolda hemfikirler: “Kasmayın, en berbatı geride kaldı”.
Bu raporları okuduğunuzda, dikkat edilmesi gereken, sayfaların büyük kısmının “temel” “baz” ya da “en olasılıklı” senaryoyu tanım etmesi. Ama, bu tecrübeli kuruluşlar nelerin aksi gidip kestirimlerini bozacağını da hesaplar. Bunlar alternatif senaryolarda yer alır. 2 senaryo kümesi içindeki fark ihtimal hesabıdır. Ana senaryo en yüksek olasılığa sahip. Ancak, bu “kesine yakın” manasına gelmez. Alternatif senaryolar küçümsemeyecek risklerin gerçekleşmesi halinde kestirimlerin nasıl değişeceğini anlatır bize.
Her ne kadar FÖŞ’ün egosu Samanyolu Galaksisi ebadı ve parlaklığındaysa da, bilme hürmeti daha da büyüktür. Bu yüzden, her şey yolunda giderse, 2022’de dünya iktisadının keyifli bir yıl geçireceği tezini kabul eder. İllevelakin, FÖŞ’ün ruhuna doğuştan muhalefet iblis girmiş, yeri sevip, yerleşmeye karar vermiştir.
Bu yüzden, size nelerin çarşıdaki hesaba uymayacağı anlatacak. Yanlış gidebilecek “şeyleri” yukarda tablo halinde sunduğum raporlardan edindim. Yani, başımdan uydurmadım.
Birinci risk: Covid-19 bitecek mi? Bu mevzuda uzman kuruluşlar azalan olay sayısı, yükselen aşılama oranı ve en nihayetinde önde gelen tıp otoritelerinin beyanlarını dikkate alır. Genel kanı Covid-19’un yüksekliği gitgide küçülen dalgalar halinde 2022 boyunca devam etmesi istikametinde. Lakin, dünya iktisadının %70’den çoksını teşkil eden G7 ve Çin’de salgın büyük ölçüde denetim altına alındığı için, Covid-19’da yeni bir dalgaların ekonomilere vereceği hasar “cüzi” olarak kestirim edilmiş.
Bu konuda FÖŞ biraz su koyuverir. 2 öne sürülen sebebi vardır. Birincinin, bu kış Covid-19’la işbirliği yapan hain bir enfluenza (grip) salgınının 60 bin civarında insanın vefatına niye olabileceğini okumuştur. İkincisi, Covid-19 hala evrimini tamamlamamış bir virüs. Delta’dan daha sonra karşımıza daha cevval bir mütasyon gelebilir. Bu durumda, aşılar tesirini yitirmez, lakin herkes 6 ayda bir aşı olmaya zorlanır. Aşı terslerinin nüfus ortasında %15-25 ortası bir hisse aldığını düşünürseniz, hatırlatma aşılarına ilginin vakit geçtikçe azalıp pandeminin endemiye dönüşeceği görülebilir.
2022 senaryolarımıza bu değişkenin tesiri eklersek nereye varırız? Çok sıradan ve korkutucu: Hala güç krizinden bilgisayar yongasına kadar sayısız meta ve mamulde enflasyonist yangınlar yaratan tedarik zinciri aksama/kırılmaları 2022 boyunca sürer. Küresel büyüme tablodaki varsayımların “gayet” altına düşerken, enflasyon da genel beklentinin bilakis yükselmeye devam eder, ya da Fed-AMB üzere rezerv para bankalarının %2-2.5 olan amacının üstüne yerleşir. Acaip bir mali sıkılaştırma atağı ve fazlaca borçlu ülke ve şirketlerde temerrüt dalgaları görülür. Dünya, stagflasyon çukuruna düşer.
İkinci risk iklim değişikliği. 2032’de iklim değişikliğinin tesiri ve onunla uğraşın hesabını yapmak kolay. Ancak, 2022 için epeyce güç, zira global ısınma “trend artı rastlantısal salınma” izliyor. Yani, ortalamada dünya ısınıyor, lakin bu 2022 epeyce soğuk geçmeyecek manasına gelmez. Bu bahiste tam 6 saat okudum. ABD ve AB’den edindiğim bilgilere nazaran, iklim değişikliğinin hasarı BÜYÜME ORANINA %10 civarında olur. Yani, 2022 yılında dünya iktisadı %5 büyüyecekse, iklim değişikliğinin getirdiği sel, tsunami, tayfun üzere şoklarla bu oran %4.5’a düşer. Fark size değersiz üzere gelebilir, ancak Latin Amerika, Güney Asya ve Afrika’da ziyan ortalamaların epey üstünde. Üstelik her ilerleyen yılda bu hasar hem dolar birebir vakitte büyümeye oransal katkı olarak yükselecek. O denli ki, BM Etraf Programına bakılırsa, iklim değişikliği ile çaba 2030 yılına kadar $140-300 milyar/yıl, 2030-2050 içinde ise yılda $280-500 milyara yükselecek.
En son risk ise ABD, Çin ve müttefikleri içinde gitgide kızışan Büyük Güçler Rekabeti’nin dünya iktisadına vereceği ziyan.
Xi Jinping ve Trump içindeki sidik yarışının ABD ve Çin ekonomilerine yıllık maliyeti GSYH’nin %0.7’si ve %0.2-0.4 olarak hesaplanıyor. Ayrıyeten, ABD’de enflasyon 10-20 baz puan da trendin üstüne yükseliyor.
Biden çabucak hemen Çin vergilerini kaldırmayacak, ama bu epeyce bilinen değişkenin tabloda sunduğum kurumların projeksiyonlarına yansıdığına emimin. Fakat rekabetin kızıştığı her yıl yeni maliyetler ortaya çıkıyor. örneğin, ABD ve AB açısından Çin artık güvenilmez bir tedarikçi. ABD siparişleri Meksika’ya, AB de Polonya ve Türkiye’ye kaydırıyor. Bu yer değiştirme mecburî yapıldığı için “optimal olmadığı”, yani maliyetleri yükselteceğini vurgulamak lazım. Ancak ne kadar yükseltir? Bilmiyorum, çok yüksek bir meblağ kestiriyorum. ABD, Rusya ve Çin’in her geçen gün artan işkolu ve şirkete ambargo ve kısıtlama uygulamalarının da tüm dünyaya bir maliyeti var.
FÖŞ’ün naçizane kanaati, Büyük Güçler Rekabeti’nin kısmen 2022 öngörülerinde yer aldığı tarafında. Ama, Covid-19 ve tedarik zinciri dengesizlikleri ile iklim değişikliğini iktisat modellere entegre etmek kolay değil. bu biçimde 2022’de dünya nasıl bir yer olacak?
Şayet her şey yolunda giderse, orta-şeker bir büyüme ve gerileyen enflasyon hem piyasaları, birebir vakitte Türkiye’yi sevindirir. Lakin, dünya stagflasyona girse, tahvil pazarında faizler patlar. Türkiye iktisadı ithal enflasyon ve talebi zayıflayan ihracat pazarları yüzünden güzelce zorlanır.
İngilizce YouTube kanalım Real Turkey Channel’i ziyaret etmenizi rica ederim.
İşte linki: https://www.youtube.com/channel/UCKpFJB4GFiNkhmpVZQ_d9Rg