Dünyada güçlü seyreden enflasyona karşı tabiplerin koordineli olarak reçetelendirdiği daha epeyce faiz artışı ve bunun da yarattığı ileriye dönük daha da fazla beklenti, global risk iştahı üzerinde son günlerde önemli mânâda baskı kurmaya başladı. Yatırımcılar, amiral gemi FED’in bugün başlayacak ve yarın sonuçlanacak olağan toplantısında siyaset faizini en az 75 baz puan artırarak %3,00-3,25 bandına getireceğine kesin gözüyle bakarken, vadeli süreçler, 1 tam puan artırıma ise %19 ihtimal tanıyor. Piyasaların gündeminde bu hafta FED birinci sırada yer alsa da, ortalarında Türkiye’nin de olduğu ondan fazla merkez bankasının para siyaseti toplantısı takip edilecek.
Bizim kanaatimiz, FED’in yarın faiz oranını 75 baz puan daha artıracağı istikametinde. Vadeli kontratlar ayrıyeten faizlerin tepeyi %50 ihtimalle de olsa %5,00-%5,25 bandında bakılırsaceğini fiyatlıyor. Enflasyonla gayret kapsamında faizlerin bu kadar süratli ve yüksek düzeye çıkarılması, ABD iktisadı açısından resesyon yahut daha da keskin bir ibareyle âdeta buz kesme manasına da gelebileceğini birinci kere bültenimizde yüksek sesle söylem etmek istiyoruz.
Daha birkaç ay evvel, FED’in yeteri kadar agresif halde enflasyonla çaba etmediğinden şikayetçi olan yatırımcılar, hatta bir adım ileriye giderek 2021 yılında siyaset kusuru yapan FED’in kredibilitesini bile tartışılırken, gelinen noktada hayal bile edilemeyen süratte devam eden faiz artırım sürecinin bu sefer de faydadan epey ziyan getirebileceği konuşulmaya başlandı. Bilhassa, ABD’de Ağustos ayında enflasyonunun beklentiyi aşması daha sonrası çılgın bir sürat kazanan ileriye dönük faiz artırım beklentileri, atılan çok adımın iktisat üstündeki tesirlerinin ölçülmesine de imkan tanımıyor! FED’in bu sefer de epeyce çok davranarak bir daha yanılgıya düşmesi durumunda (hastanın çok doz antibiyotiğe maruz kalması misali) iktisadın gereğinden çok soğumasına da niçiniyet verebileceğini düşünüyoruz.
örneğin, ABD’de tahvil eğrisinin biçimi, resesyon korkularının her geçen gün daha da arttığını fazlaca açık bir biçimde yansıtıyor. Piyasa ağzı ile hususa yaklaşırsak, kaptan Powell’ın uçağı yumuşak bir biçimde piste indiremeyeceği görüşü her geçen gün ivme kazanıyor. 2 ve 10 yıl vadeli devlet tahvil faizleri içindeki makas kısa vade lehine 1980 yılından bu yana en yüksek farkla açılırken, 2 yıl vadeli tahvilin getirisi ruhsal %4 düzeyinin kıyısına kadar yükselerek son 15 yılın yeni en yüksek düzeyini test etti. Dipnot olarak 1 yıllık tahvilin %4 düzeyini aştığını not edelim. Global tahvil faizlerinin gelmiş olduğu düzey kadar, pay senetlerinin de 2022 yılında yüzü gülmedi. Takdir edeceğiniz üzere, büyüme olmayan yerde, krediye ulaşım da problemli ise, şirketlerin de yeterli bir performans göstermesini bekleyemezsiniz. örneğin ABD’nin en büyük 500 şirketinin süreç gördüğü S&P500 endeksi, sene başından bu yana %19 bedel kaybına maruz kaldı! Son günlerde ABD’de 30 yıllık mortgage faiz oranının 2008 yılında test ettiği %6 düzeyine yükseldiğini (bakınız grafik) görüyoruz. elbette, konut dalına yönelik kredi faizlerinin gelmiş olduğu düzey, konut satışlarını ve ötürüsıyla da ekonomik aktiviteyi baltalayacaktır.
Özetlemek gerekirse, alınan her ilacın bünyeye yapacağı etkiyi ölçmek için aşikâr bir vakte muhtaçlık duyduğunu unutmamak gerekiyor. Bunun iktisat cephesindeki karşılığı ise, mali transfer sisteminin bakılırsavini yerine getirebilmesi. Yani, atılan adımların enflasyona tesirini nazaranbilmek ismine geçmesi gereken vakit. Bunun en hızlı ekonomiler için bile en az 6 ay olduğunu okuyoruz. Bu süreyi ve tesirlerini düzgünce tartmadan yahut görmeden, ya da daha sıradan bir anlatımla, uygulanan tedavinin bünyede yarattığı etkiyi beklemeden arka arda yüksek dozda ilaç vermeye devam etmek (faiz artırmak, bilanço küçültmesine gitmek…) bir noktaya gelip ekonomiyi soğutmak bir yana buz kesmesine yol açabilir.
FED sonucu kadar, Perşembe günü sonuçlanacak TCMB’nin olağan PPK toplantısı da, geçen ay sürpriz bir biçimde 100 baz puan faiz indirimine gidilmesi akabinde merakla takip ediliyor. Son devirlerde, özgür piyasa prensiplerinden uzaklaşan ve devamlı değişen iktisat idaresinin kuralları ile tahvil piyasasında iktisadın mevcut düzeyleri ile uyumsuz fiyatlamalar görüyoruz. örneğin, Hazine dün iki farklı tahvil ihracı ile 26,7 milyar TL satış yaparken, 5 yıl vadede borçlanma faizi %10,56 ; 6 yıl vadede ise %9,8 oldu. Bu oranlar bankaların fonlama maliyetinin hayli lakin fazlaca altında! TL tahvil faizlerinin gerilemesi ve Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın düşük faiz talebi, bu yıl enflasyon yerine büyümeyi ön plana alan TCMB’nin Perşembe günü faiz indirimine gitme mümkünlüğü azımsanmayacak kadar yüksek olduğunu gösteriyor.
ABD’nin Rusya’nın Mir isimli lokal ödeme sistemine dâhil olan Türk bankalarını odağına aldığına yönelik haberlerin akabinde İş Bankası ve Denizbank Mir operasyonunu askıya aldığını deklare etti. Financial Times’ta geçen hafta yer alan haberde, ABD ve Avrupa Birliği’nin, 24 Şubat’ta başlatmış olduğu Ukrayna işgali niçiniyle Rusya’ya uygulanan yaptırımlar konusunda Türkiye üstündeki baskıyı artırmaya hazırlandığı belirtilmişti. İş ve Denizbank akabinde gözler Mir sistemine dâhil olan kamu bankalarına çevrildi (Vakıf, Ziraat ve Halk). Mir, Rusya Merkez Bankası tarafınca Visa ve Mastercard haricinde bir alternatif olarak geliştirilmişti.
Hazır bankalardan kelam etmişken, dün pay senedi piyasasında somut bir niye bulamasak da, düşüş isteğinin ivme kazandığını gördük. BIST100 endeksi günü %5,3 ; banka endeksi ise %9,3 civarında düşüşle tamamladı. Rasyonel olmayan yükselişin bu sefer de âdeta rövanşının yaşandığını görüyoruz. Bankacılık endeksinin ise doruktan son iş 4 gününde neredeyse %40 düşmesi akabinde USDTRY kuru da 18,30 düzeyini aşarak bu yılın en yüksek düzeyine ulaştı.
Haftanın birinci iş günü, FED toplantısı öncesinde dünya bekle ve gör stratejisi ile nispeten sakin bir biçimde tamamladı. ABD borsaları günlerdir devam eden satışlar akabinde dün akşam nefes alırken, yeni gün başlangıcında, Asya borsalarında da havanın nispeten optimist olduğunu görüyoruz. Çin Merkez Bankası, bu sabah siyaset faiz setini değiştirmeyerek sabit bırakırken, Japonya’nın çekirdek tüketici enflasyonu Ağustos ayından %2,8’e yükselerek yaklaşık sekiz yılın en hızlı yıllık artışını kaydetti. Hammadde fiyatları ve YEN zayıflığından kaynaklanan fiyat baskısının artmasıyla enflasyon Japonya Merkez Bankası’nın %2 olan amacının üst üste beşinci ayda da üzerinde yer aldı.
Emtia cephesinde ise Brent petrol teknik manada büyük bir ehemmiyete sahip 92,10 dolar etrafında istikamet aramaya devam ederken (bizim beklentimiz daha aşağı düzeylerin görüleceği üzerine), altın pandemi devrinden bu yana kritik bir takviye bakılırsavi üstüne alan 1,685 dolar düzeyinin altında süreç görmeye devam ediyor. Kripto para üniteleri, artan faiz ortamında yatırımcıların global olarak riskli varlıklara sırtlarını dönmesi ile dün üç ayın taban düzeyini test etti. Haftanın birinci süreç gününde Bitcoin 18,250 dolar düzeyine kadar gerilerken, en büyük ikinci kripto para ünitesi ethereum ise iki ayın taban düzeyi 1,280 dolara gerileyerek son 24 saatte %10’dan fazla düştü. Bitcoin’de teknik mânâda kısa bakış açısıyla 23bin; daha geniş çerçevede ise 28,800 düzeyi geçilmeden manalı bir hareket beklemiyoruz.
Almanya Merkez Bankası Bundesbank, ülke iktisadının hali hazırda daraldığını ve kış aylarında doğalgaz tüketiminin kesilmesi ya da azaltılmasıyla daralmanın daha da hızlanacağını belirtti. Ukrayna’yı işgalindilk evvel Avrupa Birliği’nin (AB) doğalgaz muhtaçlığının %40’ını sağlayan Rusya’nın, Almanya’ya uzanan boru sınırını kapamasıyla Avrupa’nın en büyük iktisadı alternatif arz kaynaklarına ek olarak kullanmasını azaltacak biçimlerin de arayışına girmişti. Bundesbank, şirketler üretimi azaltır yahut durdurursa doğalgaz kesintilerinin önlenebileceğini, ama bu durumda dahi iktisadın daralacağını söylemiş oldu. EURUSD paritesi ruhsal 1 düzeyinin etrafında salınmaya devam ederken, riski aşağı istikametli görmeye devam ediyoruz.
Mali piyasaları gündeminde, bugün makroekonomik cephede içeride merkezi idare borç stoku, dışarıda ise ABD yeni konut satışları ve inşaat ruhsatları takip edilebilir.
iktisatbank.com
Bizim kanaatimiz, FED’in yarın faiz oranını 75 baz puan daha artıracağı istikametinde. Vadeli kontratlar ayrıyeten faizlerin tepeyi %50 ihtimalle de olsa %5,00-%5,25 bandında bakılırsaceğini fiyatlıyor. Enflasyonla gayret kapsamında faizlerin bu kadar süratli ve yüksek düzeye çıkarılması, ABD iktisadı açısından resesyon yahut daha da keskin bir ibareyle âdeta buz kesme manasına da gelebileceğini birinci kere bültenimizde yüksek sesle söylem etmek istiyoruz.
Daha birkaç ay evvel, FED’in yeteri kadar agresif halde enflasyonla çaba etmediğinden şikayetçi olan yatırımcılar, hatta bir adım ileriye giderek 2021 yılında siyaset kusuru yapan FED’in kredibilitesini bile tartışılırken, gelinen noktada hayal bile edilemeyen süratte devam eden faiz artırım sürecinin bu sefer de faydadan epey ziyan getirebileceği konuşulmaya başlandı. Bilhassa, ABD’de Ağustos ayında enflasyonunun beklentiyi aşması daha sonrası çılgın bir sürat kazanan ileriye dönük faiz artırım beklentileri, atılan çok adımın iktisat üstündeki tesirlerinin ölçülmesine de imkan tanımıyor! FED’in bu sefer de epeyce çok davranarak bir daha yanılgıya düşmesi durumunda (hastanın çok doz antibiyotiğe maruz kalması misali) iktisadın gereğinden çok soğumasına da niçiniyet verebileceğini düşünüyoruz.
örneğin, ABD’de tahvil eğrisinin biçimi, resesyon korkularının her geçen gün daha da arttığını fazlaca açık bir biçimde yansıtıyor. Piyasa ağzı ile hususa yaklaşırsak, kaptan Powell’ın uçağı yumuşak bir biçimde piste indiremeyeceği görüşü her geçen gün ivme kazanıyor. 2 ve 10 yıl vadeli devlet tahvil faizleri içindeki makas kısa vade lehine 1980 yılından bu yana en yüksek farkla açılırken, 2 yıl vadeli tahvilin getirisi ruhsal %4 düzeyinin kıyısına kadar yükselerek son 15 yılın yeni en yüksek düzeyini test etti. Dipnot olarak 1 yıllık tahvilin %4 düzeyini aştığını not edelim. Global tahvil faizlerinin gelmiş olduğu düzey kadar, pay senetlerinin de 2022 yılında yüzü gülmedi. Takdir edeceğiniz üzere, büyüme olmayan yerde, krediye ulaşım da problemli ise, şirketlerin de yeterli bir performans göstermesini bekleyemezsiniz. örneğin ABD’nin en büyük 500 şirketinin süreç gördüğü S&P500 endeksi, sene başından bu yana %19 bedel kaybına maruz kaldı! Son günlerde ABD’de 30 yıllık mortgage faiz oranının 2008 yılında test ettiği %6 düzeyine yükseldiğini (bakınız grafik) görüyoruz. elbette, konut dalına yönelik kredi faizlerinin gelmiş olduğu düzey, konut satışlarını ve ötürüsıyla da ekonomik aktiviteyi baltalayacaktır.
Özetlemek gerekirse, alınan her ilacın bünyeye yapacağı etkiyi ölçmek için aşikâr bir vakte muhtaçlık duyduğunu unutmamak gerekiyor. Bunun iktisat cephesindeki karşılığı ise, mali transfer sisteminin bakılırsavini yerine getirebilmesi. Yani, atılan adımların enflasyona tesirini nazaranbilmek ismine geçmesi gereken vakit. Bunun en hızlı ekonomiler için bile en az 6 ay olduğunu okuyoruz. Bu süreyi ve tesirlerini düzgünce tartmadan yahut görmeden, ya da daha sıradan bir anlatımla, uygulanan tedavinin bünyede yarattığı etkiyi beklemeden arka arda yüksek dozda ilaç vermeye devam etmek (faiz artırmak, bilanço küçültmesine gitmek…) bir noktaya gelip ekonomiyi soğutmak bir yana buz kesmesine yol açabilir.
FED sonucu kadar, Perşembe günü sonuçlanacak TCMB’nin olağan PPK toplantısı da, geçen ay sürpriz bir biçimde 100 baz puan faiz indirimine gidilmesi akabinde merakla takip ediliyor. Son devirlerde, özgür piyasa prensiplerinden uzaklaşan ve devamlı değişen iktisat idaresinin kuralları ile tahvil piyasasında iktisadın mevcut düzeyleri ile uyumsuz fiyatlamalar görüyoruz. örneğin, Hazine dün iki farklı tahvil ihracı ile 26,7 milyar TL satış yaparken, 5 yıl vadede borçlanma faizi %10,56 ; 6 yıl vadede ise %9,8 oldu. Bu oranlar bankaların fonlama maliyetinin hayli lakin fazlaca altında! TL tahvil faizlerinin gerilemesi ve Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın düşük faiz talebi, bu yıl enflasyon yerine büyümeyi ön plana alan TCMB’nin Perşembe günü faiz indirimine gitme mümkünlüğü azımsanmayacak kadar yüksek olduğunu gösteriyor.
ABD’nin Rusya’nın Mir isimli lokal ödeme sistemine dâhil olan Türk bankalarını odağına aldığına yönelik haberlerin akabinde İş Bankası ve Denizbank Mir operasyonunu askıya aldığını deklare etti. Financial Times’ta geçen hafta yer alan haberde, ABD ve Avrupa Birliği’nin, 24 Şubat’ta başlatmış olduğu Ukrayna işgali niçiniyle Rusya’ya uygulanan yaptırımlar konusunda Türkiye üstündeki baskıyı artırmaya hazırlandığı belirtilmişti. İş ve Denizbank akabinde gözler Mir sistemine dâhil olan kamu bankalarına çevrildi (Vakıf, Ziraat ve Halk). Mir, Rusya Merkez Bankası tarafınca Visa ve Mastercard haricinde bir alternatif olarak geliştirilmişti.
Hazır bankalardan kelam etmişken, dün pay senedi piyasasında somut bir niye bulamasak da, düşüş isteğinin ivme kazandığını gördük. BIST100 endeksi günü %5,3 ; banka endeksi ise %9,3 civarında düşüşle tamamladı. Rasyonel olmayan yükselişin bu sefer de âdeta rövanşının yaşandığını görüyoruz. Bankacılık endeksinin ise doruktan son iş 4 gününde neredeyse %40 düşmesi akabinde USDTRY kuru da 18,30 düzeyini aşarak bu yılın en yüksek düzeyine ulaştı.
Haftanın birinci iş günü, FED toplantısı öncesinde dünya bekle ve gör stratejisi ile nispeten sakin bir biçimde tamamladı. ABD borsaları günlerdir devam eden satışlar akabinde dün akşam nefes alırken, yeni gün başlangıcında, Asya borsalarında da havanın nispeten optimist olduğunu görüyoruz. Çin Merkez Bankası, bu sabah siyaset faiz setini değiştirmeyerek sabit bırakırken, Japonya’nın çekirdek tüketici enflasyonu Ağustos ayından %2,8’e yükselerek yaklaşık sekiz yılın en hızlı yıllık artışını kaydetti. Hammadde fiyatları ve YEN zayıflığından kaynaklanan fiyat baskısının artmasıyla enflasyon Japonya Merkez Bankası’nın %2 olan amacının üst üste beşinci ayda da üzerinde yer aldı.
Emtia cephesinde ise Brent petrol teknik manada büyük bir ehemmiyete sahip 92,10 dolar etrafında istikamet aramaya devam ederken (bizim beklentimiz daha aşağı düzeylerin görüleceği üzerine), altın pandemi devrinden bu yana kritik bir takviye bakılırsavi üstüne alan 1,685 dolar düzeyinin altında süreç görmeye devam ediyor. Kripto para üniteleri, artan faiz ortamında yatırımcıların global olarak riskli varlıklara sırtlarını dönmesi ile dün üç ayın taban düzeyini test etti. Haftanın birinci süreç gününde Bitcoin 18,250 dolar düzeyine kadar gerilerken, en büyük ikinci kripto para ünitesi ethereum ise iki ayın taban düzeyi 1,280 dolara gerileyerek son 24 saatte %10’dan fazla düştü. Bitcoin’de teknik mânâda kısa bakış açısıyla 23bin; daha geniş çerçevede ise 28,800 düzeyi geçilmeden manalı bir hareket beklemiyoruz.
Almanya Merkez Bankası Bundesbank, ülke iktisadının hali hazırda daraldığını ve kış aylarında doğalgaz tüketiminin kesilmesi ya da azaltılmasıyla daralmanın daha da hızlanacağını belirtti. Ukrayna’yı işgalindilk evvel Avrupa Birliği’nin (AB) doğalgaz muhtaçlığının %40’ını sağlayan Rusya’nın, Almanya’ya uzanan boru sınırını kapamasıyla Avrupa’nın en büyük iktisadı alternatif arz kaynaklarına ek olarak kullanmasını azaltacak biçimlerin de arayışına girmişti. Bundesbank, şirketler üretimi azaltır yahut durdurursa doğalgaz kesintilerinin önlenebileceğini, ama bu durumda dahi iktisadın daralacağını söylemiş oldu. EURUSD paritesi ruhsal 1 düzeyinin etrafında salınmaya devam ederken, riski aşağı istikametli görmeye devam ediyoruz.
Mali piyasaları gündeminde, bugün makroekonomik cephede içeride merkezi idare borç stoku, dışarıda ise ABD yeni konut satışları ve inşaat ruhsatları takip edilebilir.
iktisatbank.com