celikci
New member
Enflasyon sepetinde neler var?
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) sepeti ve tartıları ile açıklanan değişim oranları tek birey ya da muhakkak bir gelir kümesine ilişkin olmayıp, ülke ortalamasını söz ediyor. Enflasyon sepetinde neler var? İşte, merak edilen bahsin bilgileri…
ENFLASYON SEPETİNDE NELER VAR?
2019 yılından itibaren Gelir Yönetimi Başkanlığından (GİB) iş yerlerine ilişkin ciro datalarının elde edilmesi ile perakende bölümünde yer alan marketler ve giysi mağazaları için ciro kıymetleri kullanılarak iş yeri örneklemi yapılıyor. Her yıl aralık ayında en şimdiki ciro dataları incelenerek, vilayet bazında fiyat derlenen marketler ve giysi mağazaları gözden geçiriliyor. Perakende dalında yer alan marketler ve giysi mağazalarının vilayet bazında ciro büyüklükleri temel alınarak tüketicilerin o vilayette ağır olarak tercih ettiği, en çok satış yapan zincir ve lokal firmalardan fiyat derlenmesi amaçlanıyor.
2021 yılında TÜFE’de 81 ilin tamamı ve 225 ilçe kapsamında, 27 bin 980 iş yeri ve 4 bin 274 konuttan (kira), 415 husus, 901 husus çeşidi için her ay yaklaşık 550 bin 632 fiyat derlenecek.
Her yıl aralık ayında yapılan güncellemede, yükü artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilirken, yükü azalan eserler sepetten çıkartılıyor. Bu niçinle, TÜFE sepetinde yer alan mamüllerin sayısı her yıl değişim gösteriyor.
Güncellemeye göre, sepete giren hususlar turşu ve sweatshirt (kadın için) oldu.
Sepetten çıkan unsurlar ise tere, erik, olağan buzdolabı (derin donduruculu), karışım kumaşlar ve şofben olarak belirlendi.
ANA KÜME TARTILARI
2021 yılı TÜFE hesaplamalarında kullanılacak ana küme tartıları da belirlendi.
Buna bakılırsa, besin ve alkolsüz içeceklerin yükü yüzde 22,77’den yüzde 25,94’e çıkarıldı. Salgın sürecinde kıymeti artan sıhhatin tartısı ise yüzde 2,80’den yüzde 3,25’e yükseltildi.
Konut, haberleşme, mesken eşyası kümelerinin tartısı artarken, alkollü içecekler ve tütün, giysi ve ayakkabı, eğitim, lokanta ve oteller üzere kümelerin yükü azaldı.
Kelam konusu tartılar, alkollü içecekler ve tütün için yüzde 4,88, giysi ve ayakkabı için yüzde 5,87, konut için yüzde 15,36, mesken eşyası için yüzde 8,64, ulaştırma için yüzde 15,49, haberleşme için yüzde 4,64, cümbüş ve kültür için yüzde 3,01, eğitim için yüzde 2,28, lokanta ve oteller için yüzde 5,91, çeşitli mal ve hizmetler için yüzde 4,73 oldu.
KOVİD-19 SALGINI, HANE HALKI TÜKETİM HARCAMALARINI DEĞERLİ DERECEDE ETKİLEDİ
2020 yılında ortaya çıkan Kovid-19 salgını, hane halkı tüketim harcamalarını değerli derecede etkiledi. Salgın sebebiyle tüketim alışkanlıklarında oluşan değişimlerin bir kısmı süreksiz olurken, kimilerinin ise uzun müddet devam etmesi öngörülüyor.
2021 yılında da devam etmesi beklenen kelam konusu tesirlerin TÜFE tartılarına en yeni biçimde yansıtılması için Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EuroStat) Aralık 2020’de metodolojik kılavuz yayımladı.
Kovid-19 salgını periyodunda toplum sıhhatine risk oluşturmamak için Nisan 2020 prestijiyle TÜİK’in tüm hane halkı anketlerinde yüz yüze görüşme uygulaması süreksiz müddetle durduruldu. Bu sebeple TÜFE yüklerinin temel data kaynağı olan, kapsamı gereği farklı bir data derleme metoduyla uygulanması mümkün olmayan hane halkı bütçe anketi, 2020 yılı için tamamlanamadı. 2021 yılı TÜFE tartı güncellemesi EuroStat’ın bahse ait kılavuzunda belirtilen teknikler doğrultusunda hesaplandı.
Kovid-19 salgınıyla bir arada hane halkı harcamalarına dahil olan birtakım unsur çeşitleri (maske gibi) 2021 yılında sepet kapsamına alındı. Cerrahi maske, husus çeşidi olarak “diğer sıhhat ürünleri” hususunun altında yer alıyor.
BİRTAKIM ESERLERE AİT HUSUS ÇEŞİT SAYISI VE TARTILARI GÜNCELLENDİ
2021 yılında TÜFE unsur sepetinde, “kabartma maddeleri” başlığı altında yer alan “kuru maya” husus çeşidi için tarif değişikliği yapıldı. Daha evvel belli bir gramajda satışa sunulan bir paket kuru hamur mayası fiyatı takip edilirken, alanda tespit edilen gramaj farklılıkları niçiniyle ölçü ünitesi değiştirildi ve kilogram bazında eser fiyatı takibine geçildi.
Ayrıyeten, “beyaz peynir”, “sigaralar”, “diğer sıhhat ürünleri”, “otomobil (dizel)”, “otomobil (benzinli)” ve “resmi evraklarla ilgili hizmet ücreti” hususlarına ait unsur çeşit sayısı değiştirildi ve tartıları güncellendi.
Bu değişikliğin niçini, hane halklarının husus çeşidi seviyesinde değişim gösteren aktüel tüketim tercihlerinin ayrıntıya yansıtılabilmesi oldu. Örneğin, “sigaralar” için yeni bir eserin (madde çeşidi) piyasaya girmesi yahut yaygın olarak tüketilir hale gelmesi durumunda husus sepetine çeşit olarak eklenmesi gerekiyor. Birebir durum arabalar için de geçerli. Her yıl yeni modellerin piyasaya girmesi ve kimi modellerin üretimine son verilmesi niçiniyle “otomobil (dizel)” ve “otomobil (benzinli)” unsurları için fiyatı derlenen marka ve modeller güncelleniyor. Ayrıyeten tüketicilerin vakit ortasında değişen vites çeşidi üzere tercihleri de husus çeşidi ve tartılarına yansıtılıyor. “Beyaz peynir” tarifinin hane halkları tarafınca yaygın olarak tüketilmeye başlanan peynir çeşitlerini de kapsayacak biçimde genişletilmiş olması da bu kapsamda gerçekleştirildi.
Ocak 2021 devri prestijiyle yayımlanan ortalama unsur fiyatlarında kelam konusu unsurlar için gözlenecek fiyat değişimlerinin bu kapsamda kıymetlendirilmesi gerekiyor.
FİYAT DERLEME PERİYOTLARI
TÜFE kapsamında fiyat derleme sıklığı piyasadaki fiyat gelişmenini yansıtacak biçimde yapılıyor. Fiyat hareketliliği yüksek eserlerde daha sık aralıklarla fiyat derlemesi kelam konusu oluyor. Ay ortasında meydana gelebilecek fiyat farklılaşmasının yakalanabilmesi maksadıyla taze zerzevat ve meyve, tüp gaz, LPG, futbol maçına giriş fiyatı ile seçilmiş besin eserleri haftada 1 sefer olmak üzere, ayda 4 kez derleniyor. Sigaralar, benzin-mazot, altın fiyatları (günlük), bunların haricinde kalan öbür tüm husus çeşitlerinin meblağları için ayda iki sefer derleme yapılıyor.
Kovid-19 salgını periyodunda uygulanan kısıtlamalar sonucunda birtakım iş yerleri kapandı ya da çalışma saatleri değiştirildi, birtakım hizmetler ise sağlanamadı. Bu süreçte, TÜFE hesaplamalarının aksamadan devam etmesi için alanda fiyat derleme çalışmaları mümkün olduğunca devam ettirildi. Kısıtlamalar niçiniyle alanda fiyata erişilememesi durumunda EuroStat tarafınca kılavuzda önerilen alternatif metotlara başvuruldu. Bu kapsamda telefon ile fiyat derleme, internet ve barkod dataları fiyatlarının kullanılması, e-posta ile fiyat toplama üzere alternatif data kaynakları kullanıldı.
BARKOD DATALARI, BİLGİ DERLEME SÜRECİNE ENTEGRE EDİLDİ
Tüketicilerin satın aldığı eserlere ait datalar, çeşitli mali süreçlerin gerçekleştirilebilmesi için ticaret dalında faaliyet gösteren firmalarca kayıt altına alınıyor. Son senelerda birfazlaca ulusal istatistik ofisi, perakende marketler tarafınca tutulan bu satış datalarının TÜFE’de data kaynağı olarak kullanması üzerinde çalışıyor.
TÜİK’in, barkod (satış) bilgilerinin TÜFE data derleme süreçlerine entegre edilmesine yönelik çalışmaları 2018 yılından beri devam ediyor. Bu kapsamda perakende ticaret bölümünde kıymetli hisseye sahip zincir marketlerden sağlanan bilgilerin 2020 yılında tahlil süreçleri tamamlandı ve datanın TÜFE hesaplamaları için kullanıma hazır hale getirilebilmesine yönelik başka çalışmalar (sınıflama, kod eşleştirmeleri gibi) yapıldı. 2021 yılı TÜFE hesaplamalarında perakende ticaret bölümünde kıymetli hisseye sahip zincir marketlerden sağlanan barkod (satış) dataları kullanılmaya başlandı. bu biçimdelikle, ayın makul günlerinde alandan derlenen fiyatlar yerine, firmalardan sağlanan şube bazında günlük satış ve ölçü dataları kullanılarak ayın genelini kapsayan fiyatlar endekse dahil edildi. Barkod bilgilerinin sisteme dahil edilmesiyle TÜFE kapsamında derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 21’i zincir marketlerden direkt temin edilmiş olacak.
Gündem
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) sepeti ve tartıları ile açıklanan değişim oranları tek birey ya da muhakkak bir gelir kümesine ilişkin olmayıp, ülke ortalamasını söz ediyor. Enflasyon sepetinde neler var? İşte, merak edilen bahsin bilgileri…
ENFLASYON SEPETİNDE NELER VAR?
2019 yılından itibaren Gelir Yönetimi Başkanlığından (GİB) iş yerlerine ilişkin ciro datalarının elde edilmesi ile perakende bölümünde yer alan marketler ve giysi mağazaları için ciro kıymetleri kullanılarak iş yeri örneklemi yapılıyor. Her yıl aralık ayında en şimdiki ciro dataları incelenerek, vilayet bazında fiyat derlenen marketler ve giysi mağazaları gözden geçiriliyor. Perakende dalında yer alan marketler ve giysi mağazalarının vilayet bazında ciro büyüklükleri temel alınarak tüketicilerin o vilayette ağır olarak tercih ettiği, en çok satış yapan zincir ve lokal firmalardan fiyat derlenmesi amaçlanıyor.
2021 yılında TÜFE’de 81 ilin tamamı ve 225 ilçe kapsamında, 27 bin 980 iş yeri ve 4 bin 274 konuttan (kira), 415 husus, 901 husus çeşidi için her ay yaklaşık 550 bin 632 fiyat derlenecek.
Her yıl aralık ayında yapılan güncellemede, yükü artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilirken, yükü azalan eserler sepetten çıkartılıyor. Bu niçinle, TÜFE sepetinde yer alan mamüllerin sayısı her yıl değişim gösteriyor.
Güncellemeye göre, sepete giren hususlar turşu ve sweatshirt (kadın için) oldu.
Sepetten çıkan unsurlar ise tere, erik, olağan buzdolabı (derin donduruculu), karışım kumaşlar ve şofben olarak belirlendi.
ANA KÜME TARTILARI
2021 yılı TÜFE hesaplamalarında kullanılacak ana küme tartıları da belirlendi.
Buna bakılırsa, besin ve alkolsüz içeceklerin yükü yüzde 22,77’den yüzde 25,94’e çıkarıldı. Salgın sürecinde kıymeti artan sıhhatin tartısı ise yüzde 2,80’den yüzde 3,25’e yükseltildi.
Konut, haberleşme, mesken eşyası kümelerinin tartısı artarken, alkollü içecekler ve tütün, giysi ve ayakkabı, eğitim, lokanta ve oteller üzere kümelerin yükü azaldı.
Kelam konusu tartılar, alkollü içecekler ve tütün için yüzde 4,88, giysi ve ayakkabı için yüzde 5,87, konut için yüzde 15,36, mesken eşyası için yüzde 8,64, ulaştırma için yüzde 15,49, haberleşme için yüzde 4,64, cümbüş ve kültür için yüzde 3,01, eğitim için yüzde 2,28, lokanta ve oteller için yüzde 5,91, çeşitli mal ve hizmetler için yüzde 4,73 oldu.
KOVİD-19 SALGINI, HANE HALKI TÜKETİM HARCAMALARINI DEĞERLİ DERECEDE ETKİLEDİ
2020 yılında ortaya çıkan Kovid-19 salgını, hane halkı tüketim harcamalarını değerli derecede etkiledi. Salgın sebebiyle tüketim alışkanlıklarında oluşan değişimlerin bir kısmı süreksiz olurken, kimilerinin ise uzun müddet devam etmesi öngörülüyor.
2021 yılında da devam etmesi beklenen kelam konusu tesirlerin TÜFE tartılarına en yeni biçimde yansıtılması için Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EuroStat) Aralık 2020’de metodolojik kılavuz yayımladı.
Kovid-19 salgını periyodunda toplum sıhhatine risk oluşturmamak için Nisan 2020 prestijiyle TÜİK’in tüm hane halkı anketlerinde yüz yüze görüşme uygulaması süreksiz müddetle durduruldu. Bu sebeple TÜFE yüklerinin temel data kaynağı olan, kapsamı gereği farklı bir data derleme metoduyla uygulanması mümkün olmayan hane halkı bütçe anketi, 2020 yılı için tamamlanamadı. 2021 yılı TÜFE tartı güncellemesi EuroStat’ın bahse ait kılavuzunda belirtilen teknikler doğrultusunda hesaplandı.
Kovid-19 salgınıyla bir arada hane halkı harcamalarına dahil olan birtakım unsur çeşitleri (maske gibi) 2021 yılında sepet kapsamına alındı. Cerrahi maske, husus çeşidi olarak “diğer sıhhat ürünleri” hususunun altında yer alıyor.
BİRTAKIM ESERLERE AİT HUSUS ÇEŞİT SAYISI VE TARTILARI GÜNCELLENDİ
2021 yılında TÜFE unsur sepetinde, “kabartma maddeleri” başlığı altında yer alan “kuru maya” husus çeşidi için tarif değişikliği yapıldı. Daha evvel belli bir gramajda satışa sunulan bir paket kuru hamur mayası fiyatı takip edilirken, alanda tespit edilen gramaj farklılıkları niçiniyle ölçü ünitesi değiştirildi ve kilogram bazında eser fiyatı takibine geçildi.
Ayrıyeten, “beyaz peynir”, “sigaralar”, “diğer sıhhat ürünleri”, “otomobil (dizel)”, “otomobil (benzinli)” ve “resmi evraklarla ilgili hizmet ücreti” hususlarına ait unsur çeşit sayısı değiştirildi ve tartıları güncellendi.
Bu değişikliğin niçini, hane halklarının husus çeşidi seviyesinde değişim gösteren aktüel tüketim tercihlerinin ayrıntıya yansıtılabilmesi oldu. Örneğin, “sigaralar” için yeni bir eserin (madde çeşidi) piyasaya girmesi yahut yaygın olarak tüketilir hale gelmesi durumunda husus sepetine çeşit olarak eklenmesi gerekiyor. Birebir durum arabalar için de geçerli. Her yıl yeni modellerin piyasaya girmesi ve kimi modellerin üretimine son verilmesi niçiniyle “otomobil (dizel)” ve “otomobil (benzinli)” unsurları için fiyatı derlenen marka ve modeller güncelleniyor. Ayrıyeten tüketicilerin vakit ortasında değişen vites çeşidi üzere tercihleri de husus çeşidi ve tartılarına yansıtılıyor. “Beyaz peynir” tarifinin hane halkları tarafınca yaygın olarak tüketilmeye başlanan peynir çeşitlerini de kapsayacak biçimde genişletilmiş olması da bu kapsamda gerçekleştirildi.
Ocak 2021 devri prestijiyle yayımlanan ortalama unsur fiyatlarında kelam konusu unsurlar için gözlenecek fiyat değişimlerinin bu kapsamda kıymetlendirilmesi gerekiyor.
FİYAT DERLEME PERİYOTLARI
TÜFE kapsamında fiyat derleme sıklığı piyasadaki fiyat gelişmenini yansıtacak biçimde yapılıyor. Fiyat hareketliliği yüksek eserlerde daha sık aralıklarla fiyat derlemesi kelam konusu oluyor. Ay ortasında meydana gelebilecek fiyat farklılaşmasının yakalanabilmesi maksadıyla taze zerzevat ve meyve, tüp gaz, LPG, futbol maçına giriş fiyatı ile seçilmiş besin eserleri haftada 1 sefer olmak üzere, ayda 4 kez derleniyor. Sigaralar, benzin-mazot, altın fiyatları (günlük), bunların haricinde kalan öbür tüm husus çeşitlerinin meblağları için ayda iki sefer derleme yapılıyor.
Kovid-19 salgını periyodunda uygulanan kısıtlamalar sonucunda birtakım iş yerleri kapandı ya da çalışma saatleri değiştirildi, birtakım hizmetler ise sağlanamadı. Bu süreçte, TÜFE hesaplamalarının aksamadan devam etmesi için alanda fiyat derleme çalışmaları mümkün olduğunca devam ettirildi. Kısıtlamalar niçiniyle alanda fiyata erişilememesi durumunda EuroStat tarafınca kılavuzda önerilen alternatif metotlara başvuruldu. Bu kapsamda telefon ile fiyat derleme, internet ve barkod dataları fiyatlarının kullanılması, e-posta ile fiyat toplama üzere alternatif data kaynakları kullanıldı.
BARKOD DATALARI, BİLGİ DERLEME SÜRECİNE ENTEGRE EDİLDİ
Tüketicilerin satın aldığı eserlere ait datalar, çeşitli mali süreçlerin gerçekleştirilebilmesi için ticaret dalında faaliyet gösteren firmalarca kayıt altına alınıyor. Son senelerda birfazlaca ulusal istatistik ofisi, perakende marketler tarafınca tutulan bu satış datalarının TÜFE’de data kaynağı olarak kullanması üzerinde çalışıyor.
TÜİK’in, barkod (satış) bilgilerinin TÜFE data derleme süreçlerine entegre edilmesine yönelik çalışmaları 2018 yılından beri devam ediyor. Bu kapsamda perakende ticaret bölümünde kıymetli hisseye sahip zincir marketlerden sağlanan bilgilerin 2020 yılında tahlil süreçleri tamamlandı ve datanın TÜFE hesaplamaları için kullanıma hazır hale getirilebilmesine yönelik başka çalışmalar (sınıflama, kod eşleştirmeleri gibi) yapıldı. 2021 yılı TÜFE hesaplamalarında perakende ticaret bölümünde kıymetli hisseye sahip zincir marketlerden sağlanan barkod (satış) dataları kullanılmaya başlandı. bu biçimdelikle, ayın makul günlerinde alandan derlenen fiyatlar yerine, firmalardan sağlanan şube bazında günlük satış ve ölçü dataları kullanılarak ayın genelini kapsayan fiyatlar endekse dahil edildi. Barkod bilgilerinin sisteme dahil edilmesiyle TÜFE kapsamında derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 21’i zincir marketlerden direkt temin edilmiş olacak.
Gündem