Dünyada enflasyon, stagflasyon, bir ‘garip’ para siyaseti ve depresyon…

Zübeyde

Global Mod
Global Mod
Dün sabah kaleme aldığımız bültenimizde, global mali piyasalarda yaşanan iyimserliği saman alevine benzetmiş ve süreksiz olacağının altını çizmiştik. Gerçekten, global mali piyasalarda 1 gün süren optimistlik akabinde dün neredeyse her yer koyu kırmızıya büründü. Yaşanan sert satışların temelinde stagflasyon tasası yatsa da, dünün kıssasını 3 farklı başlık oluşturdu. Sabah saatlerinde Almanya’da açıklanan Eylül ayı TÜFE enflasyonu, çift hanelere gelerek 2. Dünya savaşından daha sonra en yükseği test ederken, ABD’de açıklanan 2. Çeyrek periyodu enflasyonu da piyasa iddialarının üzerinden gelerek moralleri bozdu.

Veriler, FED’in, global finans piyasalarındaki ‘kargaşaya’ tıpkı vakitte atılan bu kadar adımın iş piyasasını zayıflattığına dair artan erken işaretlere karşın, 40 yılın en azılı enflasyonunun yıpratıcı tesirleriyle çaba etmek için borçlanma maliyetlerini artırmaya devam edeceği beklentisini kamçıladı. Üçüncü sorun ise İngiltere cephesinde yaşanan son periyotlardaki anlaması güç ve ortodox olmayan son gelişmeler piyasaları huzursuz ediyor. Öncelikle, Kıta Avrupası’nın Rusya ile girmiş olduğu ekonomik savaş, devam eden Brexit’in laneti, çift hanelere yükselen enflasyon ve buna karşı sakinlik riskine karşın faiz artırımına birinci soyunun merkez bankası olan İngiltere’nin (BoE) izlediği para siyasetinin bu sefer de 40 yıl akabinde açıklanan ve ekonomiyi desteklemek adına devreye alınan mega vergi indirimleri (genişlemeci maliye politikası) ile çelişmesi daha sonrası tahvil piyasasında yaşanan (özellikle uzun vadelerde) üst istikametli hareket, BoE’nin tahvil piyasasına müdahale etmesine niye olmuştu.

Para ve maliye siyasetinin İngiltere’de fazlaca farklı taraflara işaret ettiğinin altını çizmek gerekiyor. Kısa vadede vergi indirimlerinin yarattığı kayıpları karşılamak ismine kamunun borçlanma ihtiyacının artmasına kısa vadeli tahvillerin reaksiyon vermesi rahatlıkla anlayabiliyoruz, lâkin uzun vadeli tahvillerin de faizinin yükselişe eşlik etmesi, ortada öbür sıkıntıların da var olduğuna işaret ediyor! Dün Financial Times haberine bakılırsa, İngiltere’de emeklilik şirketlerinin finansal dayanıklılığına ilişkin meseleler ve artan uzun vadeli faiz oranlarının iflas riskini gündeme getirmesi akabinde (BoE’nin niye çabuk bir biçimde müdahale ettiği daha uygun anlaşılıyor) global piyasaların satıcılı havasını pekiştirdi.

İngiltere’de yaşanan sıkıntılar tüm çıplaklığı ile masada dururken, BoE faizleri süratle artırarak bu açmaza karşı ne kadar tahlil sağlayabileceği de başka bir tartışma konusu. İngiltere Başbakanı Liz Truss, ülkenin finansal piyasa kaosundan daha sonra sessizliğini bozarak ekonomik büyümeyi bir daha canlandırmak için tartışmalı planına bağlı kalacağını deklare etti! Tüm dünyanın enflasyon ve büyüme içinde bir tercih yapmak zorunda kaldığını ve âdeta ‘depresyonda’ olduğunu görüyoruz. Japonya ve İngiltere akabinde piyasa müdahalelerinin yaygınlaşacağını da düşünmeye başladık.

Tüm bu gelişmelerin gölgesinde, Wall Street dün geceyi ‘burun üstü’ düşüşle tamamladı. Agresif merkez bankalarının global çapta stagflasyon telaşını daha da tırmandıracağı ve tahvil piyasalarında yaşananların pay senedi piyasalarına da sıçrayabileceği korkusu baskın kaldı. Risk iştahının bir devir göstergesi olan teknoloji borsası Nasdaq dün geceyi %3 düşüşle tamamlarken, Dow ve S&P500 %2’ye varan gerileme ile günü bitirdi. Sene başına göre bakarsak, Dow neredeyse %20, S&P500 %24 , Nasdaq’da ise düşüş %31 oldu.

TCMB’nin analitik bilançosu, 23 Eylül ile biten haftada, brüt döviz rezervlerinin 3,5 milyar dolar azalışla 71,3 milyar dolar düzeyine gerilediğini gösterdi. Rezervlerdeki keskin erimenin art planında 26/09/2022 vadeli dolar cinsi eurobondun geri ödemesinin (yeni bir ihraca çıkılmadı; Hazine’nin kasasından karşılandı) hissesinin büyük olduğunu not edelim. USDTRY kuru dün 18,55 düzeyini test ederek tepeyi bir adım daha üste taşırken, gözler dün bir daha pay senedi piyasasında yaşanan türbülans daha sonrası gelişmeleri takip etti. Borsa İstanbul’da ay ortasında keskin düşüşe yol açan ve büyük banka paylarının arka arda taban bulunmasına yol açan kaldıraçlı konumların kapatılması için Takasbank tarafınca aracı kurumlara fonlama sağlandı. Dün sabah saatlerinde Merkezi Kayıt Kurumu (MKK) tarafınca KAP’a yapılan açıklamaya bakılırsa Şekerbank’ın sermayesinin %13,05’ine denk gelen 242,7 milyon TL nominal bedelli hisse ile TSKB’nin sermayesinin %7,22’sine karşılık gelen 202,1 milyon TL nominal kıymetli hisseler dün Takasbank’a teslim edildi. Borsada son periyotta yaşanan keskin yükseliş daha sonrası rövanşın epeyce sert olacağının altını çizmiştik. Pay senedi yatırımcısının (özellikle de küçük yatırımcının) keyfinin yeterlice kaçtığını söyleyebiliriz. BIST100 ana endeksi dünü günü %1,6 ; Bankacılık endeksi ise %1 düşüşle tamamladı. Terazinin istikrarı bir kez bozulmaya gerek!

Yeni gün başlangıcında, Asya piyasalarında hâkim renk bir daha kırmızı. Pay senetleri, COVID-19 pandemisinin başlangıcından bu yana en makus aya yönelirken, döviz ve tahvil piyasalarındaki dalgalanmalar merkez bankalarının şahin konuşmaları, global sakinlik kaygıları ve artan jeopolitik risk de yangına âdeta akaryakıt döküyor. Rusya Devlet Lideri Putin, bugün Ukrayna’nın dört bölgesini ilhak etmek için Kremlin merasimine konut sahipliği yapmaya hazırlanırken, Ukraynalı mevkidaşı Rusya’nın savaşın en ziyanlı neticelerindan kaçınması için Putin’in durdurulması gerektiğini söylemiş oldu. Manşette de ima etmeye çalıştığım üzere, her yeni gün yeni bir olayla karşılaşıyoruz ve bu da ister istemez çok yıpratıcı olmaya başladı. Gösterge endeks Tokyo borsası %1,7 aşağıda süreç görürken, ABD borsalarının vadeli süreçlerinde de küçük de olsa satıcılı hava görülüyor.

İngiltere’de emeklilik şirketlerinin finansal durumuna ait telaşlar ve birlikteinde para siyaseti ile maliye siyasetinin çatışmasına rağmen GBPUSD paritesi sert bir yükseliş kaydederek 1,12 düzeyine dayandı. Açıkçası, sterlinin fazlaca fazla kıymet kaybettiğini kabul etsek de, dünkü yükselişin sebebin anlamadık ve bize dengeli da gelmedi. BoE başekonomisti Phil sert faiz artış sinyali verdi ve bu da Sterlin’de bir ölçü toparlanmaya niye olduğunu düşünüyoruz. Bu minvalde, 1,1410 düzeyinin altında kaldığımız sürece, Sterlin almak için ivedi etmeyeceğiz. Değerli madenler cephesinde ise, jeopolitik risk ile dolar getirisi içinde taraf bulmakta zorlanan (faiz getirisi olmayan) ons altında teknik mânâda 1,685 dolar düzeyinin takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Üzerinde pak bir haftalık kapanış görmeden tez edilmemelidir.

Peşinen söyleyeyim ki, bugün haftanın, ayın ve devrin son iş günü. En sıradan anlatım ile kazanda hayli kepçe var ne olacağını kestirmek de güç. Bugün sert fiyat hareketlerine hazırlıklı olmak gerekiyor! Dün açıklanan Almanya enflasyon verisi ardından bugün açıklanacak Euro Bölgesi TÜFE sayısının da rekor kırması bekleniyor (%9,7). AB cephesinde bugün bir hayli bilgi açıklanacak. Referandum daha sonrasında Putin’in bugün yapacağı konuşmanın savaşı yeni bir evreye sokabileceğini düşünüyoruz.

iktisatbank.com
 
Üst