Son günlerde Çin ekonomik modeli sık sık tartışılmaya başlandı, bu hususta bana da sorular geldi. Şimdiye kadar Çin’in Türkiye için bir model ülke olabileceğini hiç düşünmemiştim ve hala da bu biçimde düşünüyorum. Türkiye için bu biçimde bir modelin yürütülme talihi bence hiç yok. İki ülke içinde sosyo-ekonomik ve siyasi yapı, yüzölçümü ve nüfus üzere fazlaca derin farklar var.
Çin 20-30 yıl evvel komünist bir rejim altında kapitalist iktisada dönük atılımlar yaptı. Bu ucuz işgücüne dayanıyordu, aslına bakarsan halk epey fakirdi ve yabancı sermayeye kapılarını açtı, dışarıdaki teknolojileri de taklit etmeye başladı. Büyüme ve ihracatı epeyce süratli arttı ancak ülkeye şimdi tüm yabancı sermayenin dev şirketleri gelmişti. ABD ile ortasını düzeltti ve hiç yabancı sermaye düşmanlığı yapmadı. Bu ortada ülke iktisadı hiç bir vakit dini argümanlarla yönetilmedi.
Bugün ise Çin iktisadında çeşitli dertler yaşanıyor, süratli büyüme yavaş yavaş bitti ve çeşitli şirketler batma evresinde (Evergrande). Ülke demokrasiden alabildiğine uzak ve son senelerda bir tek adam rejimine çevrildi (Xi Jinping). Türkiye için bu ülkeyi örnek göstermek son derece yanlış. Türkiye hala demokrasiyle yönetilen bir hukuk devleti olma savında (son senelerda bu mevzuda ne kadar geri adım atsak da). Ülke en azından görünüşte bir Avrupa ülkesi ve AB adayı. Bu ülkede hiç bir vakit ucuz işgücüne dayalı bir kalkınma modeli benimsenmedi.
Şu anda minimum fiyatın Çin’dekinin de altına düşmesini neyle açıklayacaksınız? bu biçimde kendimize Bangladeş modelini seçelim orada fiyatlar bizden de düşük, büyüme, yabancı sermaye yatırımları ve ihracat fazlaca süratli artıyor. Fakat halk fazlaca fakir. Bir vakit içinder AB üyelik perspektifi olan 13,000 dolar kişi başına gelire ulaşan bir ülke ne hale geldi… Niçin bir Fransa, Almanya ya da İtalya, İspanya üzere olmayı düşünemiyoruz. Haydi Avrupalıları sevmiyorsunuz bu biçimde bir Japonya örneği var ki 1800’li senelerdan daha sonra Japon kalkınma hareketleri Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ıslahatlara benzeri. Onlar başarılı oldu biz olamadık maalesef.
her neyse mevzuyu dağıtmayayım. Son 20 yılda nitekim enflasyonla önemli olarak gayret edildi mi? Dünyada gelişmiş ülkeleri bir yana bırakın, Arjantin ve Venezuela üzere ülkeleri saymazsak biroldukca gelişmekte olan ülkede enflasyon tek hanelere ve yüzde 10’un altına düştü (pandemiden daha sonraki kısmi hızlanma başka konu). Faizler de düşüktü. Bizde niçin bu biçimde oldu? Her şey dış güçlerle mi ya da çeşitli mazeretlerle mi açıklanacak. Artık birden teğe başarısız olduk bir de Çin modelini deneyelim üzere bir durum bana hiç mantıklı gelmiyor ve bunun fazlaca düşünülmüş olduğuna inanmıyorum.
Türkiye Cumhuriyeti demokratik, toplumsal ve laik bir hukuk devletidir; en azından Anayasa’da yazan bu. Ekonomik modellerde de tercihimizin çağdaş demokrasilere uygun, toplumsal refaha kıymet veren kalkınma modelleri olması gerekir diye düşünüyorum. Ayrıyeten bir modele geçişin bu kadar kolay ve sıradan olması da başka bir husus.
Dr Fertekligil’in Linked paylaşımıdır
#Ekonomimodeli #Çin #ucuzişgücü #enflasyon #faiz #Avrupa #kalkınma #demokrasi
Atilla Yeşilada anlattı: İktisat deneme tahtası değil! Çin modeli çılgınlık mı? & bu biçimde giderse yıkım olur
kuvvetli global talep Çin’e yeni dış ticaret rekoru getirdi
Erdoğan’ın iktisatta yol haritası: Çin de bu biçimde büyüdü, 6 ay daha sonra meyvelerini yiyeceğiz
Çin 20-30 yıl evvel komünist bir rejim altında kapitalist iktisada dönük atılımlar yaptı. Bu ucuz işgücüne dayanıyordu, aslına bakarsan halk epey fakirdi ve yabancı sermayeye kapılarını açtı, dışarıdaki teknolojileri de taklit etmeye başladı. Büyüme ve ihracatı epeyce süratli arttı ancak ülkeye şimdi tüm yabancı sermayenin dev şirketleri gelmişti. ABD ile ortasını düzeltti ve hiç yabancı sermaye düşmanlığı yapmadı. Bu ortada ülke iktisadı hiç bir vakit dini argümanlarla yönetilmedi.
Bugün ise Çin iktisadında çeşitli dertler yaşanıyor, süratli büyüme yavaş yavaş bitti ve çeşitli şirketler batma evresinde (Evergrande). Ülke demokrasiden alabildiğine uzak ve son senelerda bir tek adam rejimine çevrildi (Xi Jinping). Türkiye için bu ülkeyi örnek göstermek son derece yanlış. Türkiye hala demokrasiyle yönetilen bir hukuk devleti olma savında (son senelerda bu mevzuda ne kadar geri adım atsak da). Ülke en azından görünüşte bir Avrupa ülkesi ve AB adayı. Bu ülkede hiç bir vakit ucuz işgücüne dayalı bir kalkınma modeli benimsenmedi.
Şu anda minimum fiyatın Çin’dekinin de altına düşmesini neyle açıklayacaksınız? bu biçimde kendimize Bangladeş modelini seçelim orada fiyatlar bizden de düşük, büyüme, yabancı sermaye yatırımları ve ihracat fazlaca süratli artıyor. Fakat halk fazlaca fakir. Bir vakit içinder AB üyelik perspektifi olan 13,000 dolar kişi başına gelire ulaşan bir ülke ne hale geldi… Niçin bir Fransa, Almanya ya da İtalya, İspanya üzere olmayı düşünemiyoruz. Haydi Avrupalıları sevmiyorsunuz bu biçimde bir Japonya örneği var ki 1800’li senelerdan daha sonra Japon kalkınma hareketleri Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ıslahatlara benzeri. Onlar başarılı oldu biz olamadık maalesef.
her neyse mevzuyu dağıtmayayım. Son 20 yılda nitekim enflasyonla önemli olarak gayret edildi mi? Dünyada gelişmiş ülkeleri bir yana bırakın, Arjantin ve Venezuela üzere ülkeleri saymazsak biroldukca gelişmekte olan ülkede enflasyon tek hanelere ve yüzde 10’un altına düştü (pandemiden daha sonraki kısmi hızlanma başka konu). Faizler de düşüktü. Bizde niçin bu biçimde oldu? Her şey dış güçlerle mi ya da çeşitli mazeretlerle mi açıklanacak. Artık birden teğe başarısız olduk bir de Çin modelini deneyelim üzere bir durum bana hiç mantıklı gelmiyor ve bunun fazlaca düşünülmüş olduğuna inanmıyorum.
Türkiye Cumhuriyeti demokratik, toplumsal ve laik bir hukuk devletidir; en azından Anayasa’da yazan bu. Ekonomik modellerde de tercihimizin çağdaş demokrasilere uygun, toplumsal refaha kıymet veren kalkınma modelleri olması gerekir diye düşünüyorum. Ayrıyeten bir modele geçişin bu kadar kolay ve sıradan olması da başka bir husus.
Dr Fertekligil’in Linked paylaşımıdır
#Ekonomimodeli #Çin #ucuzişgücü #enflasyon #faiz #Avrupa #kalkınma #demokrasi
Atilla Yeşilada anlattı: İktisat deneme tahtası değil! Çin modeli çılgınlık mı? & bu biçimde giderse yıkım olur
kuvvetli global talep Çin’e yeni dış ticaret rekoru getirdi
Erdoğan’ın iktisatta yol haritası: Çin de bu biçimde büyüdü, 6 ay daha sonra meyvelerini yiyeceğiz