Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) siyaset faizini %19’dan %18’e düşürdü; Amerikan (Fed), İngiltere (BoE) ve Japonya (BoJ) merkez bankaları %0’a yakın olan siyaset faizlerini değiştirmedi.
Merkez bankaları, para siyasetlerini şekillendirirken mümkün riskleri dikkate alarak, ekonomik aktivite (talep, üretim) ile fiyat ve istihdamdaki gelişmelere odaklanır. Mevcut durumda merkez bankalarının dikkate aldığı esas risk ögesi Kovid-19 belirsizliğidir. 17-24 Eylül haftasında para siyaseti kararlarını açıklayan merkez bankaları yayınladıkları basın bülteninde ne üzere münasebetleri ve öngörüleri ortaya koymuşlar özetlemek gerekirse özetleyelim.
TCMB: İktisadi faaliyet kuvvetli, fiyat artışları süreksiz
TCMB, 1-hafta vadeli borç verme faizi olan siyaset faizini %19’dan %18’e düşürdü. Her ne kadar ihtimal vermesek de TCMB Lideri Kavcıoğlu geçen hafta çekirdek enflasyondaki gelişmeleri dikkate alacaklarını söz ederek faiz indirim sinyalini vermişti. TCMB, yayınladığı basın bülteninde şu tespitleri ortaya koyuyor:
. Yurt ortasında iktisadi faaliyet üçüncü çeyrekte dış talebin de tesiriyle kuvvetli seyrediyor,
. Enflasyonda son periyotta gözlenen yükseliş süreksiz.
TCMB’nin faiz indirimi sonucunı destekleyen metot ise “…para siyasetinin etkileyebildiği talep ögeleri, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı tesirlerin ayrıştırılmasına yönelik analizler”. Kelam konusu tahlilleri TCMB’nin çalışma bildirilerinde yahut Kasım ayı sonunda yayınlanacak dördüncü enflasyon raporunda okuma fırsatını bulabilirsek hayli memnun olacağım. Çünkü TCMB, Temmuz ayı sonunda yayınladığı üçüncü enflasyon raporunda ABD merkez bankası Fed’in enflasyonu niye süreksiz gördüklerine dair tahliline yer vermişti.
TCMB’nin tahlil bilgilerinda olmadığına emin olduğum “güven” faktörüne dikkatinizi çekmek istiyorum. Aşağıdaki grafikte 2006 yılından bu yana aylık ortalama bedeller olarak mavi çizgiyle (sağ eksen) Dolar/TL kurunun seyrini, gri çubuklar (sol eksen) ise döviz tevdiat hesaplarının (yabancı para mevduatları) seyrini gösteriyor.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
Son bilgilere göre döviz mevduatları 17 Eylül’de 230,7 milyar dolar ile rekor düzeyindedir: Gerçek bireyler 114,9 milyar dolar, hükmî bireyler 88,5 milyar dolar döviz mevduatına park etmiştir. TL’ye olan güvensizlik hanehalkını dövize yönlendirirken, artan dövize bağlı olarak fiyatlardaki artış enflasyonu da üst çekmektedir. İtimadı azaltan öbür bir öge da TCMB rezervlerinin nette sıfırın altında olmasıdır (17 Eylül itibariyle eksi 21 milyar dolardır). Her ne kadar net rezerv açığı gerilemiş olsa da gerilemenin ana niçini döviz cinsi borçlanmalar ve swap (kısa vadeli TL karşılığı döviz borçlanma) yoluyla TCMB brüt rezervlerinin yükselmesidir. Başka bir sözle, maruz kalınan kur riskinin artmasıdır. İktisat, kur-enflasyon sarmalı ortasında sıkışmışken TCMB’nin 23 Eylül tarihindeki toplantısında yaptığı erken faiz indirimi maalesef TL’den kaçışı tetiklemiştir. Yazıyı hazırladığım 24 Eylül’de Dolar/TL kuru 8,86 düzeyi ile rekor kırmıştır.
Hükumetin Orta Vadeli Program’da (OVP) 2021 sonu TÜFE varsayımının %16,2 olduğunu dikkate alırsak TCMB’nin siyaset faizini kısa vakitte %16-17 aralığına çekeceği aşikar duruyor. OVP’de 2022 sonu TÜFE iddiası ise %9,8.
Fed: ABD’de ekonomik aktivite kuvvetli, enflasyonist baskı süreksiz
Siyaset faizini %0-0,25 aralığında sabit bırakan Fed, aşılamanın takviyesiyle ekonomik aktivitede ve istihdamda güçlenmenin sürdüğüne, enflasyondaki yükselişin süreksiz faktörlere dayandığına ve iktisadın istikametini Kovid-19 gelişmelerinin belirleyeceğine vurgu yaptı. kuvvetli ekonomik görünüme istinaden Fed, aylık 120 milyar dolarlık varlık alımlarını kısa müddet ortasında azaltabileceklerini ekledi. Fed, 2021 yılı ortasında 2-3 Kasım ve 14-15 Aralık tarihlerinde iki kez daha toplanacak. Fed’in 20 Ekim’de yayınlayacağı ve ekonomik ortamı resmettiği Bej Kitap’taki yorumları, tahvil alımlarındaki düşüşe ne kadar yakın oldukları ipucunu verecek. Faiz artırım konusunda ise; toplam 18 Fed para siyaseti konseyi iştirakçisinden 9’u 2022 yılında faiz değişikliği beklemezken, 6’sı bir adet, 3’ü iki adet faiz artırımı öngörüyor.
BoE: İngiltere’de ekonomik aktivite kuvvetli, enflasyondaki yükseliş süreksiz olabilir
BoE, Eylül ayı toplantısında %0,1 düzeyindeki siyaset faizini değiştirmedi. Ağustos ayı toplantısında kuvvetli ekonomik aktivitenin dayanağıyla kısmi sıkılaştırma ihtimaline yer veren BoE, Eylül toplantısında fiyat ve fiyatlar tarafındaki belirsizliklere bağlı olarak mevcut gevşek siyasetini korudu. Kasım ayı toplantısında arz tarafına odaklanacak olan BoE’nin değerlendirmeleri, enflasyondaki kalıcılık/geçicilik konusunda daha somut bilgiler verecek.
BoJ: Ekonomik aktivite güzelleşiyor, güç fiyatları enflasyonu üst çekiyor
Eylül ayı toplantısında eksi %0,1 olan siyaset faizini değiştirmeyen BoJ, aşılamanın ve dış talepteki canlanmanın da takviyesiyle ekonomik aktivitede güzelleşme öngörüyor. Öte yandan devam eden Kovid-19 belirsizliğine istinaden çekirdek enflasyonun (gıda dışı yıllık TÜFE’nin) %2 gayesine yaklaşana kadar tahvil alım programına devam edeceğini duyurdu. Japonya’da çekirdek enflasyon, pandeminin ilan edildiği Mart 2020 yılından bu yana sıfırın altında seyrediyor (yani besin dışı fiyatlar ortalama olarak evvelki yıla göre düşüyor).
Dr. Fulya Gürbüz, blog sitesini ziyaret edin
Atilla Yeşilada TL için sıkıntı kış: Besin enflasyonu patlayacak mı?
Fatih Özatay: Merkez Bankasının yüzde 8 yanılgısı ve dört sebebi
Merkez Bankası’nın faiz sonucu & piyasaları ne bekliyor? | Emrah Lafçı, Murat Kubilay & Oğuz Demir
Merkez bankaları, para siyasetlerini şekillendirirken mümkün riskleri dikkate alarak, ekonomik aktivite (talep, üretim) ile fiyat ve istihdamdaki gelişmelere odaklanır. Mevcut durumda merkez bankalarının dikkate aldığı esas risk ögesi Kovid-19 belirsizliğidir. 17-24 Eylül haftasında para siyaseti kararlarını açıklayan merkez bankaları yayınladıkları basın bülteninde ne üzere münasebetleri ve öngörüleri ortaya koymuşlar özetlemek gerekirse özetleyelim.
TCMB: İktisadi faaliyet kuvvetli, fiyat artışları süreksiz
TCMB, 1-hafta vadeli borç verme faizi olan siyaset faizini %19’dan %18’e düşürdü. Her ne kadar ihtimal vermesek de TCMB Lideri Kavcıoğlu geçen hafta çekirdek enflasyondaki gelişmeleri dikkate alacaklarını söz ederek faiz indirim sinyalini vermişti. TCMB, yayınladığı basın bülteninde şu tespitleri ortaya koyuyor:
. Yurt ortasında iktisadi faaliyet üçüncü çeyrekte dış talebin de tesiriyle kuvvetli seyrediyor,
. Enflasyonda son periyotta gözlenen yükseliş süreksiz.
TCMB’nin faiz indirimi sonucunı destekleyen metot ise “…para siyasetinin etkileyebildiği talep ögeleri, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı tesirlerin ayrıştırılmasına yönelik analizler”. Kelam konusu tahlilleri TCMB’nin çalışma bildirilerinde yahut Kasım ayı sonunda yayınlanacak dördüncü enflasyon raporunda okuma fırsatını bulabilirsek hayli memnun olacağım. Çünkü TCMB, Temmuz ayı sonunda yayınladığı üçüncü enflasyon raporunda ABD merkez bankası Fed’in enflasyonu niye süreksiz gördüklerine dair tahliline yer vermişti.
TCMB’nin tahlil bilgilerinda olmadığına emin olduğum “güven” faktörüne dikkatinizi çekmek istiyorum. Aşağıdaki grafikte 2006 yılından bu yana aylık ortalama bedeller olarak mavi çizgiyle (sağ eksen) Dolar/TL kurunun seyrini, gri çubuklar (sol eksen) ise döviz tevdiat hesaplarının (yabancı para mevduatları) seyrini gösteriyor.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
Son bilgilere göre döviz mevduatları 17 Eylül’de 230,7 milyar dolar ile rekor düzeyindedir: Gerçek bireyler 114,9 milyar dolar, hükmî bireyler 88,5 milyar dolar döviz mevduatına park etmiştir. TL’ye olan güvensizlik hanehalkını dövize yönlendirirken, artan dövize bağlı olarak fiyatlardaki artış enflasyonu da üst çekmektedir. İtimadı azaltan öbür bir öge da TCMB rezervlerinin nette sıfırın altında olmasıdır (17 Eylül itibariyle eksi 21 milyar dolardır). Her ne kadar net rezerv açığı gerilemiş olsa da gerilemenin ana niçini döviz cinsi borçlanmalar ve swap (kısa vadeli TL karşılığı döviz borçlanma) yoluyla TCMB brüt rezervlerinin yükselmesidir. Başka bir sözle, maruz kalınan kur riskinin artmasıdır. İktisat, kur-enflasyon sarmalı ortasında sıkışmışken TCMB’nin 23 Eylül tarihindeki toplantısında yaptığı erken faiz indirimi maalesef TL’den kaçışı tetiklemiştir. Yazıyı hazırladığım 24 Eylül’de Dolar/TL kuru 8,86 düzeyi ile rekor kırmıştır.
Hükumetin Orta Vadeli Program’da (OVP) 2021 sonu TÜFE varsayımının %16,2 olduğunu dikkate alırsak TCMB’nin siyaset faizini kısa vakitte %16-17 aralığına çekeceği aşikar duruyor. OVP’de 2022 sonu TÜFE iddiası ise %9,8.
Fed: ABD’de ekonomik aktivite kuvvetli, enflasyonist baskı süreksiz
Siyaset faizini %0-0,25 aralığında sabit bırakan Fed, aşılamanın takviyesiyle ekonomik aktivitede ve istihdamda güçlenmenin sürdüğüne, enflasyondaki yükselişin süreksiz faktörlere dayandığına ve iktisadın istikametini Kovid-19 gelişmelerinin belirleyeceğine vurgu yaptı. kuvvetli ekonomik görünüme istinaden Fed, aylık 120 milyar dolarlık varlık alımlarını kısa müddet ortasında azaltabileceklerini ekledi. Fed, 2021 yılı ortasında 2-3 Kasım ve 14-15 Aralık tarihlerinde iki kez daha toplanacak. Fed’in 20 Ekim’de yayınlayacağı ve ekonomik ortamı resmettiği Bej Kitap’taki yorumları, tahvil alımlarındaki düşüşe ne kadar yakın oldukları ipucunu verecek. Faiz artırım konusunda ise; toplam 18 Fed para siyaseti konseyi iştirakçisinden 9’u 2022 yılında faiz değişikliği beklemezken, 6’sı bir adet, 3’ü iki adet faiz artırımı öngörüyor.
BoE: İngiltere’de ekonomik aktivite kuvvetli, enflasyondaki yükseliş süreksiz olabilir
BoE, Eylül ayı toplantısında %0,1 düzeyindeki siyaset faizini değiştirmedi. Ağustos ayı toplantısında kuvvetli ekonomik aktivitenin dayanağıyla kısmi sıkılaştırma ihtimaline yer veren BoE, Eylül toplantısında fiyat ve fiyatlar tarafındaki belirsizliklere bağlı olarak mevcut gevşek siyasetini korudu. Kasım ayı toplantısında arz tarafına odaklanacak olan BoE’nin değerlendirmeleri, enflasyondaki kalıcılık/geçicilik konusunda daha somut bilgiler verecek.
BoJ: Ekonomik aktivite güzelleşiyor, güç fiyatları enflasyonu üst çekiyor
Eylül ayı toplantısında eksi %0,1 olan siyaset faizini değiştirmeyen BoJ, aşılamanın ve dış talepteki canlanmanın da takviyesiyle ekonomik aktivitede güzelleşme öngörüyor. Öte yandan devam eden Kovid-19 belirsizliğine istinaden çekirdek enflasyonun (gıda dışı yıllık TÜFE’nin) %2 gayesine yaklaşana kadar tahvil alım programına devam edeceğini duyurdu. Japonya’da çekirdek enflasyon, pandeminin ilan edildiği Mart 2020 yılından bu yana sıfırın altında seyrediyor (yani besin dışı fiyatlar ortalama olarak evvelki yıla göre düşüyor).
Dr. Fulya Gürbüz, blog sitesini ziyaret edin
Atilla Yeşilada TL için sıkıntı kış: Besin enflasyonu patlayacak mı?
Fatih Özatay: Merkez Bankasının yüzde 8 yanılgısı ve dört sebebi
Merkez Bankası’nın faiz sonucu & piyasaları ne bekliyor? | Emrah Lafçı, Murat Kubilay & Oğuz Demir