Değerli Madenler & Güç – Haftalık Kıymetlendirme ve Gelecek Takvimi

Zübeyde

Global Mod
Global Mod
Yazar – Barani Krishnan

Investing.com – Bu hafta akaryakıtın ortalama fiyatı 5 dolar oldu ve birden fazla Amerikalı meblağların daha ne kadar artacağını merak ediyor.

Sadece tekrarkine depolarını doldurduklarında ne kadar maliyeti olacağını hesaplamak yerine petrol rafinerileri, toptan satıcılar ve perakendeciler tarafınca pompada bu fiyata yol açan fiyat sabitleme sistemini ve tüketiciler olarak fiyatların düşmesine nasıl dayanak olabileceklerini öğrenmeleri daha faydalı olabilir.

Evet, yakıt fiyatları denince işin içine “sabitleme” giriyor. Lakin bunun fahiş fiyatla birebir manaya gelip gelmediği, gerçeklerin yorumlamasına ve pompa fiyatını anlamaya bağlı.

Joe Biden’in fosil yakıtlarla ilgili “düşmanca” yahut “yıkıcı” siyasetleri ve medyada nizamlı olarak gördüğümüz “Ukrayna savaşı” ya da “Putin’in fiyat artırımları” haricinde güç fiyatları yaz/kış mevsimselliğinden, çevresel ahenk maliyetlerinden, rafineri bakım programlarından, vergi artışlarından, doların gücü/zayıflığı ve vadeli süreçler piyasasından ve nihayet eser talebinin kendisinden etkilenir.

Benzin için maliyet üç evreye ayrılır: ham petrol, rafineri “çatlağı” (refiner crack) yahut kârı ve perakendeci ve başka kâr marjları.

Ham petrol ve akaryakıtın fiyatları her insanın malumu: WTI Cuma gününü 120,47 dolar ile bitirirken akaryakıt 5 dolar düzeyinde.

Daha az bilinen ise istasyonlar içindeki fiyat farkları ve Amerika’da en yüksek güç fiyatlarına sahip Kaliforniya eyaletinde yakıt için “gizli ek ücretlerin” ardındaki sistemdir. Bunlara bakacağız.

Öncelikle ABD haricinde rafineri marjı olarak da bilinen rafineri çatlağına göz atalım. Cuma günü bu 53,34 dolardı. Bu, 120 dolarda (sıradan matematik için varil başına fiyatları yuvarlayarak hesaplıyoruz) alınan her ham petrol varili için rafinerinin 53 dolar, yani %44 getiri elde etmesi manasına geliyor. Bunun siz tüketicilerle alakasını kurmak için şu biçimde söyleyeyim; ham petrol fiyatına bu çatlağın eklendiği bir temele dayanıyorsa rafine edilmiş her petrol varili için 173 dolar civarı ödüyorsunuz. Aslında her vakit bundan daha fazlasını ödersiniz.

niçini şu: akaryakıtın çıkarılma (crack) süreci, her varilin bir varil akaryakıt ürettiği var iseyımına dayanan 1:1 yahut her üç varilin iki varil akaryakıt ve bir varil distilat ürettiği daha kapsamlı 3:2:1 formülünü kullanır. Formül ne olursa olsun ortalama her varil, 20 galon civarı akaryakıt, jet yakıtı için dizel ve kerosen olan 12 galon distilat ve 10 galon da düşük getirili öteki güç eseri üretiyor.

Gelir manasında akaryakıt için bu, 20 galonun Cuma günkü pompa fiyatı olan 5 dolarla çarpılarak galon başına 100 dolar olması demek. Distilat için 12 galon, Cuma gününden itibaren dizelin ortalama fiyatı 5,77 dolar ile çarpılıyor. Bu da yuvarlarsak 69 dolar daha.

İkisini ekleyince 170 dolar elde ediyorsunuz – üstte yazdığım 173 dolarlık ham petrol-çatlak kombinasyonunun biraz altında. Varildeki 10 galonluk çeşitli güç mamüllerinin istikrarı, galon başına 3 dolarlık bir çatlak fiyatında bile 30 dolar daha getiri sağlayacaktır. Üçünü toplayınca 200 dolar ediyor, tüketicilerin rafine edilmiş bir varil yakıt karşılığında ödediği ölçü. Bu, bir varil ham petrole nazaran 80 dolarlık prim, %67 oranında gerçek bir rafinaj primi gösterir.

Gerçek şu ki yakıt rafinaj ve dağıtım sanayisi, çoklukla bir varil ham petrol üzerinden %50 ila %80 birleşik kâr marjına sahiptir ve bunu iki yıllık koronavirüs pandemisi sırasında bile sürdürdü.

2020 Nisan ayında salgın yüzünden talepte yaşanan yıkımın doruğunda, akaryakıt çatlak marjı (spread) 5 dolar civarında iken WTI için bu ortalama 18 dolardı.

2020 Nisan ayında akaryakıtın pompa fiyatı ortalama 1,50 dolardı. Çatlak marjına göre 20 galon akaryakıt, tüketici için 30 dolarlık maliyet demek olurdu. Dizel bu biçimde ortalama 2 dolardı, yani 12 galonun tüketici için dizel maliyeti 24 dolar manasına geliyordu. Kalan 10 galonluk öbür eserleri eklemeden bu ikisini toplayın, 54 dolar. Bu, bu biçimde 18 dolarlık bir ham petrole göre 36 dolar prim, yani %100 getiri demek.

Buna karşın bu, pandemi periyodunda fahiş yakıt meblağları olduğu manasına gelmiyor. Hatta 2020 Nisan ayında yakıt için neredeyse hiç talep yoktu. Varil başına 36 dolarlık yakıt varken muhtemelen her gün sırf ufak bir kısmı satılıyordu.

Yeterli yakıt satıp satmadıklarına bakılmaksızın kiralamalar, fiyatlar ve bakım üzere aylık sabit maliyetleri olduğundan yakıt istasyonlarının, vakit zaman olağandan daha fazla fiyat çekmesi gerekir. Pandemi sırasında satılmayan yakıtı telafi etmek için rafine edilmiş bir eserin gerçek priminin daha yüksek olması kabul edilebilir. Aksi takdirde akaryakıt istasyonları, kapanan birtakım rafineriler üzere devre dışı kalır ve bizi bugün yaşadığımız gaz fiyatı krizinden kısmen sorumlu olan yetersiz rafinaj kapasitesiyle baş başa bırakırdı.

bir daha de fiyatlandırma sistemi konusunda ileriye dönük olmayarak fahiş fiyat pratiğinin gerçekleşmenin de ötesinde şok edici düzeylerde olduğu bir sanayi, kabul edilemez.

örneğin: Kaliforniyalı milletvekilleri ve tüketici savunucuları, vergileme pratiklerindeki farklılıkları ve eyaletin katı düzenleyici zorunluluklarını hesaba kattıktan daha sonra bile eyaletteki gaz fiyatlarının öbür eyaletlere bakılırsa her vakit daha yüksek olmasının niçininin araştırılmasını 20 yıldan fazladır istiyor.

seneler boyunca ilgi, muhakkak marka istasyonların daha az bilinenlere nazaran niye her vakit en az 30 sent yüksek fiyatlı olduğu sorularına kaydı. En büyük istasyonlar, çoklukla petrol üreten-rafinaj yapan şirketlerin kendileri tarafınca işletilmekte.

Mantıken Exxon, Chevron, Shell ve BP istasyonları hem hammadde birebir vakitte kesin eserler elde etmek için muhtemelen daha düşük maliyetlerle tek noktadan operasyon yürütüldüğü için daha düşük fiyatlarla satabilmeli. Genelde marka istasyonlar, kendi yakıtlarının paklık ve performans konusunda en yüksek standartları karşıladığı tarafında reklam yapar fakat niye daha değerliye sattıklarını resmen söylemezler.

Ekim ayında Kaliforniya Güç Komitesi (CEC) bir rapor yayımladı. Bu raporda marka gaz istasyonlarının, “aynıymış üzere görünen eserler için hayli daha yüksek fiyatlar” uyguladıklarını ve “rakipler fiyatları kolektif olarak sabitlemeye karar verirse bunun yasa dışı olabileceğini” yazıyordu.

Kâr maksadı gütmeyen savunma kümesi Consumer Watchdog’un lideri Jamie Court, Los Angeles Times gazetesine verdiği röportajda “(CEC raporunun kullandığı) lisan hakikaten çarpıcı. Daha yüksek fiyat uyguluyorlar (gaz istasyonları) zira yapabiliyorlar. Tıpkı akaryakıt üzere ancak (CEC’in) bunun için yapabileceği bir şey yok.” dedi. “Bu erkeklerin ham petrolü akaryakıta dönüştürürken ne kadar kazandığını kimse bilmiyor.”

Ve Berkeley Kaliforniya Üniversitesi’nden güç ekonomisti Severin Borenstein’e nazaran Kaliforniyalı şoförlerin ödediği bir de “gizemli gaz ücretleri” var.

Bir blog paylaşımında bu ek fiyatları, “daha yüksek vergiler ve çevresel fiyatlar olması ve daha pak gaz formülasyonu kullanılması da hesaba katıldıktan daha sonra Kaliforniya gaz meblağlarının ABD’nin geri kalanına nazaran primi” olarak tanımlıyor.

Western States Petroleum Association’ın sözcüsü Kara Greene, sanayiyi savunmak ismine LA Times’a yaptığı açıklamada Kaliforniya’da satılan her galon akaryakıtın ortalama 1,27 dolarının vergi, harç ve iklim programlarına gittiğini söylemiş oldu. Bu ölçünün ortalama 10 sentinin de eyalet ve mahallî (değişebilir) satış vergilerine gittiğini belirtti.

“Belediyeler farklı olacak. Farklı yerlerin farklı satış vergisi var ve akaryakıt için de o denli. Sacramento’da yaşıyorum ve akaryakıtta öteki bir kente nazaran fazlaca daha fazla satış vergisi ödüyorlar.”

Borenstein, bölüm kümesinin sayıları hakikat görünse de akaryakıttan alınan gizemli ek fiyatların vergi, harç ve iklim programı maliyetlerine ek olarak ayrıyeten alınan bir fiyat olduğunu söylemiş oldu. Ve marka akaryakıt istasyonları, Kaliforniya’da marka olmayan istasyonlara nazaran orantısız bir biçimde daha yüksek ek fiyat alıyor, bu da fiyatları daha da yükseltiyor.

LA Times’a yaptığı açıklamada “Ülkenin başka bölgelerinde ortalama 7 sent fark var, Kaliforniya’daki markalı ve markasız istasyonlar içindeki ortalama fark ise 23 sent. Bu beş yıl öncesine ilişkin bir data olsa da sıkıntıyı ortaya koyuyor.” dedi.

“İnsanlar uygun fiyatlar için daha fazlaca gezinip markasız bu istasyonlara gitseydi marka istasyonlar üzerinde meblağları düşürme baskısı yaratırdı. Fakat Kaliforniyalılar bunu yapmaya pek niyetli gözükmüyor.”

Benzin fiyatlarıyla ilgili bir sorun daha var: faydasız tüketici alışkanlıkları.

Nihayetinde gaz istasyonu sahipleri, öteki işletme sahipleri üzere istedikleri fiyatı koymada özgür. Kiralama maliyetleri, piyasa güçleri, lokal farklılıklar ve teşebbüsçü ayrıcalıklarının birleşimi, bir istasyondan başkasına – hatta başka ilçeye – meblağların belirlenmesine yardımcı olur. Markalaşma ve fiyatlandırma stratejileri de çoklukla devreye girer.

Tüketiciler açısından ilgili bir husus da pratiklik. Ağır bir kavşakta U dönüşü yapmaktan kurtulmak yahut yoldan çıkmamak manasına geliyorsa birçoğu biraz daha fazla ödemeyi tercih edecektir.

Burada tüketiciler, acil olarak kabul edilmeyen seyahatleri azaltmaya başlayan polis ve başka acil servis bakılırsavlilerinden bir şeyler öğrenmeye başlayabilir.

Isabella Bölge Şerifi Michael Main, Facebook’ta yaptığı bir paylaşımda “Yardımcılara, telefon aramalarının hangisinin kabul edilebilir olup olmadığını yönetme talimatı verdim. Devam etmeyen aramalar, hayat tehdidi bulunmayan aramalar, delil toplamayı yahut belgelemeyi gerektirmeyen aramalar üzere.” dedi.

Buna ek olarak geçenlerde Allegan Bölgesi Şerifliğinden Teğmen Bretton Ensfield, departmanın, memurları otomobillerini rölantide çalıştırmaktan ve gereksiz seyahatler yapmaktan kaçınmaları konusunda uyardığını söylemiş oldu.

“Bir vazifelinin ihbar gelen yere 30 km sürmesi yerine ihbarın 10-15 dakika beklemesi yahut daha yakındaki bir otomobilin gitmesi gerekebilir.”

Sendikalar, işyerinde bulunması zarurî olmayanlar için konuttan çalışma sistemine dönmeleri konusunda patronlara baskı yapabilir. Konuttan çalışma, yaz mevsiminde serinletme açısından biraz daha yüksek fatura manasına gelebilir lakin yakıt tasarrufu bir daha de daha değerli.

Ne derler bilirsiniz, kral tüketicidir. Tüketici istemezse petrolde talep yıkımı olmaz.

Benzincide âlâ bahtlar.

Petrol: Fiyat Görünümü ve Haftalık Kapanış tutarları

Brent Cuma günü 1,14 dolar düşerek 121,93 dolarda kapattı. Hafta bazında ise %1,8 arttı ve dört haftalık periyot için %9 paha kazandı.

Çarşamba günü Brent, Ukrayna’nın işgalinden daha sonra 9 Mart’ta 130 dolar üzerine çıkarak 14 yılın doruğuna ulaştığından beri birinci kere 124,38 dolara yükseldi. Global ham petrol göstergesi bu yıl şimdiye kadar %57 yükseldi.

WTI, Çarşamba günü üç ayın doruğu 123,15 doları gördükten daha sonra 1,04 dolar düşüşle 120,47 dolara geriledi. Hafta bazında ABD göstergesi %1,8 ve yedi haftalık periyot için %18 artış yaşadı. Bu yıl şimdiye kadar %60 üzerinde bedel kazandı.

skcharting.com’dan Sunil Kumar Dixit’e göre WTI, “potansiyel olarak ayı eğilimli bir DOJI oluşumunda”.

“Haftalık 73/68’lik bir stokastik okuma ve 68 puanlık bakılırsali Güç Endeksi’ndeki (RSI) olumluluk, haftalık ayı bir DOJI kapanışı ile teknik bir tezat oluşturuyor.”

Önümüzdeki hafta 120 doların altına istikrarlı bir düşüş, petrolü 118 ve 115 dolarlara çekerken 120 dolar üstündeki bir atağın, 121,50 dolara yanlışsız sonlu bir artış ivmesi gösterebileceğini söylüyor Dixit.

“123 doları tekrar test etmesi için ufak bir mümkünlük görüyoruz lakin bu artış istikametli hareket fiyat aksiyonu ile sağlanırsa 126 ve 130 dolar düzeylerine boğa ataklarını bekleyin.”

“Daha yüksek mümkünlük ise düşüş istikametli bir düzeltme; 118 dolar altında belirleyici bir kırılma, WTI’nın 115 ve hatta 113 dolara kadar düşmesine yol açabilir.”

Altın: Fiyat Görünümü ve Haftalık Kapanış tutarları

Ağustos vadeli ön-ay sözleşmesi Cuma günü dört haftanın en yüksek düzeyine gerçek ralli yaptı ve 1.880 dolara hayli yaklaştı. Nihayetinde günü 22,40 dolar artışla 1.875,20 dolarda bitirdi.

Hafta bazında %1,2 paha kazandı.

Dixit altının, ABD’de enflasyonun 40 yılın yeni doruklarında olduğunu gösteren bilgilerin tetiklediği yüksek volatilite ortamında en âlâ haftalık artışlarından birini yakaladığını belirtti.

“Altın, 1.850 doları aşarak 1.876 dolara ve 1.970 dolar olan 50 Günlük Üssel Hareketli Ortalama’nın üzerine yanlışsız koşarken kısa konumları kapatmak isteyen alıcıları ve ayıları çekerek 1.825 dolarlık kritik takviye düzeyine düştü.”

Dixit altının 29/25 haftalık stokastik okumasının ve RSI boğa konumunun, 1.893 dolara hakikat daha yüksek bir bacak için 1.855-1.845 dolar içinde bir konsolidasyonla yükselişin devam edeceği manasına geldiğini söylemiş oldu.

“1.893 dolar üzerinde altında istikrar görüldüğünde 1.910-1.935 doları hedefleyen takviye bölgesi bu 1.850-1.870 dolar aralığı olacak.”

“1.893 dolar üzerinde kalamaması, kısa vadede artış istikametli çıkış yapabileceğini gösteren yapıya ziyan verebilir ve sarı metal, 1.855-1.840 dolar aralığına, ayı trendinin devam edebileceği noktanın altına düşebilir.”

Feragatname: Barani Krishnan yazdığı emtia yahut menkul değerlerde konum sahibi değildir.
 
Üst