Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler 76. Genel Şura görüşmeleri için bulunduğu New York’ta Amerikan CBS televizyon kanalına verdiği mülakatın tamamı yayınlandı.
Margaret Brennan’ın sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afganistan’daki gelişmeler ve Türkiye-ABD münasebetleri hakkında değerlendirmelerde bulundu.
“Taliban Amerika’nın silahlarıyla hareket ediyor”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “ABD’nin Afganistan’dan ayrılmasının bölgeyi daha emniyetsiz hale getirdiğini düşünüyor musunuz?” sorusuna şu cevabı verdi:
“20 yıldır Amerika’nın burada kalışıyla bölge inançlı bir hale gelmedi ki… Tam bilakis, bölge her geçen gün önemli manada kan kaybetti. Biz burada bine yakın elemanımızla havalimanının korunması konusunda nazaranv icra ettik. Bize en sonunda havalimanının korunması teklifi geldiğinde Brüksel’de Sayın Biden’la bunları konuştuk. Bizim bu biçimde bir bakılırsavi üstlenebileceğimizi kendilerine söylemiş olduğimde, “Üç şeyi de isteriz” dedim. Bunun birisi lojistik dayanak. Lojistik dayanaktan talebimiz, idari ve malidir. Bir başka adım da bilhassa şu an ellerinde bulunan silah, mühimmat vesaire bunların Türkiye’ye evresidir. Lakin o denli şeyler oldu ki tam tersine Karzai Havalimanındaki tüm silahların mühimmatların, araçların hepsi Taliban’a verildi.
Şu anda da Taliban orada Amerika’nın silahlarıyla hareket ediyor. Bu gerçekleri de tabi görmek gerekir. Ama biz kimi şeylere de alıştık. Tıpkı biçimde Türkiye’ye saldıran terör örgütleri de maalesef Amerika’dan fazlaca önemli silah, mühimmat dayanağı aldı. Bu, geçmiş hükümette de birebir biçimde oldu, şu anda da birebir biçimde oluyor. Öncelikle PKK/YPG/PYD terör örgütlerine bu cins silah takviyelerinin verilmemesi gerekir.”
“ABD terör örgütlerini desteklememeli”
Erdoğan’a, “ABD’nin, DEAŞ’a karşı çabada müttefik olarak gördüğü kümelere tedarik ettiği silahların Türkiye’ye karşı kullanıldığına yönelik bir delil var mı? ABD takviyesinden dolayı bu kümelerden size yönelik tehdit var mı?” sorusu soruldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bunu Sayın Trump periyodunda de Trump’ın kendisine de tabir etmiştim. Şu anda da bir daha birebir biçimde tırlarca silah, mühimmat vesaire bölgeye geliyor. Bunların hepsini biz kendilerine istihbarat örgütümüz vasıtasıyla da tabir ettik, söz ediyoruz. Bundan daha sonraki süreçte de tıpkı biçimde tabi bunu söz edeceğiz” diye yanıtladı.
“Terör örgütleri buralardan bu tıp takviyeleri almamalı”
“Bunları Lider Biden’a sundunuz mu?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bunların hepsini biz muhataplarımıza sunduk. Şu anda benim İstihbarat Liderim tıpkı biçimde muhatabına bunları sundu, sunuyor. Bundan daha sonra da bunları sunmaktan çekinmeyiz. Zira birtakım gerçekler var. Amerika NATO ülkesidir. Biz tıpkı biçimde NATO ülkesiyiz. NATO’da dayanışma içerisinde olmamız gerekirken, terör örgütleri buralardan bu tıp dayanakları almamalı. Bunu da söylemek durumundayız” dedi.
“Afganistan’a kimsenin vermediği takviyesi biz verdik”
“Türkiye’nin Taliban’a Afganistan’daki havalimanını işletmesi için yardım ve teknik takviye sağlayıp sağlamadığı ve yeni Taliban hükümetiyle ilgili ne düşündüğü” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyleki konuştu:
“Şu anda çabucak hemen bizim Taliban’la mutabakata vardığımız rastgele bir husus yok. Şu anda Taliban daha fazlaca Katar ile müşterek hareket ediyor. Biz ise askerlerimizi, sivil vatandaşlarımızı oradan çektik. Biz şu anda havalimanında yokuz. Taliban ile de şu anda rastgele bir iş birliğimiz yok. Fakat bir şeyi fazlaca açık ve net söylemem lazım. Bizim Afganistan halkına karşı tarihten gelen bir beraberliğimiz var. Kimsenin Afganistan’a vermediği takviyesi her vakit biz verdik. Alt yapıda, üst yapıda Afganistan’da birfazlaca yatırımların içerisinde olduk ve bundan daha sonraki süreçte de bunu yaparız. Dediğim üzere, bu yapılan yanlışlıklar sebebiyle de askerimizi çektik, sivil vatandaşlarımızı çektik ve şu anda Afganistan’da biz yokuz.”
“Kabil Havalimanının işletilmesi, mukaveleye bağlı”
“Havalimanının işletilmesine yardım etmeyecek misiniz?” sorusu üzerine ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, karşılıklı atılacak adımlara dikkati çekti:
“Dediğim üzere, bu, mutabakatlara, mukaveleye bağlı. Burada şayet sahiden karşılıklı mutabakatlarla olumlu bir adım atılacak olursa… Şu anda Afganistan’daki hükümet kapsayıcı değil, kucaklayıcı değil. Kucaklayıcı, kapsayıcı olmayan bir hükümetle bu biçimde bir adım atmak da bizim için bir kez mümkün değil. Ancak bu kapsayıcı olursa, kucaklayıcı olursa bizler de Türkiye olarak orada yer alırız”
“Afganistan’da da bayanlar ömrün her yerinde olmalı”
“Taliban şu an yalnızca erkek çocuklarının okula gitmesine müsaade veriyor, kızlara müsaade etmiyor. Kamu kurumlarındaki bayanlara işe gelmemelerini söylemiş olduler. Taliban gelişim göstermiş üzere durmuyor. bu biçimde bir hükümetle çalışır mısınız?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye’nin bu bahiste bilhassa bayana bakışı muhakkaktır. Bizde bayan ömrün her yerinde vardır. Eğitimde, sıhhatte, adalette, yargıda vardır; ömrün her yerinde vardır. Kendi ülkemizde bu bu biçimde olduğuna göre, Afganistan’da biz neden farklı bir şey düşünelim? Orada da birebir biçimde hanımın ömrün her yerinde olmasını istek ederiz. Bayanlar buralarda etkin rol alır hale geldiği anda, onlara eğitim, sıhhat, adalet, emniyet, her noktada biz Afganistan’a da bu takviyesi veririz. Bunların eğitimlerine de ayrıyeten ülkemizde fırsat sağlarız” karşılığını verdi.
“Mevcut durumda Taliban’la çalışmak istemiyorsunuz üzere görünüyor?” sorusuna ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu saydığım mevzularla ilgili olarak şayet bunlar kabul edilirse yaparız. Ancak kabul edilmezse yapamayız” dedi.
“Bizim kapımız yol geçen hanı değil”
“Şu an ülkesinden kaçan Afgan mülteciler var. Bunların kimileri Türkiye’ye yöneldi. Geçen ay Türkiye’nin mülteci deposu olmak üzere bir vazifesi ve yükümlülüğü olmadığını söylemiş olduniz. Bu kimin yükümlülüğü? Bu mültecileri almak ABD’nin yükümlülüğü mü?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söylemiş oldu:
“Şu anda ABD aslına bakarsanız bu tıp sorumlulukları yerine getirmedi ki… Şu anda kayıt dışı, kayıt içi olmak üzere benim ülkemde 300 bini aşkın Afganlı mülteci var. Bundan daha sonra da ülkemize hala Afganlı mülteci almaya gücümüz yetmez. Fakat Amerika, Afganlı mültecileri buraya alacaksa o da başka bir bahis. Ben Amerika’nın mülteci siyasetlerini paylaşamam lakin Amerika da benim mülteci politikalarımı herbiçimde paylaşamaz. Fakat tabi, bilhassa açık söylüyorum, bizim kapımız da yol geçen hanı değildir.”
“Amerika 20 yıldır Afganistan’da niye bulunduğunu sorgulamalı”
“ABD’nin bu mevzuda daha fazlasını mı yapması gerekiyor?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’nin 20 yıldır niye orada olduğunu sorgulaması gerektiğinin altını çizdi:
“ABD’nin tabi ki epey şeyler yapması gerekir, epey da yatırım yapması gerekir. Zira 20 yıldır Amerika orada niye vardı? Evvel bu soruların yanıtını Amerika’nın kendi kendisine vermesi gerekirdi. O sosyolojik değerlendirmeyi yapması gerekirdi. Sanki bunlar niçin yapılmadı? Bilhassa bu çeşit silah yapılandırması vesaire, bunlar ne için yapıldı? Bunların üzerinde durulması gerekir? Orada bu denli badigardlar gorevlendirilirken bu badigardlara ödenen fiyatlar bayağı sayılar değildi. Yani bunların hepsinin tüm Amerikalılar tarafınca sorgulanması gerekir. ‘Afganistan’a niçin girdik, şu anda niçin çıkıyoruz?’; bunun herbiçimde Amerika tarafınca sorgulanması gerekir diye düşünüyorum.”
“NATO ortağı olarak müşterek hareket edelim”
“Haziran’da yüz yüze görüştüğünüzde Biden’a bu soruları yönelttiniz mi? Biden’ı potansiyel sorunlar gördüğünüze dair uyardınız mı?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bizim Brüksel’de konuştuğumuz şeyler daha epeyce, havalimanı konusu olmuştur. Havalimanı bahsiyle ilgili gerekli soruları kendilerine yönelttim. ‘Eğer bizim orada olmamızı istiyorsanız bilhassa lojistik dayanakların verilmesi lazım, idari ve mali noktada gerekli takviyelerin verilmesi lazım. Biz de bir NATO ortağı olarak sizinle burada müşterek hareket edelim.’ dedim.” karşılığını verdi.
“Parasını ödediğimiz F-35’ler teslim edilmedi”
“Siz de ABD üzere NATO’nun bir parçasısınız. Rusya, Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemlerini satın almaya devam etmeyi planladığını söylüyor. niye buna devam ediyorsunuz? Biden sizden durmanızı istedi mi?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söylemiş oldu:
“Ben Lider Biden’a gerekenlerin hepsini söylemiş oldum. Artık de söyleyeyim; bakın biz F-35 uçaklarını aldık ve 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık. Ancak bizim bu 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptığımız uçaklarımızı Amerika bize teslim etmedi. Patriotlar noktasında bunları istedik, maalesef bu bahiste da bir daha birebir biçimde bize Patriot vermedi. Sayın Trump’ın periyodunda de bunları görüştüğümüzde, konuştuğumuzda Sayın Trump şunu söylemiş oldu; ‘F-35’ler için 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapan Türkiye’ye F-35’leri neden vermiyoruz?’ Bunu dünya basınının önünde söylemiş oldu. Pekala şu anda benim bu 5 tane uçağım niçin verilmiyor? Bu parayı ben ödedim. Ödediğim para ortada.”
“Hangi savunma sistemini alacağımıza ABD karışamaz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin S-400 alımı karşısında ABD’nin tavrına ait, “Ona karışamaz. Siz bana Patriot vermezseniz, savunma noktasında benim bir öbür ülkeden alacağım rastgele bir savunma sistemine müdahale edemezsiniz. Bakın bu mevzuda NATO Genel Sekreteri Stoltenberg çok hoş bir açıklama yaptı; ‘Biz ortaklarımızın kimden, nereden, ne kadar rastgele bir sistem satın aldığına müdahale edemeyiz.’ dedi. Kim bu? Stoltenberg; NATO’nun Genel Sekreteri. Buyurun, gerçek ortada. Kimse kusura bakmasın. Ben de şunu söyleyeceğim; Türkiye’nin güvenlik riskini kim paylaşacak? Türkiye, kendi güvenlik riskini kendisi temin edemezse, sanki birilerinin eline avucuna mı bakacak? Sen bana Patriot vermeyeceksin, benim hangi ülkeden, hangi savunma sistemini aldığıma da müdahale edeceksin! O denli bir şey olamaz.” tabirlerini kullandı.
Yalnızca hava kuvvetlerinin bu işe yetmeyeceğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Savunma sistemleri farklıdır, hava kuvvetleri farklıdır. Zira şu anda hava kuvvetleri noktasında da yarın Amerika’nın F-16’ların devamını sürdüreceğine, benim elimde bir garanti var mı? bu biçimde bir garanti de olmayacağına bakılırsa tahminen bu biçimde biz hayli daha farklı adımları da atmak zorunda kalacağız.” dedi.
“Türkiye, kendi savunma noktasındaki bütün kararlılığını ortaya koyacaktır”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bundan daha sonraki devirde de kimse bizim savunma sistemleri noktasında hangi ülkeden ne kadar ne alacağımıza müdahale edemez. Bunun sonucunı verecek olan biziz. Şu anda 84 milyon nüfusa sahip bir ülke olan Türkiye, kendi savunma noktasındaki bütün kararlılığını ortaya koyacaktır. Bu sonucuna da kimse müdahale edemez.” diye konuştu.
“(Hala S-400’lerin yeni partisini alma niyetinde misiniz?) Tabi ki evet”
Sunucunun “Yani siz hala S-400’lerin yeni partisini alma niyetinde misiniz?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bundan daha sonraki devirde de kimse bizim savunma sistemleri noktasında hangi ülkeden ne kadar ne alacağımıza müdahale edemez. Bunun sonucunı verecek olan biziz. Şu anda 84 milyon nüfusa sahip bir ülke olan Türkiye, kendi savunma noktasındaki bütün kararlılığını ortaya koyacaktır. Bu sonucuna da kimse müdahale edemez.” diye konuştu.
Sunucunun “Bu, karşılığın ‘evet’ olduğu üzere anlaşılıyor.” yorumu üzerine ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ne demek… Tabi ki evet.” dedi.
“Orta Doğu’da ne yapacağımızın sonucunı biz veririz”
“Amerikan halkı ABD’nin Orta Doğu’da askeri dahli bulunmasına siyasi irade göstermediğine karar verdi. Bu sizin ve ülkeniz için ne manaya geliyor?” sorusunu Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyleki cevapladı:
“Bu, Amerika’nın kendi takdiridir, bunu biz belirleyemeyiz. Orta Doğu’da ne yapacağımızın sonucunı biz veririz. Ben yalnızca bir şey söylüyorum; Amerika NATO ülkesidir, Türkiye NATO ülkesidir. Amerika, bölgedeki PKK, PYD, YPG üzere terör örgütleriyle birlikte mi hareket edecek yoksa NATO’da birlikte olduğu dostuyla, Türkiye’yle mi birlikte mi hareket edecek? Bunun sonucunı vermesi lazım. Ben ikincisini tercih ediyorum.”
“ABD Liderlerine PKK/PYD/YPG terörünü her vakit anlattım”
“Biden idaresi size Suriye ve Irak’taki müttefiklerine yönelik siyasetinde değişikliğe gitme niyetinde olduğunu söylemiş oldu mi?” halindeki sorusu üzerine, Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu bahislere girme fırsatımız olmadı, zira üzerinde durduğumuz husus yüklü olarak Afganistan’dı. Fakat ben her vakit Amerika’daki önder dostlarıma PKK, PYD, YPG terör örgütlerine karşı duruşumuzu anlattım. Bunu Trump devrinde de yaşadık. Dedik ki ‘Bunların Türkiye’ye taşıdıkları binlerce tır silahı, mühimmatı ne yapacaksınız?’ Olumlu yanıt alamadık.” dedi.
“Suriye’deki 900 ABD askerinin kalmasını mı yoksa gitmesini mi istiyorsunuz?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Tabi ki benim burada tasarrufum olursa Suriye’den çıkmalarıdır, Irak’tan çıkmalarıdır; Afganistan’dan çıktıkları üzere çıkmalarıdır. Zira şayet dünyada biz barışa hizmet etmeyi istiyorsak barış için o bölgelerde kalmanın hiç bir manası yok. Bırakalım o bölge halkı, o bölgedeki idare sonucunı kendisi versin.” diye konuştu.
“Suriye’de 100 bin briket mesken inşa ediyoruz”
“Suriye için ortaya girilmesini Türkiye’ye mi bıraksınlar?” sorusunu ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bir kez şunu epey açık net söyleyeyim; biz istenmediğimiz yerde durmayız, istenmediğimiz yerde bulunmayız. Bakın biz şu anda Suriye’de 100 bin briket konut inşa ediyoruz. Konutlarından barklarından büsbütün kovulmuş olan aileler için bunları biz inşa ediyoruz. Sanki öbür ülkeler ne yapıyor? Bu değerli.” diye cevapladı.
“Putin’le bunları esasen konuşuyoruz”
“Vladimir Putin’le bunun hakkında mı konuşacaksınız?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biz bunları aslına bakarsan Putin’le konuşuyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Temenni ederim ki Amerika, Rusya, İran ve Türkiye, Suriye’de de Irak’ta da bu bölge insanlarının huzuru için bir çalışma içerisinde olsunlar.” diye konuştu.
Margaret Brennan’ın sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afganistan’daki gelişmeler ve Türkiye-ABD münasebetleri hakkında değerlendirmelerde bulundu.
“Taliban Amerika’nın silahlarıyla hareket ediyor”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “ABD’nin Afganistan’dan ayrılmasının bölgeyi daha emniyetsiz hale getirdiğini düşünüyor musunuz?” sorusuna şu cevabı verdi:
“20 yıldır Amerika’nın burada kalışıyla bölge inançlı bir hale gelmedi ki… Tam bilakis, bölge her geçen gün önemli manada kan kaybetti. Biz burada bine yakın elemanımızla havalimanının korunması konusunda nazaranv icra ettik. Bize en sonunda havalimanının korunması teklifi geldiğinde Brüksel’de Sayın Biden’la bunları konuştuk. Bizim bu biçimde bir bakılırsavi üstlenebileceğimizi kendilerine söylemiş olduğimde, “Üç şeyi de isteriz” dedim. Bunun birisi lojistik dayanak. Lojistik dayanaktan talebimiz, idari ve malidir. Bir başka adım da bilhassa şu an ellerinde bulunan silah, mühimmat vesaire bunların Türkiye’ye evresidir. Lakin o denli şeyler oldu ki tam tersine Karzai Havalimanındaki tüm silahların mühimmatların, araçların hepsi Taliban’a verildi.
Şu anda da Taliban orada Amerika’nın silahlarıyla hareket ediyor. Bu gerçekleri de tabi görmek gerekir. Ama biz kimi şeylere de alıştık. Tıpkı biçimde Türkiye’ye saldıran terör örgütleri de maalesef Amerika’dan fazlaca önemli silah, mühimmat dayanağı aldı. Bu, geçmiş hükümette de birebir biçimde oldu, şu anda da birebir biçimde oluyor. Öncelikle PKK/YPG/PYD terör örgütlerine bu cins silah takviyelerinin verilmemesi gerekir.”
“ABD terör örgütlerini desteklememeli”
Erdoğan’a, “ABD’nin, DEAŞ’a karşı çabada müttefik olarak gördüğü kümelere tedarik ettiği silahların Türkiye’ye karşı kullanıldığına yönelik bir delil var mı? ABD takviyesinden dolayı bu kümelerden size yönelik tehdit var mı?” sorusu soruldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bunu Sayın Trump periyodunda de Trump’ın kendisine de tabir etmiştim. Şu anda da bir daha birebir biçimde tırlarca silah, mühimmat vesaire bölgeye geliyor. Bunların hepsini biz kendilerine istihbarat örgütümüz vasıtasıyla da tabir ettik, söz ediyoruz. Bundan daha sonraki süreçte de tıpkı biçimde tabi bunu söz edeceğiz” diye yanıtladı.
“Terör örgütleri buralardan bu tıp takviyeleri almamalı”
“Bunları Lider Biden’a sundunuz mu?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bunların hepsini biz muhataplarımıza sunduk. Şu anda benim İstihbarat Liderim tıpkı biçimde muhatabına bunları sundu, sunuyor. Bundan daha sonra da bunları sunmaktan çekinmeyiz. Zira birtakım gerçekler var. Amerika NATO ülkesidir. Biz tıpkı biçimde NATO ülkesiyiz. NATO’da dayanışma içerisinde olmamız gerekirken, terör örgütleri buralardan bu tıp dayanakları almamalı. Bunu da söylemek durumundayız” dedi.
“Afganistan’a kimsenin vermediği takviyesi biz verdik”
“Türkiye’nin Taliban’a Afganistan’daki havalimanını işletmesi için yardım ve teknik takviye sağlayıp sağlamadığı ve yeni Taliban hükümetiyle ilgili ne düşündüğü” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyleki konuştu:
“Şu anda çabucak hemen bizim Taliban’la mutabakata vardığımız rastgele bir husus yok. Şu anda Taliban daha fazlaca Katar ile müşterek hareket ediyor. Biz ise askerlerimizi, sivil vatandaşlarımızı oradan çektik. Biz şu anda havalimanında yokuz. Taliban ile de şu anda rastgele bir iş birliğimiz yok. Fakat bir şeyi fazlaca açık ve net söylemem lazım. Bizim Afganistan halkına karşı tarihten gelen bir beraberliğimiz var. Kimsenin Afganistan’a vermediği takviyesi her vakit biz verdik. Alt yapıda, üst yapıda Afganistan’da birfazlaca yatırımların içerisinde olduk ve bundan daha sonraki süreçte de bunu yaparız. Dediğim üzere, bu yapılan yanlışlıklar sebebiyle de askerimizi çektik, sivil vatandaşlarımızı çektik ve şu anda Afganistan’da biz yokuz.”
“Kabil Havalimanının işletilmesi, mukaveleye bağlı”
“Havalimanının işletilmesine yardım etmeyecek misiniz?” sorusu üzerine ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, karşılıklı atılacak adımlara dikkati çekti:
“Dediğim üzere, bu, mutabakatlara, mukaveleye bağlı. Burada şayet sahiden karşılıklı mutabakatlarla olumlu bir adım atılacak olursa… Şu anda Afganistan’daki hükümet kapsayıcı değil, kucaklayıcı değil. Kucaklayıcı, kapsayıcı olmayan bir hükümetle bu biçimde bir adım atmak da bizim için bir kez mümkün değil. Ancak bu kapsayıcı olursa, kucaklayıcı olursa bizler de Türkiye olarak orada yer alırız”
“Afganistan’da da bayanlar ömrün her yerinde olmalı”
“Taliban şu an yalnızca erkek çocuklarının okula gitmesine müsaade veriyor, kızlara müsaade etmiyor. Kamu kurumlarındaki bayanlara işe gelmemelerini söylemiş olduler. Taliban gelişim göstermiş üzere durmuyor. bu biçimde bir hükümetle çalışır mısınız?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye’nin bu bahiste bilhassa bayana bakışı muhakkaktır. Bizde bayan ömrün her yerinde vardır. Eğitimde, sıhhatte, adalette, yargıda vardır; ömrün her yerinde vardır. Kendi ülkemizde bu bu biçimde olduğuna göre, Afganistan’da biz neden farklı bir şey düşünelim? Orada da birebir biçimde hanımın ömrün her yerinde olmasını istek ederiz. Bayanlar buralarda etkin rol alır hale geldiği anda, onlara eğitim, sıhhat, adalet, emniyet, her noktada biz Afganistan’a da bu takviyesi veririz. Bunların eğitimlerine de ayrıyeten ülkemizde fırsat sağlarız” karşılığını verdi.
“Mevcut durumda Taliban’la çalışmak istemiyorsunuz üzere görünüyor?” sorusuna ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu saydığım mevzularla ilgili olarak şayet bunlar kabul edilirse yaparız. Ancak kabul edilmezse yapamayız” dedi.
“Bizim kapımız yol geçen hanı değil”
“Şu an ülkesinden kaçan Afgan mülteciler var. Bunların kimileri Türkiye’ye yöneldi. Geçen ay Türkiye’nin mülteci deposu olmak üzere bir vazifesi ve yükümlülüğü olmadığını söylemiş olduniz. Bu kimin yükümlülüğü? Bu mültecileri almak ABD’nin yükümlülüğü mü?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söylemiş oldu:
“Şu anda ABD aslına bakarsanız bu tıp sorumlulukları yerine getirmedi ki… Şu anda kayıt dışı, kayıt içi olmak üzere benim ülkemde 300 bini aşkın Afganlı mülteci var. Bundan daha sonra da ülkemize hala Afganlı mülteci almaya gücümüz yetmez. Fakat Amerika, Afganlı mültecileri buraya alacaksa o da başka bir bahis. Ben Amerika’nın mülteci siyasetlerini paylaşamam lakin Amerika da benim mülteci politikalarımı herbiçimde paylaşamaz. Fakat tabi, bilhassa açık söylüyorum, bizim kapımız da yol geçen hanı değildir.”
“Amerika 20 yıldır Afganistan’da niye bulunduğunu sorgulamalı”
“ABD’nin bu mevzuda daha fazlasını mı yapması gerekiyor?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’nin 20 yıldır niye orada olduğunu sorgulaması gerektiğinin altını çizdi:
“ABD’nin tabi ki epey şeyler yapması gerekir, epey da yatırım yapması gerekir. Zira 20 yıldır Amerika orada niye vardı? Evvel bu soruların yanıtını Amerika’nın kendi kendisine vermesi gerekirdi. O sosyolojik değerlendirmeyi yapması gerekirdi. Sanki bunlar niçin yapılmadı? Bilhassa bu çeşit silah yapılandırması vesaire, bunlar ne için yapıldı? Bunların üzerinde durulması gerekir? Orada bu denli badigardlar gorevlendirilirken bu badigardlara ödenen fiyatlar bayağı sayılar değildi. Yani bunların hepsinin tüm Amerikalılar tarafınca sorgulanması gerekir. ‘Afganistan’a niçin girdik, şu anda niçin çıkıyoruz?’; bunun herbiçimde Amerika tarafınca sorgulanması gerekir diye düşünüyorum.”
“NATO ortağı olarak müşterek hareket edelim”
“Haziran’da yüz yüze görüştüğünüzde Biden’a bu soruları yönelttiniz mi? Biden’ı potansiyel sorunlar gördüğünüze dair uyardınız mı?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bizim Brüksel’de konuştuğumuz şeyler daha epeyce, havalimanı konusu olmuştur. Havalimanı bahsiyle ilgili gerekli soruları kendilerine yönelttim. ‘Eğer bizim orada olmamızı istiyorsanız bilhassa lojistik dayanakların verilmesi lazım, idari ve mali noktada gerekli takviyelerin verilmesi lazım. Biz de bir NATO ortağı olarak sizinle burada müşterek hareket edelim.’ dedim.” karşılığını verdi.
“Parasını ödediğimiz F-35’ler teslim edilmedi”
“Siz de ABD üzere NATO’nun bir parçasısınız. Rusya, Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemlerini satın almaya devam etmeyi planladığını söylüyor. niye buna devam ediyorsunuz? Biden sizden durmanızı istedi mi?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söylemiş oldu:
“Ben Lider Biden’a gerekenlerin hepsini söylemiş oldum. Artık de söyleyeyim; bakın biz F-35 uçaklarını aldık ve 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık. Ancak bizim bu 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptığımız uçaklarımızı Amerika bize teslim etmedi. Patriotlar noktasında bunları istedik, maalesef bu bahiste da bir daha birebir biçimde bize Patriot vermedi. Sayın Trump’ın periyodunda de bunları görüştüğümüzde, konuştuğumuzda Sayın Trump şunu söylemiş oldu; ‘F-35’ler için 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapan Türkiye’ye F-35’leri neden vermiyoruz?’ Bunu dünya basınının önünde söylemiş oldu. Pekala şu anda benim bu 5 tane uçağım niçin verilmiyor? Bu parayı ben ödedim. Ödediğim para ortada.”
“Hangi savunma sistemini alacağımıza ABD karışamaz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin S-400 alımı karşısında ABD’nin tavrına ait, “Ona karışamaz. Siz bana Patriot vermezseniz, savunma noktasında benim bir öbür ülkeden alacağım rastgele bir savunma sistemine müdahale edemezsiniz. Bakın bu mevzuda NATO Genel Sekreteri Stoltenberg çok hoş bir açıklama yaptı; ‘Biz ortaklarımızın kimden, nereden, ne kadar rastgele bir sistem satın aldığına müdahale edemeyiz.’ dedi. Kim bu? Stoltenberg; NATO’nun Genel Sekreteri. Buyurun, gerçek ortada. Kimse kusura bakmasın. Ben de şunu söyleyeceğim; Türkiye’nin güvenlik riskini kim paylaşacak? Türkiye, kendi güvenlik riskini kendisi temin edemezse, sanki birilerinin eline avucuna mı bakacak? Sen bana Patriot vermeyeceksin, benim hangi ülkeden, hangi savunma sistemini aldığıma da müdahale edeceksin! O denli bir şey olamaz.” tabirlerini kullandı.
Yalnızca hava kuvvetlerinin bu işe yetmeyeceğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Savunma sistemleri farklıdır, hava kuvvetleri farklıdır. Zira şu anda hava kuvvetleri noktasında da yarın Amerika’nın F-16’ların devamını sürdüreceğine, benim elimde bir garanti var mı? bu biçimde bir garanti de olmayacağına bakılırsa tahminen bu biçimde biz hayli daha farklı adımları da atmak zorunda kalacağız.” dedi.
“Türkiye, kendi savunma noktasındaki bütün kararlılığını ortaya koyacaktır”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bundan daha sonraki devirde de kimse bizim savunma sistemleri noktasında hangi ülkeden ne kadar ne alacağımıza müdahale edemez. Bunun sonucunı verecek olan biziz. Şu anda 84 milyon nüfusa sahip bir ülke olan Türkiye, kendi savunma noktasındaki bütün kararlılığını ortaya koyacaktır. Bu sonucuna da kimse müdahale edemez.” diye konuştu.
“(Hala S-400’lerin yeni partisini alma niyetinde misiniz?) Tabi ki evet”
Sunucunun “Yani siz hala S-400’lerin yeni partisini alma niyetinde misiniz?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bundan daha sonraki devirde de kimse bizim savunma sistemleri noktasında hangi ülkeden ne kadar ne alacağımıza müdahale edemez. Bunun sonucunı verecek olan biziz. Şu anda 84 milyon nüfusa sahip bir ülke olan Türkiye, kendi savunma noktasındaki bütün kararlılığını ortaya koyacaktır. Bu sonucuna da kimse müdahale edemez.” diye konuştu.
Sunucunun “Bu, karşılığın ‘evet’ olduğu üzere anlaşılıyor.” yorumu üzerine ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ne demek… Tabi ki evet.” dedi.
“Orta Doğu’da ne yapacağımızın sonucunı biz veririz”
“Amerikan halkı ABD’nin Orta Doğu’da askeri dahli bulunmasına siyasi irade göstermediğine karar verdi. Bu sizin ve ülkeniz için ne manaya geliyor?” sorusunu Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyleki cevapladı:
“Bu, Amerika’nın kendi takdiridir, bunu biz belirleyemeyiz. Orta Doğu’da ne yapacağımızın sonucunı biz veririz. Ben yalnızca bir şey söylüyorum; Amerika NATO ülkesidir, Türkiye NATO ülkesidir. Amerika, bölgedeki PKK, PYD, YPG üzere terör örgütleriyle birlikte mi hareket edecek yoksa NATO’da birlikte olduğu dostuyla, Türkiye’yle mi birlikte mi hareket edecek? Bunun sonucunı vermesi lazım. Ben ikincisini tercih ediyorum.”
“ABD Liderlerine PKK/PYD/YPG terörünü her vakit anlattım”
“Biden idaresi size Suriye ve Irak’taki müttefiklerine yönelik siyasetinde değişikliğe gitme niyetinde olduğunu söylemiş oldu mi?” halindeki sorusu üzerine, Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu bahislere girme fırsatımız olmadı, zira üzerinde durduğumuz husus yüklü olarak Afganistan’dı. Fakat ben her vakit Amerika’daki önder dostlarıma PKK, PYD, YPG terör örgütlerine karşı duruşumuzu anlattım. Bunu Trump devrinde de yaşadık. Dedik ki ‘Bunların Türkiye’ye taşıdıkları binlerce tır silahı, mühimmatı ne yapacaksınız?’ Olumlu yanıt alamadık.” dedi.
“Suriye’deki 900 ABD askerinin kalmasını mı yoksa gitmesini mi istiyorsunuz?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Tabi ki benim burada tasarrufum olursa Suriye’den çıkmalarıdır, Irak’tan çıkmalarıdır; Afganistan’dan çıktıkları üzere çıkmalarıdır. Zira şayet dünyada biz barışa hizmet etmeyi istiyorsak barış için o bölgelerde kalmanın hiç bir manası yok. Bırakalım o bölge halkı, o bölgedeki idare sonucunı kendisi versin.” diye konuştu.
“Suriye’de 100 bin briket mesken inşa ediyoruz”
“Suriye için ortaya girilmesini Türkiye’ye mi bıraksınlar?” sorusunu ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bir kez şunu epey açık net söyleyeyim; biz istenmediğimiz yerde durmayız, istenmediğimiz yerde bulunmayız. Bakın biz şu anda Suriye’de 100 bin briket konut inşa ediyoruz. Konutlarından barklarından büsbütün kovulmuş olan aileler için bunları biz inşa ediyoruz. Sanki öbür ülkeler ne yapıyor? Bu değerli.” diye cevapladı.
“Putin’le bunları esasen konuşuyoruz”
“Vladimir Putin’le bunun hakkında mı konuşacaksınız?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biz bunları aslına bakarsan Putin’le konuşuyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Temenni ederim ki Amerika, Rusya, İran ve Türkiye, Suriye’de de Irak’ta da bu bölge insanlarının huzuru için bir çalışma içerisinde olsunlar.” diye konuştu.