Bademcik (Tonsil) ve geniz eti (Adenoid) olarak isimlendirilen dokular lenfoid hücrelerden oluşmuştur. Beden savunmasında değerli bir rol oynarlar. 4-5 yaşlarda daha sık olmak üzere enfeksiyonlara bağlı olarak büyürler. İleri yaşlarda küçülme eğilimi gösterirler. Geniz etinin büyük olması burundan teneffüse pürüz oluşturur. Ayrıyeten kulak ve sinüslerin boşalımını bozarak değişik boyutta sorunlara niye olurlar. Bu çocuklarda işitme kayıpları, horlama, ağızdan soluma, gece öksürükleri, burun akıntıları gözlenmektedir. Kronik geniz eti iltihapları yahut büyümeleri ortodontik bozukluklar, yüz gelişmeninde bozukluklar ve konuşma bozukluğuna yol açabilmektedir.
Bademcik ve geniz eti büyümeleri üst teneffüs yolunu daraltacak boyuta ulaştığında horlama ve apne dediğimiz uykuda nefessiz kalma üzere önemli sıkıntılar başlatır. Bu durumlarda bir KBB uzmanı ile görüşülmesinde fayda vardır.
Romatizmal ateş olarak bilinen hastalık A kümesi beta hemolitik streptokoklara karşı oluşturulan antikorların yol açtığı bir komplikasyondur. Kalp kapakçıklarında ve böbreklerde bozukluklara yol açabilmektedir.
BADEMCİKLER VE GENİZ ETİ HANGİ DURUMLARDA ALINMALIDIR?
Bademcik ve geniz eti ameliyatları KBB kliniklerinde sık uygulanmaktadır. İlaç tedavisinden yarar görülmediğinde cerrahi olarak bunların çıkartılmasına baş vurulmaktadır. Bu ameliyata karar vermek için kullanılan iki kriter vardır.
Kesin ve izafi olarak ameliyatın gerekliliği belirlenir.
KESİN AMELİYATI GEREKTİREN DURUMLAR:
1) Üst teneffüs yolunun bademcik ve geniz eti büyüklüğüne bağlı olarak tıkanması
2) Bademcik etrafında abse (Peritonsiller abse)
3) Makûs huylu tümör kuşkusu.
4) Çene yapısını bozan geniz eti ve bademcik büyümeleri.
İZAFÎ KRİTERLER
göreli kriterlerin en başında sık tekrar eden bademcik enfeksiyonları gelmektedir. Bademcik ameliyatlarının %40’ı bu niçinle yapılmaktadır.
1) Son bir yılda 7 kere yahut son iki yılda yıl başına 5 ‘şer kez yahut son üç yılda yıl başına 3 ‘er sefer yada daha sık ateşli bademcik iltihaplanması geçirilmesi.
2) Difteri (Kuş palazı) mikrobu taşıyıcıları.
3) Kalp kapak bozukluğu olan şahıslar.
4) Bademcik ve geniz eti iltihaplanmasına bağlı olarak sık orta kulak iltihabı geçirilmesi.
Bu üzere durumlarda kronik bademcik iltihaplanması olarak isimlendirilir. Tahlilinde cerrahi tedavisi önerilir, planlanır.
BU AMELİYATLAR HANGİ YAŞTA YAPILIR?
Bademcik hastalıkları çocuk yaş kümesi sorunu olarak bilinmekle birlikte erişkin ortasında tıpkı kurallar geçerlidir. Ameliyata mani oluşturacak rastgele bir önemli sıhhat sorunu olmayan erişkinlerde de bademcik ameliyat uygulanmaktadır. Alt yaş sonu zarurî haller haricinde 3-4 yaş olarak belirlenmiştir. Üst yaş hududunu belirlemek mümkün değildir. Genel olarak ileri yaşlarda bu hastalığın görülme oranı düşüktür ve birçok vakit sıradan tahliller tercih edilmektedir.
BADEMCİK AMELİYATI RİSKLİ MİDİR?
Bademcik ameliyatları riski pek düşük orandadır. İstatistiklerde 14.000 ameliyattan birinde anesteziye yahut cerrahiye bağlı önemli komplikasyon bildirilmektedir. Ameliyat daha sonrası önemli kanama oranı 5/1000 üzere düşük orandadır. Bademcik ameliyatından daha sonra bedenin savunma sistemi ile ilgili pek fazlaca bilimsel çalışma yapılmış lakin net bir sonuç elde edilmemiştir. Bademcikleri alınmış insanlarda lenfositlerin kimi tiplerinin sayısında azalma gösterilmiştir. Lakin bunun klinik olarak sorun doğurduğuna rastlanılmamıştır. Bademcik ameliyatından daha sonra daha kolay farenjit olunduğu yolunda bir inanış vardır. Bademciği alınmış yada alınmamış insanlarda farenjit görülme oranı tıpkı sıklıktadır. Bademciklerin alınması farenjit olma oranını artırmamaktadır.
Bademcik ve geniz eti büyümeleri üst teneffüs yolunu daraltacak boyuta ulaştığında horlama ve apne dediğimiz uykuda nefessiz kalma üzere önemli sıkıntılar başlatır. Bu durumlarda bir KBB uzmanı ile görüşülmesinde fayda vardır.
Romatizmal ateş olarak bilinen hastalık A kümesi beta hemolitik streptokoklara karşı oluşturulan antikorların yol açtığı bir komplikasyondur. Kalp kapakçıklarında ve böbreklerde bozukluklara yol açabilmektedir.
BADEMCİKLER VE GENİZ ETİ HANGİ DURUMLARDA ALINMALIDIR?
Bademcik ve geniz eti ameliyatları KBB kliniklerinde sık uygulanmaktadır. İlaç tedavisinden yarar görülmediğinde cerrahi olarak bunların çıkartılmasına baş vurulmaktadır. Bu ameliyata karar vermek için kullanılan iki kriter vardır.
Kesin ve izafi olarak ameliyatın gerekliliği belirlenir.
KESİN AMELİYATI GEREKTİREN DURUMLAR:
1) Üst teneffüs yolunun bademcik ve geniz eti büyüklüğüne bağlı olarak tıkanması
2) Bademcik etrafında abse (Peritonsiller abse)
3) Makûs huylu tümör kuşkusu.
4) Çene yapısını bozan geniz eti ve bademcik büyümeleri.
İZAFÎ KRİTERLER
göreli kriterlerin en başında sık tekrar eden bademcik enfeksiyonları gelmektedir. Bademcik ameliyatlarının %40’ı bu niçinle yapılmaktadır.
1) Son bir yılda 7 kere yahut son iki yılda yıl başına 5 ‘şer kez yahut son üç yılda yıl başına 3 ‘er sefer yada daha sık ateşli bademcik iltihaplanması geçirilmesi.
2) Difteri (Kuş palazı) mikrobu taşıyıcıları.
3) Kalp kapak bozukluğu olan şahıslar.
4) Bademcik ve geniz eti iltihaplanmasına bağlı olarak sık orta kulak iltihabı geçirilmesi.
Bu üzere durumlarda kronik bademcik iltihaplanması olarak isimlendirilir. Tahlilinde cerrahi tedavisi önerilir, planlanır.
BU AMELİYATLAR HANGİ YAŞTA YAPILIR?
Bademcik hastalıkları çocuk yaş kümesi sorunu olarak bilinmekle birlikte erişkin ortasında tıpkı kurallar geçerlidir. Ameliyata mani oluşturacak rastgele bir önemli sıhhat sorunu olmayan erişkinlerde de bademcik ameliyat uygulanmaktadır. Alt yaş sonu zarurî haller haricinde 3-4 yaş olarak belirlenmiştir. Üst yaş hududunu belirlemek mümkün değildir. Genel olarak ileri yaşlarda bu hastalığın görülme oranı düşüktür ve birçok vakit sıradan tahliller tercih edilmektedir.
BADEMCİK AMELİYATI RİSKLİ MİDİR?
Bademcik ameliyatları riski pek düşük orandadır. İstatistiklerde 14.000 ameliyattan birinde anesteziye yahut cerrahiye bağlı önemli komplikasyon bildirilmektedir. Ameliyat daha sonrası önemli kanama oranı 5/1000 üzere düşük orandadır. Bademcik ameliyatından daha sonra bedenin savunma sistemi ile ilgili pek fazlaca bilimsel çalışma yapılmış lakin net bir sonuç elde edilmemiştir. Bademcikleri alınmış insanlarda lenfositlerin kimi tiplerinin sayısında azalma gösterilmiştir. Lakin bunun klinik olarak sorun doğurduğuna rastlanılmamıştır. Bademcik ameliyatından daha sonra daha kolay farenjit olunduğu yolunda bir inanış vardır. Bademciği alınmış yada alınmamış insanlarda farenjit görülme oranı tıpkı sıklıktadır. Bademciklerin alınması farenjit olma oranını artırmamaktadır.