İbni Haldun’un ömür öyküsü: Entelektüelin düşünsel portresi

Yunus

New member
İnsanlığın durup düşünmesi, geçmişe ve devrine ait fikirler üretebilmesi için trajik yahut olağanüstü gelişmelerin ortasında olması tahminen de mukadderdir. Toplumbilimin öncülerinden olan İbni Haldun da, İslam dünyasında Arap egemenliğinin siyasi, kültürel ve sosyolojik büyümesinin yavaşlayıp, Berberi ve Türk kavimlerinin hakimiyetinin başladığı yüzsenelerda, ortaya koyduğu bilimsel tespit ve öngörüleriyle, kendisinden daha sonraki jenerasyonların mihenk taşı olarak gösteriliyor. Bu minvalden bakıldığında ünlü düşünürün asırlar geçmesine karşın, fikir dünyasında tazeliğini koruyan varlığı, hâlâ üzerine bıkmadan usanmadan çalışmalar sürdürülmesine sebep oluyor. Muharrir Robert Irwin, İbni Haldun Entelektüel Bir Biyografi kitabının açılışını tahminen de bu yüzden Paul Valery’nin şu kelamıyla yapıyor, “Biz, geç medeniyetler… Bizler de biliyoruz ölümlü olduğumuzu.”

İbni Haldun’un hayatı ve yapıtlarıyla ilgili epey fazla çalışma yayımlanmasına karşın, hâlâ üzerinde devam eden yeni kritiklere muhtaçlık duyulduğu kesinlikle; çünkü İslam alımlarıyla kıyaslanan İbni Haldun, beraberinde liberal, Marksist, devletçi ve hanedanlığın hükümran olduğu toplum anlayışlarının da öncüsü olarak kabul ediliyor. Deha olarak gösterilen İbni Haldun ile ilgili kaleme aldığı bu kapsamlı biyografik yapıtta Irwin, hakkında bir epey fikrin olduğu düşünür ve onun niyetleriyle ilgili daha evvel beyan edilmiş fikirler üzerine de mukayeseli tezler sunuyor.

TEKRAR YİNE MUKADDİME

Irwin’in kitap üzerine en kıymetli kaynağı ise ünlü İslam düşünürünün tarih, iktisat, sosyoloji, siyaset üzere alanlarda ortaya koyduğu görüş ve saptamalarıyla yüzseneler daha sonra bile ses getirmeye devam eden biricik Mukaddime’si… Mukaddime’yi bu derece özel ve nitelikli kılan tarafları, hiç elbet, düşün dünyasının, inceleme yapılacak yapıtlar içinde yapıtı hala bir kilometre taşı olarak görmesinden kaynaklanıyor.

Irwin’in bu kitabını da, 600 yıl evvel tamamlanan Mukaddime’nin, çağdaş periyottaki kaynaklar da dahil olmak üzere her tarafıyla ele alındığı butik bir eser olarak tanımlamak mümkün.

İbni Haldun’un yaşadığı periyottaki gelişmeleri, yapıtlarının hazırlandığı süreçteki olayları da anlattığı kitabında müellif, İbni Haldun’un kaynaklarıyla ilgili değerlendirmeleri de paylaşıyor. Irwin’in bu çalışması, medeniyetlerin doğup, büyüyüp, öleceği tezini deneyim ve analizleriyle ayrıntılı bir biçimde izah eden İbni Haldun’un, din, kültür, iktisat ve devlet idaresi alanındaki görüşlerinin kısa bir şerhi olarak keyifle okuyabileceğiniz bir kitap…

Kitap İsmi: İbni Haldun – Entelektüel Bir Biyografi
Müellif: Robert İrwin
Yayınevi: Alfa Yayıncılık
Hamur Tipi: 2. Hamur
Sayfa Sayısı: 368
Ebat: 13 x 20
Birinci Baskı Yılı: 2021
Baskı Sayısı: 1. Basım
Lisan: Türkçe
 
Üst