Bu albümlerin birçoklarını hâlâ kütüphanelerimizde tutmamız da bu yüzden. Onlar bize Hasan’dan ‘Kalan’ kitaplardı aslında
Hasan’ın (Saltık) sesi hâlâ kulağımda yankılanıyor. Geçen hafta vefat haberini aldığımdan beri 20 yıllık dostluğumuzun anıları canlanıyor daima gözümde. Çoğunlukla yaptığımız telefonlaşmalar, bir ocak başında, bir sohbette, konserlerdeki hallerimiz geliyor aklıma.
Hasan Saltık demek Kalan Müzik demektir. Ki Kalan Müzik’le kültür ve düşün ömrümüze kattıkları tarihe kazındı. 1991 yılında başladığı bu seyahatte yüzlerce işe imza attı, albümler yayınladı. Fakat onun yaptıklarını yalnızca müzikle sınırlamak gerçek gelmiyor bana. Her bir albüm bununla birlikte okunası bir kitaptı benim için. daha sonra beşerlerle konuştukça fark ettim, Kalan Müzik’ten çıkan o albümleri biroldukça insan kütüphanesinde tutuyor. Birfazlaca insan benim üzere o albümleri tıpkı vakit da kitap üzere görüyor.
İşin aslı Kalan Müzik’ten çıkan bir albümü dinlerken bir taraftan da albüm kartonetini elinize alır okur da okursunuz. Ben de her birini kitap üzere okudum, yüzlerce sayfalık bilgiler içinde gezinirken, fotoğrafları incelerken, müzik öbür bir manaya büründü daima. Çok şey de öğrendim.
Kütüphanemin bir tarafına itinayla koyduğum kitap albümlerinden birkaç örnek sıkıntımı daha güzel anlatacaktır sanırım.
1867’de Kraliçe Victorya’nın davetlisi olarak İngiltere’yi ziyaret eden Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz, onuruna verilen bir konsere katılır. Erdemine 1600 kişilik bir İngiliz korosu Londra’da Crystal Palace’ta Türkçe olarak bir kaside okur. İtalyan bestekar Luigi Arditi’nin Inno Turco ismini taşıyan bu eser, Emre Aracı tarafınca bir buçuk asır daha sonra Prag Senfoni Orkestrası ve Prag Filarmoni Orkestrası ile kaydedilmişti. Aslında eser Sultan Abdülmecid’e ithaf edilmişti. 108 sayfalık kitapçıkta Londra Belediyesi tarafınca Sultan Abdülaziz’in portresi bulunan bronz madalyası da yer alıyordu, uzun uzun baktığımı hatırlıyorum. bir daha Emre Aracı’nın Osmanlı Sarayı’ndan Avrupa Müziği, Savaş ve Barış: Kırım 1853-56, Boğaziçi Mektupları’nda Sultan Portreleri kitap albümleri de bu biçimdesi bilgilerle doluydu.
GİZLE HAZİNELERİN KİLİDİNİ AÇTI
örneğin Türk Valsleri’nde Avrupa’dan bize ulaşan bir akımın kıssası var. Padişahın huzurunda dinlenen bu yeni müzik çeşidi büyük ilgi görüyor o senelerda. Eski alışkanlıklar terk ediliyor, buna epeyce üzülen Hamamizade İsmail Dede Efendi “Ben de yaparım” diyerek o ünlü müziğini, bir daha Bir Gülnihal’i besteliyor.
Tarihi Türk-İslam Müziği, Sultan Bestekarlar, Harem’de Sevinç başlıklı albümlerinde de bir daha Osmanlı devrine ilişkin birfazlaca ayrıntıyı bulabiliyorsunuz.
Mevlidhan, Gazelhan ve Hanende Hafız Kemal Beyefendi, ünlü makber gazeliyle her jenerasyonun içini ürperten Hafız Burhan, Tanburi Cemil Beyefendi, Mesut Cemil, udi Yorgo Bacanos, Sadun Aksüt, neyzen Aka Gündüz Kutbay, neyzen Niyazi Sayın ve tanburi Necdet Yaşar ortak çalışmaları, Şerif Muhittin Targan, Safiye Ayla, Alaaddin Şensoy ve Zeki Müren… Sanatkarların hayatı ve kültürümüze katkıları… Hasan Saltık bu toprakların kapalı kalmış hazinelerin kilidi açtı hepimiz için. Hem okuduk hem dinledik bu hazineleri…
Ya halk müziği? Orası sonsuz bir derya üzere… Urfa sıra gecelerinin ustaları; Kel Hamza, Mukim Tahir, Bekçi Bakır, Cemil ve Ahmet Cankat ve 145 sayfalık kitapçıkla hem türkü birebir vakitte sanat müziğinin ustası Tenekeci Mahmut’un ömrü… Harputlu Enver Demirbağ, Ege’nin şirin hoş insanı Özay Gönlüm bunlardan birkaçı… Natürel ki Anadolu’nun çınarları Aşık Veysel ve ondan sonrasında tüm yapıtlarının derlenip toparlandığı Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş…
KAYIP MÜZİKLER İÇİN ÇOK EMEK VERDİ
Hakkari Klasik Müziği, Kürtçe, Zazaca, Çerkezce, Lazca albümlerle bu toprakların köklerine selam veriyordu Hasan.
Bu toprakların kadim halklarına gelirsek… Süryaniler çalışması, bu kadim halkın tarihçesi, lisanları, kültürleri, müzikleri, geleneklerini fotoğraflar eşliğinde anlatıyordu.
Şevahat Lael/Allah’a Övgüler albümü, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de İbrani Ayinlerinin Müziği, Osmanlı-Türk ve Osmanlı-Yahudi Musıkisinin Büyük Sesi İzak Algazi Efendi… İzak Efendi’nin Türk müziği hakkında tartışmalar sırasında Atatürk tarafınca fikrini almak için Dolmabahçe Sarayı’na davet edildiğini bu albüm yapıtından öğreniyoruz.
Mübadeleyle Yunanistan’a giden Rumlar’ın aşk, gurbet, mahpus ve tekke müzikleri: Rembetiko… Siyah beyaz fotoğraflar ve evraklar eşliğinde Rembet müziğinin kıssası 83 sayfada anlatılıyor.
Anadolu’nun Kayıp Müzikleri ise Hasan’ın fazlaca emek verdiği bir projeydi. Anadolu’yu karış karış gezerek derlemeler yapan ve belgesel hazırlayan Nezih Ünen’in projesini hayli sevmişti.
İstanbul’un Avrupa Kültür Başşehri olduğu 2010 yılı için hazırlanan Pera Hoşu Laterna ise başlı başına efsane bir işti. Hasan’ın eşi Nilüfer Saltık’ın yapımcılığını üstlendiği eski sokak cümbüşü Laterna’nın öyküsü belgesel olarak da çekildi.
Başlıkta Hasan’dan ‘Kalan kitaplar’ demem boşuna değil, birazına değindiklerim bile koca bir kütüphaneyi dolduruyor…
Şu kubbede beğenilen bir sada bıraktı Hasan… Onun uğraşlarıyla zenginliği görünür olan Anadolu’nun tınısını dinledikçe ve bu tınının ardındaki gerçekleri okuyup öğrendikçe ismi daima anılacak Hasan’ın….
Hasan’ın (Saltık) sesi hâlâ kulağımda yankılanıyor. Geçen hafta vefat haberini aldığımdan beri 20 yıllık dostluğumuzun anıları canlanıyor daima gözümde. Çoğunlukla yaptığımız telefonlaşmalar, bir ocak başında, bir sohbette, konserlerdeki hallerimiz geliyor aklıma.
Hasan Saltık demek Kalan Müzik demektir. Ki Kalan Müzik’le kültür ve düşün ömrümüze kattıkları tarihe kazındı. 1991 yılında başladığı bu seyahatte yüzlerce işe imza attı, albümler yayınladı. Fakat onun yaptıklarını yalnızca müzikle sınırlamak gerçek gelmiyor bana. Her bir albüm bununla birlikte okunası bir kitaptı benim için. daha sonra beşerlerle konuştukça fark ettim, Kalan Müzik’ten çıkan o albümleri biroldukça insan kütüphanesinde tutuyor. Birfazlaca insan benim üzere o albümleri tıpkı vakit da kitap üzere görüyor.
İşin aslı Kalan Müzik’ten çıkan bir albümü dinlerken bir taraftan da albüm kartonetini elinize alır okur da okursunuz. Ben de her birini kitap üzere okudum, yüzlerce sayfalık bilgiler içinde gezinirken, fotoğrafları incelerken, müzik öbür bir manaya büründü daima. Çok şey de öğrendim.
Kütüphanemin bir tarafına itinayla koyduğum kitap albümlerinden birkaç örnek sıkıntımı daha güzel anlatacaktır sanırım.
1867’de Kraliçe Victorya’nın davetlisi olarak İngiltere’yi ziyaret eden Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz, onuruna verilen bir konsere katılır. Erdemine 1600 kişilik bir İngiliz korosu Londra’da Crystal Palace’ta Türkçe olarak bir kaside okur. İtalyan bestekar Luigi Arditi’nin Inno Turco ismini taşıyan bu eser, Emre Aracı tarafınca bir buçuk asır daha sonra Prag Senfoni Orkestrası ve Prag Filarmoni Orkestrası ile kaydedilmişti. Aslında eser Sultan Abdülmecid’e ithaf edilmişti. 108 sayfalık kitapçıkta Londra Belediyesi tarafınca Sultan Abdülaziz’in portresi bulunan bronz madalyası da yer alıyordu, uzun uzun baktığımı hatırlıyorum. bir daha Emre Aracı’nın Osmanlı Sarayı’ndan Avrupa Müziği, Savaş ve Barış: Kırım 1853-56, Boğaziçi Mektupları’nda Sultan Portreleri kitap albümleri de bu biçimdesi bilgilerle doluydu.
GİZLE HAZİNELERİN KİLİDİNİ AÇTI
örneğin Türk Valsleri’nde Avrupa’dan bize ulaşan bir akımın kıssası var. Padişahın huzurunda dinlenen bu yeni müzik çeşidi büyük ilgi görüyor o senelerda. Eski alışkanlıklar terk ediliyor, buna epeyce üzülen Hamamizade İsmail Dede Efendi “Ben de yaparım” diyerek o ünlü müziğini, bir daha Bir Gülnihal’i besteliyor.
Tarihi Türk-İslam Müziği, Sultan Bestekarlar, Harem’de Sevinç başlıklı albümlerinde de bir daha Osmanlı devrine ilişkin birfazlaca ayrıntıyı bulabiliyorsunuz.
Mevlidhan, Gazelhan ve Hanende Hafız Kemal Beyefendi, ünlü makber gazeliyle her jenerasyonun içini ürperten Hafız Burhan, Tanburi Cemil Beyefendi, Mesut Cemil, udi Yorgo Bacanos, Sadun Aksüt, neyzen Aka Gündüz Kutbay, neyzen Niyazi Sayın ve tanburi Necdet Yaşar ortak çalışmaları, Şerif Muhittin Targan, Safiye Ayla, Alaaddin Şensoy ve Zeki Müren… Sanatkarların hayatı ve kültürümüze katkıları… Hasan Saltık bu toprakların kapalı kalmış hazinelerin kilidi açtı hepimiz için. Hem okuduk hem dinledik bu hazineleri…
Ya halk müziği? Orası sonsuz bir derya üzere… Urfa sıra gecelerinin ustaları; Kel Hamza, Mukim Tahir, Bekçi Bakır, Cemil ve Ahmet Cankat ve 145 sayfalık kitapçıkla hem türkü birebir vakitte sanat müziğinin ustası Tenekeci Mahmut’un ömrü… Harputlu Enver Demirbağ, Ege’nin şirin hoş insanı Özay Gönlüm bunlardan birkaçı… Natürel ki Anadolu’nun çınarları Aşık Veysel ve ondan sonrasında tüm yapıtlarının derlenip toparlandığı Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş…
KAYIP MÜZİKLER İÇİN ÇOK EMEK VERDİ
Hakkari Klasik Müziği, Kürtçe, Zazaca, Çerkezce, Lazca albümlerle bu toprakların köklerine selam veriyordu Hasan.
Bu toprakların kadim halklarına gelirsek… Süryaniler çalışması, bu kadim halkın tarihçesi, lisanları, kültürleri, müzikleri, geleneklerini fotoğraflar eşliğinde anlatıyordu.
Şevahat Lael/Allah’a Övgüler albümü, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de İbrani Ayinlerinin Müziği, Osmanlı-Türk ve Osmanlı-Yahudi Musıkisinin Büyük Sesi İzak Algazi Efendi… İzak Efendi’nin Türk müziği hakkında tartışmalar sırasında Atatürk tarafınca fikrini almak için Dolmabahçe Sarayı’na davet edildiğini bu albüm yapıtından öğreniyoruz.
Mübadeleyle Yunanistan’a giden Rumlar’ın aşk, gurbet, mahpus ve tekke müzikleri: Rembetiko… Siyah beyaz fotoğraflar ve evraklar eşliğinde Rembet müziğinin kıssası 83 sayfada anlatılıyor.
Anadolu’nun Kayıp Müzikleri ise Hasan’ın fazlaca emek verdiği bir projeydi. Anadolu’yu karış karış gezerek derlemeler yapan ve belgesel hazırlayan Nezih Ünen’in projesini hayli sevmişti.
İstanbul’un Avrupa Kültür Başşehri olduğu 2010 yılı için hazırlanan Pera Hoşu Laterna ise başlı başına efsane bir işti. Hasan’ın eşi Nilüfer Saltık’ın yapımcılığını üstlendiği eski sokak cümbüşü Laterna’nın öyküsü belgesel olarak da çekildi.
Başlıkta Hasan’dan ‘Kalan kitaplar’ demem boşuna değil, birazına değindiklerim bile koca bir kütüphaneyi dolduruyor…
Şu kubbede beğenilen bir sada bıraktı Hasan… Onun uğraşlarıyla zenginliği görünür olan Anadolu’nun tınısını dinledikçe ve bu tınının ardındaki gerçekleri okuyup öğrendikçe ismi daima anılacak Hasan’ın….